Tekst en beeld Valerie Fris

PARAMARIBO — “Eén op de acht mensen in de wereld heeft volgens cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) een psychische stoornis. De levensverwachting voor mensen met een ernstige psychische stoornis is dat zij twintig jaar minder leven dan een gezonde persoon, omdat de kwaliteit van het leven steeds minder wordt.” Zo begon psychiater Randhir Nanda gisteren zijn interactieve lezing over mentale gezondheid op de werkvloer.

Nanda, die is verbonden aan het Psychiatrisch Centrum Suriname en de Faculteit der Medische Wetenschappen van de Anton de Kom Universiteit, wilde met de lezing bewustwording bijbrengen. Elke stoel in de universiteitsbibliotheek was bezet. De aanwezigen, onder wie studenten van verschillende niveaus en onderwijsinstituten, luisterden duidelijk aandachtig naar de inleider.

Stress

Nanda sprak over onderwerpen, zoals oorzaken en gevolgen van mentale aandoeningen. Bij het onderwerp stress bleef hij langer stilstaan, omdat de interesse daarvoor groot was.

“Stress is een natuurlijke reactie van het lichaam op een abnormale situatie. Het doel van stress is dat de mens beter gaat presteren en op tijd kan reageren op bedreigende situaties. Stress beïnvloedt onze psychische functies en kan zorgen voor een verstoring van ons dagelijks leven, maar eigenlijk is stress iets positiefs”, vertelde Nanda. “Het is een normale reactie op het lichaam, maar wordt door ons vertaald als een ramp.”

Stress moet volgens hem wel van voorbijgaande aarde zijn. “Als hij twee weken aanhoudt, is er meer aan de hand”, waarschuwde de psychiater. Aanhoudende stress kan onder meer klachten veroorzaken, zoals hoofdpijn en vermoeidheid.

Daardoor kunnen mensen prikkelbaar zijn of zich eenzaam voelen, waardoor hun gedrag verandert. Ze gaan bijvoorbeeld drugs gebruiken, alcohol drinken of sigaretten roken. Soms zorgt het er zelfs voor dat mensen moeite hebben met helder denken of dat er een gebrek aan creativiteit ontstaat.

Aanpak

De eerste stap naar verbetering is volgens Nanda het probleem erkennen en niet vermijden door bijvoorbeeld alcoholgebruik. Maar ook zichzelf de schuld geven en piekeren zullen niet bijdragen aan een oplossing.

De psychiater gaf als voorbeeld dat iemand met stress, depressie of een andere mentale aandoening geen slaappil moet zoeken, maar juist moet werken aan een oplossing van de oorzaak. “Zoek sociale steun, iemand die je gerust kan stellen of kan troosten.”

Een belangrijke oplossing is dat men niet bang moet zijn om contact op te nemen met de huisarts voor een doorverwijzing naar een psycholoog of psychiater. “Zorg goed voor je mentale gezondheid. Geestelijke gezondheid is geen teken van zwakte en je hoeft je er dus niet voor te schamen”, benadrukte Nanda. Mentale en fysieke gezondheid gaan samen, daarom hebben mensen die bijvoorbeeld in een dip zitten of erg verdrietig zijn vaak ook lichamelijke klachten.

Het gebeurt bovendien dat mensen zonder een duidelijke reden lichamelijke klachten hebben, maar dat is omdat er mentaal iets aan de hand is. Nanda pleit ervoor dat mensen de oorzaak van hun mentale situatie gelijk aanpakken en niet wachten voordat het moeilijker wordt om een oplossing te vinden.