door Armand Snijders

PARAMARIBO — De totale staatsschuld (binnenlands en buitenlands) is ten opzichte van het bruto binnenlands product (BBP) in een halfjaar tijd toegenomen van 122,1 procent (zo’n SRD 72 miljard) in 2022 naar 203 procent van het BBP (bijna SRD 120 miljard) in juni van dit jaar. Dat valt op te maken uit eerder deze week gepubliceerde cijfers van het Algemeen Bureau voor de Statistiek in het Staatsblad van Suriname.

De binnenlandse schuld nam in zes maanden met ongeveer vijf miljard toe van bijna SRD 20 miljard naar een kleine SRD 25 miljard. Maar de meest significante toename vond plaats bij de buitenlandse staatsschuld: die steeg van iets meer dan SRD 52 miljard naar ruim SRD 94,5 miljard! Die drastische toename valt vooral toe te schrijven aan de forse bedragen die de regering-Santokhi heeft geleend bij onder meer het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank (IDB).

Verschillende deskundigen die de Ware Tijd heeft gesproken, vragen zich af dat als de wet op de Staatsschuld aangeeft dat de schuld/BBP-ratio de 60 procentnorm niet mag overschrijden, waarom deze regering deze ratio dan juist verder laat stijgen? “Strikt genomen moeten diegenen die hiervoor verantwoordelijk zijn strafrechtelijk worden vervolgd”, zegt één van hen. “Dat zijn behalve president Santokhi, de gewezen minister van Financiën en Planning, Armand Achaibersing, en zijn opvolger Stanley Raghoebarsing. Zij hebben het zover laten komen, waardoor volgende generaties nog lang zullen moeten bloeden.”

Geen verantwoording afgelegd

De regering zal aangeven dat de leningen die zijn afgesloten bij IMF en de budgettaire steun die van IDB wordt verkregen, heeft gemaakt dat de schuld/BBP-ratio drastisch is toegenomen. Echter, de grote vraag in deze is: waaraan zijn al deze gelden uitgegeven? Daarover is nog totaal geen verantwoording afgelegd. In de samenleving bestaat in ieder geval niet de gedachte dat het de burgers ten goede is gekomen.

En hoe zullen al deze extra opgebouwde schulden worden terugbetaald? Overigens, Santokhi had bij zijn aantreden verzekerd dat hij geen geld zou lenen zoals de NDP dat had gedaan. Maar veel kiezers zullen zich nu afvragen in hoeverre het beleid van de VHP-regering verschilt ten opzichte van dat van de NDP in de periode 2010-2020, dat het land al naar de afgrond heeft gevoerd. Want nu lijkt Suriname verder van huis te zijn.

Nog geen akkoord

De regering blijkt behalve met de Chinese schuldenlast van ruim een half miljard US dollar ook nog te worstelen met de bijna negenhonderd miljoen US dollar die open staat bij de obligatiehouders van Oppenheimer. Op 3 mei zei het kabinet dat een deal met de Amerikaanse schuldeisers was bereikt en dat de definitieve overeenkomst zou worden getekend zodra de Staff‐Level Agreement (SLA) met het IMF rond was. Die is er inmiddels al maanden, maar desondanks is er nog geen definitief akkoord met de obligatiehouders van Oppenheimer.

IMF-hoofdonderhandelaar Karel Eckhorst stelde eerder deze week dat de ondertekening van een definitieve schuldherschikking met deze schuldeisers afhankelijk is van het aanpassen van de wet op het Spaar- en Stabilisatiefonds. En aangezien die wet nog door De Nationale Assemblee moet worden behandeld, zal het nog wel even duren voor deze schuldherschikking eindelijk rond is.

Grotere schuld

Overigens, wijziging van de wet is ook een voorwaarde om een financieringspakket van vijfhonderd miljoen US dollar van de IDB te krijgen. Deze lening zal dus ook nog bij de bestaande schulden moeten worden opgeteld.

De regering die vanaf 2025 het roer van het landsbestuur overneemt, zal met een aanmerkelijk grotere schuld worden opgescheept dan de VHP in 2020 overnam. Weliswaar heeft deze regering met een groot deel van de crediteuren een schuldherschikking bereikt – overigens, zonder de door Santokhi gewenste haircut van 30 tot 70 procent – maar van die schulden is nog geen cent afgelost.