Prachtige beschilderingen in tembe patronen sieren het gemeenschapshuis Duletti te Sunny Point. Terwijl bezoekers één voor één de dertig beschilderingen aan de muur bekijken, zijn enkele kinderen bezig de buitenkant van het gebouw, waarop tembe tekeningen zijn aangebracht, te schilderen. Hiermee wordt uiting gegeven aan de nieuwe fase van het project Sunny Point Tembe. “We zijn maandenlang binnen geweest en nu treden we met deze traditionele gemeenschapskunst naar buiten. We gaan murals maken”, vertelt Tolin Alexander enthousiast aan de Ware Tijd.

Tekst Audry Wajwakana

Beeld John Macnack

Elke dinsdagmiddag heerst er in het buurthuis een gezellige drukte. Kinderen en jongeren tussen twaalf en 25 jaar volgen al langer dan een jaar teken- en schilderlessen in tembe, de culturele kunstvorm van marrons. Het is een initiatief van de stichtingen Kansrijk Suriname en Duletti, waarvan respectievelijk Alexander en Eddy Lante de trekkers zijn.

Middels deze traditionele kunstvorm willen de organisaties de bewoners bewust maken van hun eigen kracht. “Het project laat zien hoe we op een structurele manier ermee bezig kunnen zijn. Dit geldt niet alleen voor tembe, maar ook voor alle andere kunstuitingen die in Suriname zelf zijn ontstaan”, zegt Alexander.

“Het is altijd goed als de creativiteit van kinderen op jonge leeftijd wordt gestimuleerd”

Tolin Alexander

De kennis van tembe wordt meestal in familieverband overgedragen, maar Alexander ziet graag dat deze kunstvorm groter wordt aangepakt en dat makers de traditionele kennis in een curriculum vorm gieten. Voor Suriname is dit initiatief nieuw, maar in Frans-Guyana is men al op universiteitsniveau bezig tembe te bestuderen, terwijl die oorspronkelijk uit Suriname komt.

Levendige en mooie buurt

Dinsdag gooide het centrum zijn deuren open voor bezoekers om te tonen wat de deelnemers de afgelopen maanden hebben geleerd. Voor de open dag zijn dertig werkstukken geselecteerd om te worden tentoongesteld. De cursisten hebben op triplexplaten van dertig bij veertig centimeter hun tembe patronen in de kleuren rood, geel, blauw, groen, wit en zwart geschilderd. In de eerste fase leerden zij die patronen op A4-papier tekenen.

Tolin Alexander (l) in gesprek met Kurt Nahar tijdens de open dag waar de tembe schilderijen van kinderen van Sunny Point werden tentoongesteld.

Door het beschilderen van de muren van het centrum wordt gestart met de murals. “We beginnen eerst vanuit ons ‘huis’. Wanneer mensen nu langsgaan of vragen waar het buurthuis ligt kan men voortaan makkelijk verwijzen naar het gebouw met de tembe patronen”, zegt Alexander. De jongeren die zijn getraind zullen bewoners vragen of ze hun schuttingen of woningen, onder begeleiding van tembe docenten, mogen beschilderen.

De geschiedenis van de bewoners van Sunny Point is negatief begonnen. Een groot deel is er ooit als kraker komen wonen. Hoewel de bewoners, veelal marrons, al van de overheid een legale status hebben gekregen, is het stigma van ‘kraker’ altijd gebleven. Kansrijk Suriname en Duletti proberen met het gemeenschapsproject hierin verandering te brengen door de bewoners bewust te maken van hun culturele rijkdom en de buurt en omgeving levendig en mooi te maken.

Belangstelling

Het project was aanvankelijk voor vijftig jongeren bedoeld, verdeeld in twee groepen – een onderbouw (12-16 jaar) en bovenbouw (17-25 jaar) – die elk anderhalf uur les zouden volgen. Deze kinderen weten dan al met passers om te gaan, om de geometrische tekeningen van de tembe te kunnen maken.

Een grote uitdaging was dat de organisatie niet op belangstelling van kinderen jonger dan twaalf jaar had gerekend. “We kregen steeds een instroom van jonge kinderen en omdat we niemand wegsturen, besloten we een derde groep te maken. Deze kinderen mochten vrij tekenen.”

Alexander geeft toe dat er in het begin geen zitplaatsen genoeg waren, maar als theatermaker ving hij dat op door eerst spelletjes met hen buiten te doen. Achteraf is hij blij met de derde groep. “Het is altijd goed als de creativiteit van kinderen op jonge leeftijd wordt gestimuleerd. Zo groeit het met hun mee.”

Stichting Kansrijk Suriname houdt zich in de woonwijk niet alleen bezig met teken- en schilderlessen in tembe. In de bibliotheek worden lees- en vertelsessies georganiseerd. Er worden muzieklessen verzorgd door Jason Eduwaiti en binnenkort zullen danslessen worden toegevoegd.

De verwachting is dat het project nog twee jaar onder begeleiding van de stichtingen door zullen gaan. “We moeten op een gegeven moment loslaten. Het is een yeye project. Je blijft hopen dat mensen het idee overnemen en dat er jongeren opstaan en tembe artiest worden”, zegt Alexander.

Bijzondere bezoekers

De tentoonstelling werd bezocht door personen uit de Surinaamse kunstwereld, onder wie Sri Irodikromo, Kurt Nahar, Monique Nouh Chaia en Tanuya Manichand. De participatie van de ouders, verzorgers en vrienden van de cursisten was ook heel goed. Nahar, die hoofd is van de afdeling Culturele Creatieve Vorming op het directoraat Cultuur, was in die hoedanigheid naar de open dag gekomen om te kijken hoe het initiatief verder kan worden ondersteund.

Net als de andere bezoekers was hij onder de indruk van de werkstukken. “We hebben zoveel moois qua cultuur om open te stellen. Vaak hoor je alleen de negatieve kanten, zoals in het geval van Sunny Point, maar met een beetje ondersteuning kan je alle talent dat in zo een gemeenschap zit naar boven halen en verder ontwikkelen”, zegt Nahar.