Na 27 jaar operaties is de Ariane 5-raket vorige week gelanceerd voor zijn 117e en laatste missie. Ondanks de pensionering van de enige Europese heavy-lift raket, bevindt zijn verwachte opvolger, Ariane 6, zich nog in de laatste stadia van ontwikkeling en testen. Vanwege vertragingen wordt verwacht dat het pas eind dit jaar zal vliegen en sommige insiders uit de industrie denken dat de eerste vlucht pas in 2024 zal plaatsvinden. Dit betekent dat Europa maanden te kampen heeft zonder zijn eigen onafhankelijke en soevereine toegang tot de ruimte. Deze situatie benadrukt hoe belangrijk het is om toegang te hebben tot activa in een baan om de aarde, vooral nu de concurrentie op het gebied van telecommunicatie en geopolitieke spanningen toenemen.
De realiteit is dat Europa, zelfs vóór deze laatste lancering, afhankelijk was van anderen voor zijn lanceercapaciteiten. Terwijl we de orbitale lanceringen voor 2023 tot juli analyseren, onthullen de cijfers een wereldwijd landschap dat wordt gedomineerd door een paar belangrijke spelers. De VS, met SpaceX als wereldleider, is verantwoordelijk voor ongeveer 40 procent van de lanceringen, gevolgd door China met 30 procent en Rusland met 15 procent. Deze drie naties staan centraal en tonen hun bekwaamheid. Met slechts twee lanceringen staat Europa voor uitdagingen op het gebied van lanceringscapaciteit. Het kleine percentage van de totale lanceringen benadrukt de uitdagingen waarmee het in dit competitieve domein wordt geconfronteerd. Het schetst ook de afhankelijkheid van Europa om toegang te krijgen tot zijn activa in een baan om de aarde. Dit heeft duidelijk ernstige gevolgen voor zijn veiligheids- en defensiesatellieten.
Factoren zoals budgettaire beperkingen, coördinatieproblemen en complexe regelgeving hebben Europa belemmerd in het versterken van zijn lanceringscapaciteiten. Het gefragmenteerde karakter van de Europese ruimtevaartsector, met meerdere nationale agentschappen en verschillende prioriteiten, heeft de uitdagingen vergroot en de collectieve impact die Europa zou kunnen hebben op de mondiale ruimtevaartindustrie beperkt. Maar Europa pakt deze uitdagingen aan, waarbij het Europees Ruimteagentschap een sterkere samenwerking en coördinatie bevordert tussen zijn ruimteagentschappen, onderzoeksinstellingen en particuliere bedrijven.
Dit alles vereist het kiezen van missies boven nationalistische terugkeer, wat niet altijd gemakkelijk is bij het uitgeven van publieke middelen van landen. Ondanks de extreme wereldwijde concurrentie is het echter nodig om middelen, expertise en infrastructuur te bundelen, waardoor Europa de lanceringsoperaties kan optimaliseren, processen kan stroomlijnen en overtolligheden kan elimineren. Bovendien zullen investeringen in onderzoek naar en ontwikkeling van geavanceerde voortstuwingstechnologieën, zoals herbruikbare raketten en elektrische voortstuwingssystemen, de efficiëntie vergroten, de kosten verlagen en het concurrentievermogen van Europa op de mondiale ruimtevaartmarkt versterken.
Eén ding is duidelijk: veel nieuwe bedrijven en startups die draagraketten en andere projecten in Europa ontwikkelen, hebben de VS als een casestudy bekeken, aangezien startups daar baat hebben bij een agile systeem. Ze zouden graag zien dat Europa dezelfde contractpraktijken hanteert als die van NASA en andere instellingen. NASA maakt gebruik van concurrerende biedprocessen en transparante mechanismen voor het toekennen van contracten. Dit is wat SpaceX en zijn concurrenten sterker heeft gemaakt. Door een concurrerende omgeving te bevorderen, kan Europa ervoor zorgen dat de beste oplossingen worden geselecteerd en tegelijkertijd de vooruitgang in de ruimtevaarttechnologie stimuleren. Bovendien is het bevorderen van publiek-private partnerschappen van cruciaal belang voor Europa om zijn lanceercapaciteit uit te breiden.
