‘Leven hiermee is absoluut niet makkelijk’
door Tascha Aveloo
PARAMARIBO — Polycysteus ovariumsyndroom (Pcos) is een veel voorkomende hormoon-stofwisselingaandoening bij vrouwen. En hoewel het ook de belangrijkste oorzaak van vrouwelijke onvruchtbaarheid is, zijn er in Suriname geen statistieken hierover. Zo is niet bekend hoeveel vrouwen in het land er last van hebben.
Wereldwijd komt het bij benadering bij twintig procent van de vrouwen voor, maar wordt bij minder dan 30 procent hiervan de diagnose gesteld. September is internationaal erkend als Pcos-bewustzijnsmaand.
“Vrouwen met deze aandoening voelen zich vaak onzeker door hun uiterlijk of omdat ze moeilijk zwanger worden vooral als het verlangen naar een kind heel groot is”
“Ik werd op gegeven moment zelf gediagnosticeerd met Pcos en wilde meer weten wat er met mijn lichaam aan de hand is”, vertelt Clarissa Vaseur. Ze las tientallen artikelen online en in boeken en luisterde naar podcasts en merkte dat veel informatie niet algemeen bekend was.
“Surinamers vragen niet gemakkelijk diepgaand wat er eigenlijk met ze is. Ik besloot om een Facebookpagina ‘Pcos Awareness Suriname’ te maken waar ik informatie deel over de aandoening.” In de afgelopen twee jaren heeft ze activiteiten georganiseerd om de bewustwording op te krikken, zoals een wandelloop en speurtocht, en- fysieke en online-informatiesessies.
Genetisch of gifstoffen
Vaseur krijgt regelmatig via haar platform berichtjes binnen van vrouwen bij wie de aandoening door een gynaecoloog is vastgesteld. Heel vaak zoeken vrouwen begeleiding omdat ze van hun klachten af willen of een kinderwens hebben. Pcos wordt niet beschouwd als ziekte, maar als een syndroom.
Ter verduidelijking noemt ze de ziekte malaria. “Daarbij hebben patiënten, ongeacht hun leeftijd of geslacht min of meer dezelfde symptomen. Maar bij Pcos verschillen deze van vrouw tot vrouw, vandaar dat het een syndroom is, dus een verzameling van symptomen die per persoon kunnen verschillen.”
Het is nog vrij onbekend hoe de aandoening veroorzaakt wordt, maar er zijn enkele theorieën. “Eén daarvan is dat het genetisch zou kunnen zijn. Met andere woorden als iemand het heeft bestaat het risico dat ook een ander vrouwelijk familielid, bijvoorbeeld moeder, tante of grootmoeder het ook (gehad) heeft.”
Een andere theorie is dat gifstoffen zoals pesticiden, huishoudmiddelen, teflon kookgerei en plastic de hormonen kunnen verstoren met als resultaat het ontwikkelen van Pcos.
Insulineresistentie
Het vaststellen van Pcos is moeilijk omdat de symptomen verschillen bij haast elke vrouw. Onregelmatige menstruatie of uitblijven hiervan gedurende langere perioden, verhoogd mannelijk hormoon (testosteron) of fysieke klachten als gevolg daarvan zoals overbeharing (baard, snor, haar op de borsten en billen), haarverlies (mannelijke kaalheid) en acne zijn de meest voorkomende symptomen.
Maar ook het vormen van cysten op de eierstokken is een symptoom. Voldoet een vrouw aan tenminste twee van deze criteria, dan wordt Pcos bij haar vastgesteld. Vrouwen die voldoen aan alle genoemde criteria hebben ook de meest ernstige vorm van Pcos.
“Surinamers vragen niet gemakkelijk diepgaand wat er eigenlijk met ze is. Ik besloot om een Facebookpagina ‘Pcos Awareness Suriname’ te maken waar ik informatie deel over de aandoening”
Uit onderzoek is gebleken dat er ook een verband gelegd kan worden tussen deze aandoening en insulineresistentie, een situatie waarbij de cellen in ons lichaam de suikers uit onze voeding onvoldoende opnemen. Uit onderzoek blijkt dat ook ruim 70 procent van vrouwen met Pcos, insulineresistent is.
Door dit laatste kunnen vrouwen met de aandoening zwaarder worden dan normaal en moeilijk afvallen, vertelt Vaseur. Het heeft helemaal niets te maken met ongezond eten, maar zulke vrouwen komen desondanks heel snel en makkelijk aan. Insulineresistentie kan zich uiten als donkere plekken op de huid, bijvoorbeeld rondom de nek of aan de binnenkant van de dijen.
Balans
Verminderde vruchtbaarheid is ook één van de emotioneel pijnlijke gevolgen van Pcos. Vaseur: “Dit komt doordat er heel zelden een eisprong plaatsvindt en zonder een eicel is bevruchting niet mogelijk en zwanger worden een moeilijke klus is, wat echter niet betekent dat dit onmogelijk is. Vaak blijkt dat de hormonen die een rol spelen bij het rijpen en vrijkomen van een eicel, uit balans zijn. Door de levensstijl te veranderen kan de disbalans worden opgeheven.”
Belangrijk is een gezond dieet, voldoende bewegen en slapen en letten op de dagelijkse stress, de zogenoemde ‘stress management’. Bij een gezond dieet kan men denken aan veel groenten en fruit eten en zwaar bewerkte voeding en buitenlandse kip, die over algemeen veel hormonen bevat, vermijden.
Soms krijgen vrouwen medicatie voorgeschreven om een eisprong op gang te brengen. “Zorg er wel altijd voor dat je de opties goed hebt besproken met je gynaecoloog. Leven met Pcos is absoluut niet makkelijk. Vrouwen met deze aandoening voelen zich vaak onzeker door hun uiterlijk of omdat ze moeilijk zwanger worden vooral als het verlangen naar een kind heel groot is”, stelt Vaseur.
Het is daarom belangrijk dat mensen uit de omgeving begripvol zijn en bewust worden van deze aandoening en geen onverantwoorde vragen stellen zoals ‘wanneer maak je kinderen?’ of ‘waarom heb je nog geen kinderen?’ Dit kan kwetsend overkomen.
Haar Facebook pagina is intussen een werkarm geworden van stichting OVA Plus, die is opgericht door Sigourney Nabibaks, met als voornaamste doel het bevorderen van de fertiliteit (vruchtbaarheid) van mannen en vrouwen.