Stenen Hebben Wetten oftewel Dee Sitonu A Weti is gebaseerd op het veldonderzoek van de kunstenaars Lonnie van Brummelen & Siebren de Haan in het Surinaamse regenwoud.

De film kwam tot stand in samenwerking met leden van de Marrongemeenschap en werd geco-regisseerd door de kunstenaars en de theatermaker, dichter en schrijver Tolin Alexander.

De wereldpremière van de feature-length film vond plaats op 18 november 2018 tijdens het International Documentary Film Festival Amsterdam (IDFA), waar de film was geselecteerd voor de Nederlandse Competitie en de International Feature Competitie. De film werd tijdens IDFA in totaal zes keer vertoond en trok hier volle zalen.

Ook in Suriname vinden zes vertoningen plaats. De aftrap is diep in de binnenlanden te Pikin Slee, de locatie waar een groot deel van de film werd opgenomen.

Stenen Hebben Wetten documenteert de orale overlevering van de Marrons over hun verleden en hun bondgenootschap met het bos. “We wilden met filmische middelen het publiek informeren over een belangrijk stuk geschiedenis dat Nederland met Suriname deelt, maar dat bij een breder publiek zo weinig bekend is,” aldus de kunstenaars.

Tevens wilden zij met de film het cosmo-politieke systeem van de Marrons verbeelden: een systeem waarin voorouders, bosgeesten en andere niet-menselijke dingen meeregeren. Maar de film vertelt ook een verhaal van voortdurende exploitatie en strijd.

In de tijd van de slavernij vochten de Marrons met succes tegen het Nederlandse koloniale gezag. Tegenwoordig worden hun nazaten geconfronteerd met multinationals, die voorouderlijke gronden exploiteren voor grootschalige houtkap en mijnbouw.

Aan Stenen Hebben Wetten hebben meer dan 50 Marrons meegewerkt, onder wie de gerespecteerde dichter, kapitein en schrijver Dorus Vrede.

Het script voor de film kwam tot stand op basis van tientallen lange gesprekken die de kunstenaars voerden met leden van twee Marrongroepen: de Okanisi en de Saamaka. Deze interviews werden gemodereerd door cultuurkenners als Dorus Vrede, Hugo Jabini, en Tolin Alexander.

Het script werd voorgelegd aan de gemeenschap voor feedback en vervolgens door de Marrons zelf voor de camera opgevoerd. “The result is a unique cinematic form that bridges filmmaking, poetry and theatre,” aldus de programmeurs van het filmprogramma Frames of Representation in ICA London, waar de film na Suriname vertoond zal worden.

Marrons in zowel Suriname als Nederland hebben zich ingezet voor vertalingen en taaladvies, onder wie Marrontalendeskundige Vinije Haabo, Annelies den Boer-Aside en Kensly Vrede.

Stenen Hebben Wetten is mogelijk gemaakt door het Nederlands Filmfonds en het Mondriaan Fonds in het kader van De Verbeelding, Netherlands Film Production Incentive, het Amsterdams Fonds voor de Kunst en Fonds 21. De vertoningen in Suriname zijn financieel ondersteund door de Nederlandse ambassade in Paramaribo en het Mondriaan Fonds.

De film Stenen Hebben Wetten is een coproductie van Van Brummelen & De Haan, seriousFilm, IDEAL Film en VRIZA. De uitvoerend producent in Suriname is Anne-Marie Hermelijn.

Het bericht Surinaamse première artistieke documentaire Stenen Hebben Wetten verscheen eerst op GFC Nieuws.