Roken is sinds de ontdekkingsreis van Christoffel Columbus naar Zuid-Amerika in de vijftiende eeuw, toen hij de inheemsen de tabak zag roken, gecommercialiseerd en populair geworden in Europa en andere delen van het westelijk halfrond. Tabak zoals wij die vandaag kennen, komt van de plant Nicotiana Tabacum en wordt hoofdzakelijk in Noord- en Midden-Amerika verbouwd. Tabak wordt op verschillenede manieren als genotmiddel gebruikt. Het wordt gerookt, gekauwd en gesnoven.
Vanaf de negentiende eeuw (rond 1850) begon men in Londen, Engeland met de productie van sigaretten. Het hoofdbestanddeel dat verslaving veroorzaakt is nicotine. Daarnaast zijn er andere giftige stoffen die de lichaamscellen irriteren en schade kunnen veroorzaken. Enkele daarvan zijn: teer, benzeen, nitrosaminen, formaldehyde, koolmonoxide, arsenicum, lood en waterstofcyanide.
Ook worden er additionele stoffen toegevoegd bij de productie van sigaretten en andere rookgenot producten om de verslavingskans te vergroten. Luchtwegverwijders worden toegevoegd om de luchtwegen te verwijden, zodat de roker dieper kan inademen en meer nicotine binnenhaalt en dus de kans op verslaving vergroot.
Smaak- en geurstoffen worden eraan toegevoegd omdat wetenschappelijk onderzoek heeft uitgewezen dat een aantrekkelijke geur en smaak, de rooklust verhoogt. Het rookgedrag van de roker wordt dus zonder zijn of haar toestemming onterecht gemanipuleerd. De bedrijfsstrategie is dat wanneer de roker eenmaal verslaafd is, hij of zij door blijft roken al zou in die fase additionele informatie over de schadelijke stoffen bekend worden bij de roker. Manipulatie op hoog niveau dus.
Effecten van nicotine op het lichaam
In deze serie wordt hoofdzakelijk dieper ingegaan op de bijdrage van nicotine in het verslavingsproces en het probleem bij het afkicken. Wanneer tabak wordt gerookt, wordt de nicotine verhit en gaat over van vloeistof naar gasvorm (damp) bij het brandende puntje van de sigaret. De temperatuur bij het brandende puntje van de sigaret is ongeveer 900 graden Celsius.
Wanneer iemand de tabaks- en e-sigaretten rook inhaleert, wordt de nicotine heel snel in het bloed opgenomen via het weefsel van de luchtwegen en de longen. Heel snel nadat de nicotine in de bloedstroom terechtkomt, krijgt de roker een kortstondig gevoel van plezier en een verhoogd concentratievermogen dat slechts kortdurend is. Deze symptomen zijn het gevolg van adrenaline die de hartslag en de bloeddruk omhoogstuwt.
Adrenaline stuurt ook een bericht naar de lever waar glucose (suiker) is opgeslagen om die in de bloedbaan te dumpen. Daarom heeft de roker vaak een minder hongergevoel na het roken. Doordat nicotine heel snel (binnen enkele minuten) in de hersenen terechtkomt, is het risico groot dat bij iemand die aan bipolaire stoornis of zware depressie lijdt deze ziektebeelden kunnen worden verergerd.
Nicotine vernauwt ook de kleine- en middelgrote slagaders en maakt dat minder bloed en voedingsstoffen de huid bereiken en tot gevolg rimpelvorming van de huid heeft. Daarom zien wij bij langdurige rokers meer plooien in het gezicht en de handen.
Langdurige tabak- en vape rokers ervaren een verminderde longcapaciteit doordat de longblaasjes worden beschadigd door het roken. Deze toestand emfyseem (COPD) kan niet worden teruggedraaid. Er zijn onderzoeksresultaten die aangeven dat nicotine negatieve gevolgen kan hebben bij aandacht, geheugen, leren en hersenplasticiteit (het vermogen van de hersenen om zich aan te passen).
Nicotine heeft ook bijwerkingen op het lichaam en de mentale status. De effecten zijn: verlaagde eetlust, diarree, maag- en darmklachten, verbeterd geheugen, verhoogde alertheid, verhoogde bloeddruk, verhoogde hartslag, verhoogde productie van speeksel en zweten.
Bij het gebruik van e-sigaretten of een vape-pen heeft de gebruiker een constante droge mond en bloeduitstortingen in de neusgangen. Wanneer de roker geen sigaretten bij de hand heeft, dus niet rookt, wordt hij/zij vaak geïrriteerd, een teken van verslaving dus.
Tolerantie, afhankelijkheid en ontwenningsverschijnselen
Nicotine is zeer addictief (verslavend), dus wanneer u nicotine regelmatig gebruikt went uw lichaam eraan elke dag een bepaalde hoeveelheid nicotine te verwachten. Wanneer u dus de verwachte hoeveelheid nicotine niet inbrengt in uw lichaam, ontstaan er ontwenningsverschijnselen, die vaak heel intensief kunnen zijn. Het zijn deze verschijnselen die de roker door laat gaan met het roken. Geleidelijk bouwt het lichaam een tolerantie voor nicotine op en moet de roker meer of vaker roken om hetzelfde euforisch effect te krijgen.
Nicotine als pruimtabak of bij roken wordt hoofdzakelijk door de slijmvliezen van de mond, de keel en de longen opgenomen in de bloedbaan. Het wordt door de lever afgebroken en afbraakproducten worden door de nieren via de urine uitgescheiden. Nicotine kan tot vier dagen na het roken worden nagetrokken door het speeksel, het bloed of de urine te testen. In de haarwortels is het zelfs na drie maanden traceerbaar.
In het volgende deel zal ik ingaan op hoe van het roken af te kicken.
Dr. R.S. Ellecom, Psy.D., Dr.P.H., HSPP
Klinisch en forensisch neuropsycholoog
Preventieve geneeskundige
Medisch voedingskundig specialist
Tel: 8996441/E-mail: ramdas1947@yahoo.com