“Een coup en een heksenjacht op Robert van Trikt, voormalig gouvernor van de Centrale Bank van Suriname (CBvS).” Zo noemt advocaat Chandra Algoe, één van zijn raadslieden, zijn eerdere veroordeling in de slepende geruchtmakende rechtszaak waarin onder anderen hij terechtstaat.

Tekst Wilfred Leeuwin

Beeld dWT archief

Zijn verdediging heeft maandag in hoger beroep bij het Hof van Justitie (HvJ) tegen het vonnis in eerste aanleg volledige vrijspraak gevraagd. Algoe en collega Irvin Kanhai hebben niet alleen het vonnis in eerste aanleg inhoudelijk ‘ontkracht’. Ze zoomden ook in op de positie van het Openbaar Ministerie (OM), Vijay Kirpalani, voormalig president-commissaris van de CBvS, ex-minister Gillmore Hoefdraad van Financiën en andere personen die direct te maken hebben gehad met zijn inverzekeringstelling, de hem ten laste gelegde feiten en zijn veroordeling op 31 januari 2022.

Samenspannen

Algoe stelt dat de Anticorruptiewet totaal niet van toepassing is op Van Trikt, omdat hij op geen enkele grond die in de wet wordt genoemd mag worden gerekend tot een publieke persoon. Dit alleen al zou maken dat zijn vervolging onterecht is.

“Het Openbaar Ministerie laat deze feitelijkheden achterwege slechts om een kwade bedoeling te creëren en Van Trikt te criminaliseren”

Advocaat Chandra Algoe

Het vervolgen van Van Trikt is begonnen met een getekende aangifte van Hoefdraad, Kirpalani en de drie toenmalige CBvS-directieleden William Orie, Michael Soeknandan en Faranaaz Hausil. Voorafgaand aan de aangifte is een rapport voorbereid door het advocatenbureau Naarendorp dat volgens Algoe de huisadvocaat is van Kirpalani. Het verbaast haar dat al de directieleden hierin geen conflictsituatie hebben vastgesteld.

De jurist wijst erop dat het onderzoek van Naarendorp binnen een week heeft plaatsgevonden, zonder het toepassen van hoor en wederhoor. Van Trikt is nimmer in de gelegenheid gesteld zijn zegje te doen en er heeft nooit een onafhankelijk accountantsonderzoek plaatsgevonden.

Met dit rapport, door Algoe “totaal ondeskundig en ongehoord” genoemd, heeft Hoefdraad op 21 januari 2020 met zijn uitlatingen in het parlement gezorgd voor veel misinformatie in de samenleving en bij de justitiële autoriteiten. Zo zou de totale kasreserve van de lokale banken bij de CBvS zijn verdwenen. Nu blijkt in meerdere verslagen van de bank zelf – deze zijn recent gepubliceerd – dat van het verdwijnen van de kasreserve nooit sprake is geweest.

Kanhai stelt dat Van Trikt “gelukkig niet verantwoordelijk is voor de samenstelling van de rapporten”, waarin wordt vastgesteld dat de CBvS in de periode waarin hij governor is geweest juist winst heeft gemaakt (SRD 38 miljoen), de kasreserve nimmer is verdwenen en de door hem geïnitieerde projecten en contracten in het voordeel zijn geweest van de bank. Die verslagen en onthullingen zijn gedaan door de huidige monetaire autoriteiten.

Kwade bedoelingen

Op 5 februari 2020 is er een gesprek geweest tussen enerzijds Hoefdraad, Kirpalani en Hausil en anderzijds de procureur-generaal en de hoofdofficier van justitie. De volgende dag werd Van Trikt opgeroepen om als getuige te worden gehoord. Hij werd vervolgens aangehouden zonder bijstand van een raadsman.

De twee advocaten maken in hun pleidooi ernstige verwijten naar het OM over de aanpak van deze rechtszaak. Algoe zegt dat de vervolging steeds heeft vastgehouden aan de uitkomst van het initiële onderzoekje dat door het advocatenkantoor Naarendorp is gedaan, zonder toepassing van hoor en wederhoor en gewoon berust op verdachtmakingen en aannames die achteraf niet juist bleken te zijn. Ze heeft maandag hiervoor expliciet de aandacht gevraagd van het HvJ.

De opdracht aan kantoor Naarendorp tot het opmaken van een rapport heeft plaatsgevonden zonder een getekende opdrachtbrief van de governor, de enige persoon die de CBvS in en buiten rechte mag vertegenwoordigen en ook contracten mag aangaan. Ook deze opdracht is niet gestuurd naar de juridische afdeling en er werd geen aanbesteding gehouden.

Deze zaken zijn Van Trikt steeds verweten, maar er is geen aandacht geschonken aan zijn verweer dat binnen de CBvS er nimmer aanbestedingen zijn gehouden en dat er geen regel is dat alle contracten naar de juridische afdeling moeten worden gestuurd. Anders had de directie of in ieder geval Hausil als juridisch directeur dat gedaan.

