DE AFGELOPEN WEEK werd bekend dat een ondernemer voor tienduizenden Surinaamse dollar aan cadeaubonnen heeft geschonken aan het personeel van twee ministeries. Minister Kuldipsingh van Economische Zaken, Ondernemerschap en Technologische Innovatie heeft resoluut gehandeld en de bonnen geretourneerd. Haar collega Sewdien van LVV had in elk geval tot begin deze week de bonnen onder zich en wil de zaak bespreken in de Raad van Ministers.
Maar ook hij is niet van plan de cadeaubonnen te accepteren. Hij zegt in de geste mogelijke poging tot omkoping of beïnvloeding te zien. Het ontvangen van geschenken of tyuku (smeergeld) door overheidspersoneel is een ingebakken cultuur in dit land. In het verleden zijn zelfs hooggeplaatste functionarissen, onder wie ministers, hiervoor door de rechter veroordeeld.
Ordening van het ambtenarenapparaat is bij opeenvolgende regeringen vaak ter sprake gebracht, maar het is een kwestie gebleven van met de mond belijden
Geschenken of geld werden (worden?) ‘onder de tafel’ gegeven aan vooral hoge functionarissen om er persoonlijk voordeel uit te halen. Bijvoorbeeld om (voor)spoedige afhandeling van een of andere zaak in orde te maken of om een dienst of opdracht toegewezen te krijgen. Vooral ondernemers staan hierom bekend. Er is vaak – ook door bewindslieden – gewezen in de richting van de Douane.
In zowel de Anticorruptiewet als de Personeelswet (voor overheidspersoneel) is een verbod opgenomen om geschenken in welke vorm en welke benaming dan ook aan te nemen, met het oogmerk de gever te bevoordelen. Aangezien de kwestie die betrekking heeft op landsdienaren die strafrechtelijk niet vervolgd zijn vanwege het ontbreken van hard bewijs, is de Personeelswet daarover duidelijk geweest.
Onder het artikel dat handelt over aannemen van beloningen, is het voor landsdienaren verboden om zonder toestemming van of vanwege het bevoegde gezag een beloning te vragen of aan te nemen voor een tegenprestatie. Volgens dezelfde wet moet elke landsdienaar verplicht een eed of belofte afeggen. Kennelijk is deze verplichting gaan verwateren. Of het nu nog wordt toegepast of niet er zijn duidelijke redenen om aan te nemen dat overheidspersoneel wordt omgekocht of dat pogingen daartoe worden ondernomen.
Toen de Anticorruptiewet er nog niet was, kon worden teruggevallen op de Personeelswet. In sommige gevallen werd echter verwezen naar besluiten waarin nadere richtlijnen zouden moeten worden geregeld. ‘Tyuku’, het aannemen van steekpenningen bij de overheid, werd zoals gesteld verheven tot een cultuur. Zo erg zelfs dat om ‘iets’ gedaan te krijgen in het ambtelijke, verwezen werd naar intern, een of meerdere personen bij wie je kon aanhaken om de zaak in orde te krijgen.
Vooraf werd gezegd dat er daaraan een prijskaartje hangt. Verkrijging van vergunningen en de jacht naar percelen, toekenning van volkswoningen hebben toen, en vermoedelijk tot nu toe, in het middelpunt van de belangstelling gestaan.
Ordening van het ambtenarenapparaat is bij opeenvolgende regeringen vaak ter sprake gebracht, maar het is een kwestie gebleven van met de mond belijden. Maar het is niet te laat. Pak eindelijk de veel gepreekte ordening aan en vergeet daarbij vooral niet de corruptie.