Tekst en beeld Audry Wajwakana
PARAMARIBO — “Oom Evert hoopt dat door deze verzameling Surinamers meer toegang krijgen tot de Surinaamse literatuur.” Een goed onderkomen vinden voor zijn omvangrijke Surinaamse verzamelcollectie was de innige wens van Evert van Laar. Hoewel hij het niet persoonlijk kan meemaken, krijgt zijn collectie een permanente ‘thuis‘ in de bibliotheek van de Anton de Kom Universiteit.
Enorme kartonnen dozen met 507 boeken, 569 tijdschriften en veel krantenartikelen, allemaal over Suriname, zijn donderdag officieel door Denice Telgt overgedragen aan Shanti Venetiaan, voorzitter van het bestuur van de Anton de Kom Universiteit van Suriname. Van Laar was een Nederlandse archivaris en jarenlang werkzaam bij het Rijksarchief in Den Haag. Hij overleed vorig jaar op 85-jarige leeftijd.
“Het is van belang dat we ons nu bezig gaan houden met dingen die over ons zelf gaan”
Adek-voorzitter Shanti Venetiaan
Verzamelwoede
In 1963 leerde hij de ouders van Telgt, die van Suriname naar Nederland waren geëmigreerd, kennen. Hij raakte met hen bevriend en wilde meer over Suriname weten. Zijn interesse reikte zo ver dat hij alles wat met Suriname te maken had verzamelde. Van kinderboeken, gedichten, romans, wetenschappelijke artikelen tot krantenknipsel en literatuur.
De alleenstaande man had een enorme verzameldrang. Hij ging naar antiquariaten om oude boeken en kinderboeken uit de negentiende eeuw over Suriname te kopen. “Hij had er zoveel dat toen hij verhuisde, de vloer van zijn nieuwe appartement moest worden verstevigd”, vertelt Telgt.
Toen Van Laar wist dat hij niet meer lang zou leven, vroeg hij haar om naar een goed onderkomen voor zijn verzameling te zoeken. Ze nodigde Coen van Galen van de Radboud Universiteit in Nijmegen eerst uit om de collectie te bekijken. Hij vond de verzameling ‘waanzinnig’ en maakte er werk van dat de universiteit de collectie zou overnemen.
Echter, de universiteit veranderde van gedachten toen ze zag dat de collectie veel meer was dan ze in gedachten had. “Ze wilden slechts de mooie dingen eruit halen, maar daar was meneer Van Galen het niet mee eens. Hij stelde toen voor om de collectie aan de bibliotheek van de Anton de Kom Universiteit te schenken”, geeft Telgt aan.
Bieb bezoeken
In eerste instantie was ze sceptisch, maar toen ze vorig jaar oktober zelf een bezoek bracht aan de bibliotheek en de passie van medewerkers zag, wist ze gelijk dat de collectie in goede handen zal zijn. Aan de bibliotheek is slechts een deel van de verzameling geschonken.
Volgens Telgt is er nog een verzameling van romans en gedichten, die een plek moet krijgen. De verschepingskosten van de collectie zijn door de Radboud Universiteit betaald. In een volgende fase wil Telgt met een neef geld inzamelen om een aparte ruimte beschikbaar te laten stellen voor de Van Laar-collectie.
Venetiaan hoopt dat geschiedenisstudenten en andere belangstellenden door deze collectie een bezoek brengen aan de bibliotheek. “Het is van belang dat we ons nu bezig gaan houden met dingen die over ons zelf gaan”, redeneert ze.
Nostalgie
De overhandiging van de collectie ging gepaard met de opening van de nieuwe expositie in verband met de herdenking van 160 jaar afschaffing slavernij. De afgelopen jaren heeft de bibliotheek een traditie opgebouwd om bij hoogtijdagen een expositie te organiseren.
De tentoonstelling werd met het ritmisch slaan op de apinti dron door Ventiaan geopend. In de tentoonstelling zijn behalve literatuurwerken diverse artefacten uitgestald: van keukenbenodigdheden tot klederdrachten, sieraden en kunstwerken.
Sommige roepen bij enkele aanwezigen jeugdherinneringen op. Hans Breeveld raakt helemaal in extase bij het zien van de authentieke loodzware strijkijzers. “Mijn tante gebruikte die. Ze plaatste de strijkijzers in een gloeiend hete koolpot om daarna als het onderste gedeelte geveegd is, kleren te strijken. Dat was me een tijd!” zegt hij lachend.
Het wassen en strijken van kleren was één van de vele oude ambachten van Afro-Surinaamse vrouwen na de afschaffing van de slavernij. Bij het zien van een houten vijzel herinnert hij zich ook hoe zijn tante haar eigen natuurlijke medicijnen maakte.
“Bezetting bij kinderen kon de dokter niet genezen, maar mijn tante kon dat wel”, klinkt hij trots. Breeveld vindt het goed dat de bibliotheek deze soort tentoonstellingen organiseert, waar de productiviteit van groepen Surinamers te zien is. De expositie met als thema ‘Eenheid is kracht’ duurt tot en met 14 juli.