“We hebben gemerkt dat jongeren niet erg zijn geïnteresseerd in landbouw, hoewel er op het Natin degelijk een Agro-richting is die vrij goed is bezet is.” Dit zegt Hendrik Comvalius, coördinator van stichting d’Ons – Duurzame Ontwikkeling Nederland Suriname, tegen de Ware Tijd. De organisatie die zich, sedert haar oprichting in 2006, richt op actieve boeren in het land, legt dit jaar het accent op aankomende boeren.

Tekst en beeld Tascha Aveloo

Comvalius: “Wij organiseren woensdag (vandaag) een event waarbij aan twee studenten uitwisselingsbeurzen worden uitgereikt om in 2024 ruim tien weken in Nederland stage te lopen bij enkele gerenommeerde agrobedrijven.” Hij ziet de stage voor het tweetal ook als mogelijke stimulans om verder te studeren in de landbouw. “Ze gaan in Westland, het agrarisch gebied van Nederland, kennis opdoen over veel innovatieve technieken. Ze zullen zaadtechnieken en zaden leren kennen die het goed kunnen doen in Suriname.”

“Het is enorm fijn om te merken dat de boeren ruim elf jaar hebben volgehouden; dat ze hebben doorgezet en zelfs zijn gegroeid”

Ook na de stage zullen ze worden begeleid. De studenten in Suriname zullen vandaag in twee klassen van het Natin presentaties geven waar zij mee bezig zijn, zoals de teelt van markoesa en over het hydroponics teeltsysteem.

D’Ons heeft al tien jaar projecten gedaan, waarbij het accent lag op het stimuleren van actieve boeren om op duurzame of biologische manier hun gewassen te telen. De meest excellerende boeren hebben in die jaren geldprijzen kunnen winnen. De stichting wilde weten hoe de tien winnende bedrijven het na al die jaren, zeker na de Covid-19-pandemie, doen. “Twee zijn over de kop gegaan en een ander bedrijf konden we niet vinden. We hebben de zeven andere bezocht en kunnen constateren dat zij het, ondanks de economische malaise, nog steeds goed doen, waarvan twee excelleren.”

Die twee krijgen van d’Ons een stimuleringsprijs van elk duizend euro om in het bedrijf te investeren. “We vinden het belangrijk dat zaken die goed werken worden gestimuleerd, omdat zij de rolmodellen zijn voor de toekomstige generatie.”

Schooltuinenproject

Comvalius legt uit dat wordt samengewerkt met het ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij voor de aanlevering van zaden voor gewassen die niet regulier worden verbouwd in Suriname. “We hebben ook gemerkt dat de kennis hier over landbouw verouderd is. Daarom is met topman Rob Baan van het tuinbouwbedrijf Koppert Cress een samenwerking aangegaan.” Vanuit zijn netwerk worden zaden verzameld die in de Surinaamse bodem goed zullen gedijen en die, in tegenstelling tot de Chinese zaden, geen schade aanrichten aan de bodem.

Er komt ook een schooltuinenproject bij kindertehuis Maria Hoeve te Lelydorp. Er zal een plantenkas worden gebouwd om gedurende twee jaar met de kinderen groenten te telen, naast hun normale schooltaken. “Ook de John Monkouschool, eveneens te Lelydorp, zal gebruik kunnen maken van die kas. Het doel is dat de kinderen een vaardigheid aanleren, maar ook leren over ondernemerschap. Want wat ze hebben verbouwd, zullen ze oogsten en mogen verkopen.” Wanneer de twee jaar om zijn, zal eenzelfde project op een andere school worden uitgevoerd.

Fruit

Comvalius vindt het jammer dat er weinig aan bepaalde huisvlijt wordt gedaan en dat hij sommige fruitsoorten bijna niet meer te kan vinden. “Ik zocht naar skraki (cacao) en tamarinde. Maar je ziet nauwelijks meer en cacaoboom in de stad. Ik ben te Combé opgegroeid, waar ik op de Sint Petrus en Paulusschool heb gezeten”, lacht hij.

In Nederland is hij projectmedewerker bij de overheid en het werk bij Stichting d’Ons doet hij als vrijwilliger. “Maar dwars door alles wat ik hier zie, vanuit de slechte economische toestand, is dat dit landbouwproject een degelijke bijdrage levert aan armoedebestrijding.”

Duurzame projecten

Comvalius legt uit dat er toen d’Ons werd opgericht er werd stilgestaan bij de ongebreidelde uitgave van gronden met de daaruit voortvloeiende houtkap, goudwinning met kwik en dat het duidelijk werd dat Suriname wellicht toen al met klimaatverandering te kampen had. De organisatie wilde vanuit het kernbegrip ‘duurzame ontwikkeling’ systematisch hulp bieden.

De eerste aanzet werd in 2008 gedaan met een congres waarbij met een breed veld is nagedacht over duurzame ontwikkeling en hoe die kan worden gerealiseerd. “We hebben ook gebrainstormd over in welke sectoren die ontwikkeling zou kunnen worden toegepast. Toen kwamen landbouw, energie en het beschermen van de zeeschildpadden naar voren.” Vanaf toen kwam de hulpvraag naar de organisatie om duurzame projecten te helpen initiëren in diverse sectoren.

Groei

Dat resulteerde in het awardproject voor landbouwers in 2012, waarbij kleine landbouwers zich mochten opgeven om deel te nemen in de categorieën duurzame en biologische landbouw. Bij het eerste  worden geen gifstoffen gebruikt of zodanig dat ze vallen binnen de internationale standaarden. Bij biologische landbouw worden helemaal geen gifstoffen gebruikt. Deze twee manieren van landbouw dragen ook bij aan voedselveiligheid.

Aan die eerste awardsessie hebben zestig duurzaam telende boeren meegedaan. Van elke boer zijn er filmpjes gemaakt van hoe zij te werk gaan. Een ander deel van het project was dat ze ook moesten werken aan kennisoverdracht. “Het is enorm fijn om te merken dat de boeren ruim elf jaar hebben volgehouden; dat ze hebben doorgezet en zelfs zijn gegroeid.”

De organisatie heeft ook andere projecten uitgevoerd, zoals een zonnepanelenproject en schenken van laptops die draaien op zonne-energie. Bovendien heeft ze gewerkt aan het ontwikkelen van een duurzame leerlijn, waar mensen op een positieve manier leren omgaan met hun woon- en leefomgeving. De leerlijn heeft ook een lerende component waarbij mensen leren begrijpend te lezen.

Stichting d’Ons werd opgericht door bezorgde Nederlandse Surinamers die een band hebben met het land. De initiatiefnemer is Joyce Sylvester, die nu ambassadeur is van de organisatie. “We hebben toen een aantal vergaderingen gehad van wat we nou eigenlijk echt moeten gaan doen in Suriname om te helpen”, vertelt Comvalius, die momenteel in Suriname vertoeft.