door Ivan Cairo
PARAMARIBO — Met de goedkeuring van aanpassingen in de Kieswet en de Grondwet heeft De Nationale Assemblee, de algemene verkiezingen die in 2025 gehouden moeten worden veiliggesteld. De wijzigingen werden vrijdagavond met algemene 46 stemmen aangenomen.
De komende verkiezingen zullen op basis van landelijke evenredigheid in plaats van het districtenstelsel worden gehouden, wat betekent dat er landelijk, maar één kandidatenlijst komt omdat Suriname een groot kiesdistrict is geworden.
Aanpassing van de wetten was noodzakelijk nadat het Constitutioneel Hof in augustus 2022 had bepaald dat enkele bepalingen in de Kieswet in strijd waren met de Grondwet en enkele internationale mensenrechtenverdragen waar Suriname partij bij is.Eerder dit jaar hadden verschillende politieke partijen wetsvoorstellen ingediend om de Kiesregeling en de Grondwet aan te passen.
Uiteindelijk hebben zij elkaar na intensieve discussies gevonden en een gezamenlijk wetsvoorstel ingediend, waarna de individuele voorstellen werden ingetrokken. Vrijwel alle parlementariërs die gisteren het woord gevoerd hebben spraken van een historisch moment.
Alle partijen voerden aan dat het noodzakelijk was om de voortgang van de verkiezingen in 2025 te garanderen. Haast alle sprekers benadrukten het historische moment. Ze gaven aan dat geen enkele partij volledig heeft gekregen wat zij verlanden. Allemaal hebben water in de wijn moeten doen. Het districtenstelsel wordt verruild voor landelijke evenredigheid wat inhoudt dat alle stemmen in het land hetzelfde gewicht hebben.
In het oude systeem kwam het voor dat kandidaten in Paramaribo, toen het grootste kiesdistrict, meer dan 7000 stemmen nodig hadden om als lid van het parlement gekozen te worden, terwijl kandidaten in Coronie, het kleinste kiesdistrict, slechts iets meer dan 300 stemmen nodig hadden om een parlementszetel te bemachtigen. Vooral kleine politieke partijen hebben lange tijd gepleit voor invoering van het landelijke evenredigheidsstelsel.
Op basis van het districtenstelsel slaagden voorheen alleen de grote gevestigde politieke partijen erin parlementszetels in de wacht te slepen. Wilden kleine partijen toen enige kans maken waren die genoodzaakt pre-electorale combinaties te vormen.
Bij de verkiezingen van 2020 werden pre-electorale allianties verboden, wat hun kans om gekozen te worden nog meer verkleinde. Met het nieuwe systeem maken kleine politieke partijen nu grotere kans om in De Nationale Assemblee te komen.
President Chandrikapersad Santokhi zei dat hij met onmiddellijke ingang aan de slag gaat zodat goede en eerlijke verkiezingen gehouden kunnen worden. De verkiezingsmachine en de verschillende verkiezingsautoriteiten moeten nu klaargestoomd worden om op basis van de gewijzigde wet te kunnen opereren. Het staatshoofd merkte op dat het kiesstelsel jarenlang een punt van discussie is geweest.
Diverse groeperingen hebben gewezen op de onrechtvaardigheid van het stelsel. Het in de Grondwet en in de Kiesregeling geregelde districtenstelsel voor de verkiezingen van De Nationale Assemblée en de zetelverdeling per district, leverden een onevenredig stemgewicht, aldus Santokhi. Hij voegde eraan toe dat Suriname internationaal een goede naam heeft opgebouwd bij het organiseren en correct laten verlopen van verkiezingen. “Dit moeten wij gezamenlijk zo houden en waar mogelijk samen verbeteren”, sprak het staatshoofd.