“Waar je ook naar toegaat, als je reist zouden je ogen open moeten gaan. Je moet zien, horen, voelen, ruiken en leren.” Shawna Moulton is een multidisciplinaire kunstenares en kunstdocent geboren op de Bahama’s en opgroeid op Jamaica. Ze heeft zich ruim twintig jaar geleden in de Verenigde Staten gevestigd en heeft zich de afgelopen jaren gericht op het maken van papierkunst.

Tekst en beeld Tascha Aveloo

Shawna Moulton was in Suriname voor een ‘Artist in Residence’-programma namens de Diaspora Vibe Culture Arts Incubator (DVCAI). “Je gaat anders kijken naar je leven als je wordt geconfronteerd met andere gemeenschappen. Ik dacht vanwege mijn afkomst dat mijn leven complex was.” Haar Jamaicaanse ouders hebben elkaar ontmoet op de Bahama’s, waar ze werd geboren. Het gezin remigreerde naar Jamaica waar het elf jaar woonde. “Als mensen vragen waar ik vandaan kom, moet ik dit verhaal vertellen. Maar nu heb ik mensen hier ontmoet die Chinees zijn, maar hun moeder is christen en vader hindoe. Dat heeft me echt eruit gehaald. Ik ben echt niet complex.”

“Ik was gefascineerd. Het was magisch voor mij, die kleurige dansende mensen”

Met een brede lach, parelwitte tanden, super kort haar en een frisse bril op lijkt de kunstenares op een Surinaamse vrouw. “Jááá, ik heb zoveel mannen hier gezien die lijken op mijn echtgenoot”, vertelt ze lachend. Het verblijf in Suriname heeft haar ogen ‘geopend’ voor een totaal andere visie van hoe de maatschappij is. Moulton logeert bij kunstenaar Kurt Nahar, die haar het één en ander laat zien van de Surinaamse samenleving. Zo bezocht ze voor het eerst een hindoetempel voor het bijwonen van een dienst. “Dat was echt een aparte ervaring. Een oudere mevrouw kwam met me praten en deed me denken aan mijn eigen oma. Ik heb ook Phagwa ervaren. Ook zo apart.”

Interesse

Moulton is altijd in kunst geïnteresseerd geweest. Haar eerste ‘magische’ ervaring was toen ze als klein meisje elke dag langs een muur liep. “Op een dag was daar plotseling een prachtige schildering op. Ik was gefascineerd. Het was magisch voor mij, die kleurige dansende mensen.”

Ze was een rustig kind dat hield van tekenen. Haar grote voorbeeld was haar broer die veel anime (Japanse tekenfilms) maakte. Ze ging de ‘competitie’ met hem aan. Hun ouders kochten vaker tekenmateriaal voor haar. “Maar toch was het voor hen een verrassing toen ik vertelde dat ik naar de kunstacademie ging.”

In 2015 studeerde ze af aan de Pennsylvania Academy of the Arts met een bachelorsgraad in fine arts. De afgelopen acht jaar werkte Moulton in diverse musea als docent waar zij gasten aspecten over kunst aanleert door middel van lezingen of workshops. “In essentie ben ik als kunstenaar een verhalenverteller, maar dan in beeldvorm.”

Papier kunst

Haar werkstijl heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld. Ze heeft een studie gehad gebaseerd op westerse principes. “Maar ik kon me niet echt vinden in deze Europese kunstbasis. Ik wilde eerst bronsgieten leren, maar dat was gevaarlijk met dat hete brons en ook duur.”

In haar zoektocht om te werken met materiaal dat licht is en makkelijk verkrijgbaar werd Moultons aandacht getrokken door papier. Ze ontdekte het maken van beelden met papierpulp en hoorde over een bijzondere Japanse soort papier.

In 2017 bezocht ze de Awagami-fabriek in Tokushima, waar ze het traditionele Japanse papier maken leerde. “Het waren een paar intensieve weken waar je leert over de plant die gebruikt wordt om die specifieke soort papier te maken. Hoe je die moet bewerken, drogen, manipuleren om papier te maken.”

Identiteit

Moultons kunstwerken weerspiegelen haar zoektocht naar identiteit door haar erfgoed als immigrant in Amerika, met diepe banden met het Caribisch Gebied, geworteld in de rijkdom van de Afrikaanse diaspora. Ze gelooft dat diverse verhalen essentieel zijn voor het creëren van een rechtvaardigere wereld waarin mensen gezien en vertegenwoordigd kunnen worden. Dit is iets wat ze nadrukkelijk wil laten zien door middel van haar kunst.

Het werk van Moulton omvat levensgrote papieren figuren, illustraties op handgemaakt papier en aquarellen die haar reis naar het moederschap en de kracht van vrouwen weerspiegelen. Op diverse plekken leert ze anderen papier maken.

De Jamaicaanse heeft voor leden van de Bond Belangenbehartiging Gepensioneerden uit Overheidsdienst (BBGO) ook een les verzorgd. Ze heeft de seniorenburgers geleerd om Japanse papierdecoratie te maken met koffiefilters en food coloring en laten zien hoe gekleurd papier kan worden gemaakt van afvalpapier.

Connectie

Moulton maakte veel kunst thuis, maar had nog nooit echt haar eigen werk op een grotere schaal getoond. Vorig jaar besloot ze dat het tijd was om te werken aan een echte collectie. Ze kreeg een plek toegewezen in het Bakehouse Arts Complex in Miami, nadat ze was gekozen uit vele honderden. “Eén van de voordelen daarvan was dat ik veel curatoren tegenkwam. Zij zijn degenen die jouw werk verkopen aan galeries.”

In die periode ontmoette zij Rosie Gordon-Wallace van DVCAI. “Toen ze mijn werk zag was ze heel geïnteresseerd. Ze zag het kunstwerk dat ik bezig was te maken van mijn oma. Die connectie die er was tussen al die vrouwen die mij hebben gemotiveerd en veel geleerd kwamen bij elkaar met Rosie.”

Moulton was verrast toen zij door haar werd opgebeld met de mededeling dat zij in aanmerking was gekomen voor de ‘residentie in Suriname’. “En nu ben ik hier.” Eén van de bijzondere ervaringen was haar bezoek aan het Surinaams Koto Museum. “Deze vrouwen die koto droegen creërden hun eigen tradities en verhalen door middel van kleding. Ook deze vrouwen en mevrouw Van Russel-Henars passie zijn echt inspirerend.”