PARAMARIBO — “Inheemsen zijn geen dieren. Behandel ons dus niet als dieren.” De gemoederen zijn hoog opgelopen tijdens een protestactie tegen het kabinet-Santokhi/Brunswijk in Kwamalasamutu, het grootste dorp in Zuid-Suriname. Daarbij werd door de inheemse gemeenschap het harde standpunt ingenomen dat de VHP, NDP en Abop niet meer welkom zijn in Kwamalasamutu.

Aan de andere politieke partijen werd meegegeven dat ook zij niet hoeven te komen met nog meer loze beloften. De gemeenschap zegt zich te zullen beraden of ze zal stemmen bij de verkiezingen in 2025. Volgens stichting Tewe Kwamalasamutu, die deze informatie verstrekt, werd erop gewezen dat de totale inheemse gemeenschap in Suriname door de jaren heen steeds verder is gemarginaliseerd.

“Mijn voorouders zijn al weggejaagd uit hun leefgebieden door buitenstaanders; ik ga dit niet nogmaals toestaan”

Granman Jimmy Toeroemang

“Het begon bij de kolonisator die ons diep het bos in heeft gedwongen. Surinaamse regeringen sinds 1975 hebben ons daarna niet verder geholpen, terwijl onze vragen zich beperken tot basisbehoeften, zoals water, stroom, scholing en bescherming van ons bos”, zei Jimmy Toeroemang, granman der Tareno’s in Zuid-Suriname.

Waarschuwing

Gesteld werd dat de inheemsen momenteel volledig afhankelijk zijn van de hulp van organisaties die in hun gebied werken. “Ik vraag de regering om met spoed naar ons te kijken en ons voorrang te geven op economische belangen van buitenstaanders, zoals Mennonieten of concessionarissen. Mijn voorouders zijn al weggejaagd uit hun leefgebieden door buitenstaanders; ik ga dit niet nogmaals toestaan”, waarschuwde het grootopperhoofd.

Volgens hem heeft de huidige regering zich niet gehouden aan haar beloftes tijdens de verkiezingen en daarna. “Mijn volk is ontevreden en voelt zich in de steek gelaten door de staat Suriname. De inheemsen van Zuid-Suriname vragen zich af waarom de gedane beloftes geen invulling kunnen krijgen”, aldus Toeroemang.

Grondenrechten

Heet hangijzer voor de Trio’s vormen de grondenrechten, die deze regeertermijn zouden worden opgelost. “Inmiddels vernemen wij dat de regering haar standpunt wijzigt en de discussie verlengt. Daarnaast blijft de regering gebieden uitgeven of zelfs verkopen binnen ons territorium. Suriname wordt beheerd door de overheid, maar dat verkleint onze rechten niet. Wij leven al eeuwen goed met, in én van het bos. De grondenrechten zullen ons in staat stellen om onze levenswijze in stand te houden voor onze nakomelingen”, wordt onderstreept.

Grondenrechten betekenen volgens Toeroemang niet dat de inheemsen houtkap of (goud)mijnbouw willen doen. “Het tegenovergestelde is waar: wij hebben dit bos in Suriname al meer dan vijfduizend jaar bewaard en willen het verder beschermen zonder dat de overheid dat verstoort. Onze overleving is afhankelijk van goed leven met de natuur, onze supermarkt. Grondenrechten gaan ons dat stuk zekerheid geven.”

Sociale toelage

Toeroemang stelde dat de sociale toelage van SRD 1.800 door niemand in Zuid-Suriname is ontvangen. “Mijn volk leeft gemiddeld van nog geen SRD 2.000 per maand. Onze samenleving is dus volledig afhankelijk van de toelages vanuit de staat, daar er geen tot weinig betaald werkgelegenheid is in onze gemeenschappen.”

Door het uitblijven van de toelage lijden, aldus de granman, de kinderen van de inheemsen eronder. “We kunnen het schoolgeld niet betalen. Kinderen kunnen niet naar school, want ze hebben geen slippers en geen schoolmateriaal die wij met SRD’s in de stad moeten kopen.”

Stroom, water en onderwijs

Ook de belofte voor de hele dag stroom en water is niet nagekomen, meent het grootopperhoofd. “Wij zitten regelmatig in het donker. Alleen dankzij niet-gouvernementele organisaties (NGO’s) kunnen we af en toe gasoline krijgen voor de lichtmotor. Onze watertoren is sinds 2021 stuk, waardoor er geen drinkwater distributie is in het dorp. Het gevolg is dat onze kinderen ziek worden en onze vrouwen kilometers moeten lopen om water te halen bij de rivier voor normale huishoudtaken”, wordt het beeld geschetst.

De mensen ergeren zich ook eraan dat de schoolgebouwen, met name de woningen voor leerkrachten, niet zijn afgemaakt. Er staan, aldus de gemeenschap, “half afgemaakte gebouwen die steeds verder wegrotten”. “Leerkrachten willen niet hier komen en onze kinderen raken daardoor verder achter.”