Tekst en Beeld Jason Pinas
PARAMARIBO — “Een belangrijk onderdeel van natievorming is dat iedereen de gelegenheid heeft om zich economisch te ontwikkelen. Dat is het meest fundamentele. Als dat ontbreekt, dan kan je helemaal niet over natievorming praten.”
Dat benadrukte Naks-voorzitter Siegmien Staphorst tijdens een openbare discussieavond in Grun Dyari waarbij ze als inleider een presentatie heeft gehouden. Kunstenaar Paul Woei en Aniel Manurat, voorzitter van de Culturele Unie Suriname, schoven aan als de panelleden.
“De inleider wees tijdens haar uiteenzetting op koloniale erfenissen die het proces van natievorming tot nu toe bemoeilijken”
‘Hoe vormen we een natie?’ was het onderwerp van de discussieavond. Staphorst gelooft heilig erin dat het Surinamers “ooit eens wel zal lukken” om een natie te vormen. Om dat te bereiken moeten echter wel een aantal belangrijke stappen worden genomen. “En bij die stappen horen natuurlijk ook bewustzijnsprocessen”, aldus Staphorst.
Koloniale erfenissen
De inleider wees tijdens haar uiteenzetting op koloniale erfenissen die het proces van natievorming tot nu toe bemoeilijken. Als voorbeeld noemde ze het ‘verdeel- en heerssysteem’ en de ‘etnische politiekvoering’ die tot nu toe worden toegepast in Suriname. “Dat hebben we van onze koloniale heersers geleerd en overgenomen. Dus het is niet alleen opgelegd maar ook omarmd.”
Het doel van deze systemen was om de macht van de koloniale heersers te behouden. Staphorst wees erop dat politieke campagnes tot de dag van vandaag langs etnische lijnen plaatsvinden.
“Als je niet kan kiezen voor de partij van je etniciteit dan ben je eigenlijk verloren. Daarom praat men nu over al die blakaman die geen kans vinden om dingen te doen omdat hun partij niet aan de macht is”, merkte de inleider op. Volgens haar lijkt het alsof het niet anders kan. “Maar we moeten anders denken als we vooruit willen komen.”
Algemeen onderwijs
Staphorst zegt dat het ‘algemeen onderwijssysteem’, dat is overgenomen van de koloniale heerser, ook niet bevorderlijk werkt voor de natievorming in Suriname. Zij ziet graag dat er een onderwijssysteem komt dat werkt in het voordeel van de Surinaamse economie.
“We hebben een onderwijssysteem waarbij er geen meertalig onderwijs is. Een heleboel van onze mensen kunnen niet mee met ons huidig systeem”, merkte Staphorst op. Volgens haar zorgt dit ervoor dat veel mensen hun eigen identiteit kwijtraken.
Daarnaast zou er in haar optiek ook gesleuteld moeten worden aan de tot nu toe ‘eenzijdige ontwikkelingsvisie’ die is overgenomen van de koloniale periode. “Onze leiders hebben leren denken in een eenzijdige ontwikkelingsvisie. En ze zijn in staat om dat naast zich te leggen en een bredere ontwikkelingsvisie te ontwikkelen.” Ook de gezondheidszorg zou in haar optiek veranderd moeten worden naar een model dat beter past bij de Surinaamse natie.
Uitdagingen
Staphorst zegt dat er een aantal uitdagingen zijn die nauw verbonden zijn met de koloniale erfenissen. Een ontwikkelingsconceptie die aansluit bij de ontwikkelingsbehoeften van de Surinaamse samenleving.
“Dat moeten politieke- en andere leiders van ons willen nastreven. Als ze dat niet kunnen zijn ze niet bezig met de ontwikkeling van het land. En dus ook niet bezig met natievorming”, aldus de inleider. Een tweede uitdaging is om de puur etnische basis van politieke partijen te doorbreken. “Als we daar niet in slagen gaat het niet lukken om een natie te vormen.”
Durven praten
Manurat en Woei waren het erover eens dat de basis van natievorming vanaf de lagere school gelegd moet worden. Ook via de verschillende culturele organisaties moet dat geïntroduceerd worden. Volgens Manurat kunnen alleen op die manier de banden doorbroken worden. “Un no musu frede fu taki den tori. Als er problemen zijn moeten we erover kunnen communiceren”, benadrukte Manurat.