Algoe: “Opmerkelijk is dat er wel degelijk vergelijkende offertes aanwezig zijn bij de bank en de directie volledig op de hoogte is van de projecten, de contracten en het strategische beleid van de Centrale Bank. Maar het Openbaar Ministerie laat deze feitelijkheden achterwege slechts om een kwade bedoeling te creëren en Van Trikt te criminaliseren.”

Uit het getuigenverhoor van Soeknandan blijkt dat het advocatenkantoor Naarendorp geen onderzoek heeft verricht. Het voormalige directielid zegt daarbij dat er slechts enkele stukken zijn opgevraagd. Een onafhankelijk accountantsonderzoek zou nog plaatsvinden, maar dat is nimmer gebeurd.

Bevoegdheid Van Trikt

Kanhai heeft vanaf de start van het proces gezegd dat deze rechtszaak politiek is gemotiveerd. Hij vraagt zich af of bij het OM sprake is van opzet of dat het dit instituut ontbreekt aan juridische deskundigheid en de mogelijkheid om een juist en eerlijk proces te voeren. Deze rechtszaak heeft volgens hem dan ook geleid tot het afstraffen van politieke besluiten middels het strafrecht.

Er is, aldus Kanhai, geen enkel bewijs geleverd voor waar Van Trikt van wordt verweten, ook niet dat de Anticorruptiewet, waarop het proces is gebaseerd, is overtreden. De advocaat heeft alle ten laste gelegde feiten in de dagvaarding van zijn cliënt ‘weerlegd’. Het komt er op neer dat er geen sprake van is dat de positie van de gewezen governor in het geding is geweest, zoals in het rapport-Naarendorp is aangegeven op verzoek van Kirpalani.

De Bankwet en alle andere wettelijke regels over het functioneren van een governor gaven Van Trikt de bevoegdheid als enige eindverantwoordelijke contracten af te sluiten.

Naast de bevestiging van de andere voormalige directieleden Orie en Soeknandan dat de projecten noodzakelijk waren, is er geen enkele voorschrift dat een governor verbiedt zulke contracten te sluiten. De twee voormalige directieleden hebben zelf ook de contracten ondertekend.

Op een eerdere zitting van het hoger beroep heeft ook Hausil, die de brief van Kirpalani mede heeft ondertekend, een verklaring afgelegd dat Van Trikt bevoegd is geweest de contracten te sluiten met bijvoorbeeld het Belgische bedrijf Clairfield.

Kanhai heeft, in tegenstelling tot wat de vervolging aanneemt, aangetoond dat de ex-governor wel degelijk vergelijkingsmateriaal heeft geraadpleegd voordat hij uiteindelijk in zee is gegaan met Clairfield. De advocaat noemde een offerte van de gebroeders Jethu om de projecten eventueel te mogen uitvoeren.

Dat Van Trikt aandeelhouder is van het accountantsbureau Orion dat als contractor is aangenomen door Clairfield wordt nergens in de Bankwet verboden, dan wel dat er waarborgen moeten zijn om belangenverstrengeling te voorkomen. Ook die waarborgen zijn in acht genomen door de voormalige governor.

Alle getuigen hebben daarnaast verklaard dat niet alleen hij, maar al zijn voorgangers, nimmer gebruik hebben gemaakt van een openbare aanbesteding om contracten aan te gaan, omdat dat geen vereiste is in de Bankwet. Zowel Kanhai als Algoe vroeg het Hof extra aandacht hiervoor.

Kirpalani, die als president-commissaris niet bevoegd was, noch het OM heeft zich aan dit principe gehouden. In het geval van het OM is op aandringen van de verdediging een vergelijkingsrapport (rapport-Kroll) gemaakt om zowel de  contracten als de daarin opgenomen bedragen te toetsen aan wat internationaal gangbaar is en op doelmatigheid. In dat rapport worden de bedragen, die contractueel door Van Trikt met Clairfield zijn afgesproken, als internationaal gangbaar aangemerkt.

Coup

Algoe en Kanhai hebben steeds de focus gelegd op de rol en positie van Kirpalani, die als president-commissaris samen met Hoefdraad goedkeuring heeft gegeven aan de projecten die door Van Trikt zijn geïnitieerd. Die projecten zijn onderdeel geweest van het strategische beleidsplan van de bank. Dit plan is door de raad van commissarissen, geleid door Kirpalani, goedgekeurd.

Hij zou hebben aangezet tot het ‘ondeskundige’ rapport-Naarendorp, waaraan het OM is blijven vasthouden. “Een coup van Hoefdraad, Hausil en Kirpalani met ondersteuning van het rapport-Naarendorp, de huisadvocaat van Kirpalani”, zegt Algoe.

Volgens haar en Kanhai is intussen met officiële nationale en internationale rapporten en verslagen komen vast te staan dat in 2019 de CBvS geen oneigenlijke contracten heeft gesloten.

Volgens Algoe heeft Hausil, door met Hoefdraad en Kirpalani samen te spannen, een kuil voor zichzelf gegraven. De voormalige juridisch directeur is in plaats van te worden beloond met de functie van governor in de plaats van Van Trikt ook aangemerkt als verdachte en veroordeeld. Op 7 augustus zal advocaat Algoe haar pleidooi afronden, direct gevolgd door het weerwoord van het OM.