door Tascha Aveloo
PARAMARIBO — “Er moet een oplossing, een shift komen in hoe wij als nazaten van de tot slaaf gemaakten naar elkaar kijken en met elkaar omgaan. We zouden elkaar meer dan ooit moeten ondersteunen en samenwerken.” Dit is de boodschap die Nelinio ‘Djonel’ Damenie, bandleider, zanger en bassist van Megavibes meegeeft ter gelegenheid van herdenking van 160 jaar afschaffing van de slavernij.
Hij heeft in dit verband het lied ‘Nanga wan boto wi kong’ uitgebracht, waarin hij de tragedie bezingt van de slavernij, maar meer nog het heden en de manier waarop de nazaten van de tot slaaf gemaakten zich vooral tegen hun soortgenoten opstellen. “De focus van het lied is dat de nakomelingen van de tot slaaf gemaakten naar zichzelf kijken en gaan begrijpen waarom zij door de erfenissen van de slavernij niet bij elkaar kunnen komen en niet met elkaar schijnen te kunnen samenwerken.”
Emotionele sentimenten
Mensen lijken zichzelf vaak ‘beter’ te achten dan een ander omdat ze een bepaalde status hebben verkregen binnen een ander systeem. “Dat kan op maatschappelijk niveau en in de politiek. Zelfs in de religie kijkt men neer op een anderen binnen de eigen etniciteit.”
Omdat iemand zogenaamd ‘beter Nederlands of Engels’ praat acht hij zich beter dan de andere Afro-Surinamer. Volgens Damenie is dit een erfenis van de kolonisatie periode. “Dat is de politiek van verdeel en heers die men toepaste om de tot slaaf gemaakten onder controle te houden, waarbij er groot wantrouwen was tussen de diverse soorten slaven.”
“De verwestelijking maakt dat in alle Afro-gemeenschappen het individualisme de overhand neemt”
Malcolm X zei dat de rangen van de huisslaaf, veldslaaf en degenen die waren gevlucht karakteristieken zijn die nu nog leven. En de negatieve emoties naar elkaar toe beïnvloeden nog steeds de innerlijke relaties in de groep. “De tot slaaf gemaakten werden tegen elkaar uitgespeeld om elkaar soms te verraden. En die emotionele sentimenten leven voort en zijn oude vetes die niet op tafel worden gelegd. Oude, pijnlijke trauma’s die niet worden besproken en zijn onopgelost.”
Uit verhalen van senioren kan worden geconcludeerd dat dit allemaal leidt tot wat in de volksmond bekend is als ‘kunu’ en ‘fyofyo’, waarbij er bijvoorbeeld heftige ruzie is in een Afro-familie, met soms doden als gevolg. Tot de dag van vandaag manifesteert dit spirituele element zich in de samenleving.
Oproep tot eenheid en vergeving
Damenie heeft op diverse nationale en internationale podia gestaan en heeft veel love songs, maar maakt ook graag muziek vanuit een maatschappijkritisch oogpunt. Als muzikant is hij in contact met veel mensen die leven met deze emoties en gedachten, zoals hij bespreekt in ‘Wan boto’. “Je voert gesprekken. En ik hou van geschiedenis. Ik ben me bewust van de problemen die er zijn bij de nazaten van de Afrikaan, lokaal en internationaal.”
Hij noemt het opmerkelijk dat waar ter wereld de Afrikaanse nakomelingen zich dan ook bevinden ze als gemeenschap allemaal dezelfde issues schijnen te hebben. “En dat moet toch wel een oorzaak hebben?”
De muzikant roept op tot eenheid en vooral om elkaar te vergeven, “omdat we ons ervan bewust zijn en weten dat eenheid werkelijk vooruitgang brengt”. Hij stelt dat het begint bij bewustwording van de echte geschiedenis en roots van de Afrikaanse nakomelingen in Suriname. “Leer kennen waar je vandaan komt, wat is je echte cultuur, wat zijn de echte normen en waarden die je voorouders hanteerden.”
In de Afrikaanse cultuur is er sprake van ubuntu wat duidt op delen en samenwerken, om samen vooruit te komen. “De verwestelijking maakt dat in alle Afro-gemeenschappen het individualisme de overhand neemt. Vroeger was elkaar helpen vanzelfsprekend. Nu is het respect aan het vervagen. Eenieder heeft er belang bij dat wij echt op dat punt komen om onszelf te bevrijden van die ‘mentale slavernij’. O owru a poku fu Bob Marley de. En nog steeds zingen we het en kan het nog geen vorm krijgen. Maar het is nu voor ons de tijd om op te staan, want we zijn allemaal met ‘diezelfde’ boto gekomen”, stelt Damenie.