In een reactie op de toenemende criminaliteit in de deelstaat Rio de Janeiro heeft de Braziliaanse president Luiz Inacio Lula da Silva op woensdag tijdelijk de beveiliging van enkele van de belangrijkste havens en luchthavens van het land gemilitariseerd. De maatregel is genomen in een poging om de stijgende misdaad te beteugelen na meerdere dodelijke incidenten in de deelstaat Rio de Janeiro, en het betreft de grootste haven en luchthaven van Latijns Amerika, de haven van Santos in Sao Paulo, en de belangrijkste luchthaven Guarulhos. Bovendien worden soldaten ingezet in de haven van Itaguai in Rio de Janeiro en op de luchthaven Galeao in Rio. Deze locaties dienen niet alleen als belangrijke logistieke knooppunten voor de cocaïne-export naar Europa, maar ze fungeren ook als ontvangstpunten voor smokkelwaar, zoals zware wapens, die bijdragen aan straatgeweld.

Het besluit van president Lula om het leger in te zetten komt temidden van een reeks gewelddadige incidenten in heel Brazilië. De situatie in Rio de Janeiro is bijzonder alarmerend, waar machtige drugsbaronnen, gewelddadige burgerwachtmaffia’s en dodelijke politieagenten hebben bijgedragen aan een zeer complexe veiligheidsdynamiek. Deze situatie heeft geleid tot zorgen over de aanpak van criminaliteit door president Lula en heeft de roep om ingrijpen versterkt.

Een recent incident dat de aandacht trok, was de brute moord op drie artsen die ’s avonds laat op een welvarend stuk strand in Rio van een biertje genoten. Ze werden naar verluidt verward met rivaliserende gangsters van een militie, wat leidde tot hun tragische dood. Bovendien hebben milities vorige week tientallen bussen in Rio in brand gestoken nadat de politie tijdens een operatie een van hun leiders had gedood. Dit soort gewelddadige gebeurtenissen heeft de druk op de regering vergroot om in te grijpen en de veiligheid te waarborgen.

De focus van de regering op de belangrijkste havens, luchthavens en de westelijke grens van Brazilië benadrukt de omvang van de cocaïnehandel die het land binnendringt, mede als gevolg van jaren van aanzienlijke cocaïne-oogsten in de Andes. Brazilië fungeert als een belangrijk lanceerplatform voor de smokkel van cocaïne naar Europa, wat heeft bijgedragen aan de versterking van lokale criminele bendes en een verslechtering van de veiligheidssituatie die voelbaar is in heel Zuid-Amerika.

Het besluit van president Lula om het leger in te zetten markeert een opvallende ommekeer van zijn beleid. In een interview afgelopen vrijdag beweerde hij dat hij een dergelijke stap niet zou nemen en zei hij dat hij niet wilde dat soldaten zich zouden mengen in vuurgevechten met gangsters in de favela’s. Onder zijn voorganger, voormalig president Jair Bolsonaro, was het aantal moorden in Brazilië gedaald van recordhoogten. Echter, uit recente opiniepeilingen blijkt dat de Braziliaanse bevolking minder vertrouwen heeft in Lula’s vermogen om het geweld onder controle te houden. Een opiniepeiling van vorige maand toonde aan dat 32 procent van de Brazilianen verwacht dat de veiligheidssituatie tijdens Lula’s ambtstermijn zal verslechteren, een stijging van zes procentpunten ten opzichte van een eerder onderzoek in mei.

Het besluit om de veiligheid op strategische locaties te versterken en militairen in te zetten om de georganiseerde misdaad te bestrijden, onderstreept de ernst van de situatie en de inspanningen van de Braziliaanse regering om de veiligheid van haar burgers te waarborgen. De komende maanden zullen cruciaal zijn om te beoordelen of deze maatregelen effectief zullen zijn in het terugdringen van de misdaad en het herstellen van het vertrouwen in de regering. De veiligheidssituatie in Brazilië blijft een belangrijke uitdaging voor de regering en de samenleving als geheel.