Europa bevindt zich op een kritiek moment in zijn zoektocht naar ontwikkeling in de mondiale ruimtevaart. Door uitdagingen op het gebied van lanceercapaciteit aan te pakken door middel van samenwerking, investeringen in geavanceerde voortstuwingstechnologieën en door succesvolle contractpraktijken te volgen, zal Europa ongetwijfeld zijn positie op het internationale toneel versterken. Dit komt echter op een moment dat SpaceX net zijn record van herbruikbaarheid heeft verbroken, met 16 lanceringen voor dezelfde Falcon-raket. Het doel is om 20 te bereiken. Het staat ook op het punt om zijn langverwachte Starship-raket te lanceren, die een recordcapaciteit van 150 ton zal hebben en de weg zal banen voor de volgende fase van de commercialisering van de ruimte, met de empowerment van de Artemis maanprogramma, evenals ruimtefabrieken, logistiek in de ruimte en nog veel meer.
Deze situatie kan ook dienen als casestudy voor de Samenwerkingsraad van de Golf. Naast hun individuele inspanningen is het van cruciaal belang dat de GCC-landen samenwerken en een samenhangende regionale ruimtevaartstrategie ontwikkelen. De GCC-staten moeten bepalen wat zij als strategisch en soeverein beschouwen binnen hun ruimtevaartstrategieën, terwijl ze hun doelstellingen op elkaar afstemmen en middelen bundelen voor collectieve groei. Door gemeenschappelijke doelen en prioriteiten vast te stellen, zoals aardobservatie, satellietcommunicatie of verkenning van de verre ruimte, kan de GCC zijn gecombineerde krachten benutten om de voordelen van ruimtevaartactiviteiten voor de hele regio te maximaliseren.
Een belangrijk aspect van deze strategie zou de ontwikkeling van gemeenschappelijke infrastructuur en bedrijven moeten zijn. Door faciliteiten te delen, kunnen de GCC-landen kosten verlagen en middelen optimaliseren. Deze gezamenlijke benadering van infrastructuurontwikkeling zal een sterk regionaal ruimte-ecosysteem bevorderen. Bovendien zou de GCC zich moeten richten op initiatieven voor capaciteitsopbouw en kennisdeling om geschoolde arbeidskrachten op te leiden. Door te investeren in onderwijs- en trainingsprogramma’s kan de regio een generatie wetenschappers, ingenieurs en technici ontwikkelen met de expertise die nodig is voor een bloeiende ruimtevaartindustrie. Gezamenlijke onderzoeksprojecten en technologie-uitwisselingsprogramma’s kunnen ook innovatie en technologische vooruitgang binnen de Golf versnellen.
Door samen te werken, kunnen de GCC-landen zich vestigen als een formidabele kracht in de wereldwijde ruimtevaartindustrie. Het bepalen en ontwikkelen van strategische en soevereine prioriteiten, samen met het creëren van gemeenschappelijke infrastructuur, zal niet alleen economische groei en technologische innovatie stimuleren, maar ook de autonomie en zelfredzaamheid van de regio op ruimtevaartgebied versterken. Met Saoedi-Arabië en de VAE voorop, zou de GCC dus een samenhangende regionale ruimtevaartstrategie moeten ontwikkelen. Door een gezamenlijke aanpak te omarmen, wordt de regio een belangrijke speler in de wereldwijde ruimtevaartindustrie.
Khaled Abou Zahr is de oprichter van Barbicane, een ruimtegericht investeringssyndicatieplatform. Hij is de CEO van EurabiaMedia en redacteur van Al-Watan Al-Arabi.
