door Valerie Fris
PARAMARIBO — “Reumatische aandoeningen worden in Suriname bij gebrek aan een reumatoloog door een internist behandeld. Het zou daardoor kunnen dat er diagnoses gemist worden.” Aan het woord is Dieneke ‘Dina’ Haverkort, de enige vaste reumatoloog in het land. Sinds begin augustus houdt zij poli in het Diakonessenhuis.
Havekort is eerder dit jaar aan het Radboud Universitair Medisch Centrum in Nijmegen afgestudeerd en koos er na vijftien jaar studeren voor naar Suriname te komen om een bijdrage te leveren binnen de gezondheidszorg. Eerder was het zo dat een reumatoloog uit het buitenland naar Suriname kwam. Echter, omdat mensen met reuma levenslang worden behandeld, is het belangrijk dat er permanent een specialist is, die weet welke behandeling de beste is.
“Je krijgt te maken met uitdagingen in wat je als arts kunt geven in therapie of als medicijn”
Afweersysteem
Haverkort heeft zich met haar man en twee jonge kinderen gevestigd in het land en geniet van het lekkere eten en de prachtige natuur. Middenin haar drukke schema sprak de Ware Tijd de specialist in het ziekenhuis.
Ze vertelt dat reumatologie een afsplitsing is van de vroegere interne geneeskunde. Van het laatste zijn er een heleboel specialismen afgescheiden tot een eigen specialisme. Reuma is een verzamelnaam voor meer dan honderd aandoeningen. Het zijn allemaal immuun aandoeningen oftewel ziektes die te maken hebben met het afweersysteem, dat normaal ziektes buiten houdt. De arts legt uit dat het eigen afweersysteem daardoor de lichaamscellen aanvalt.
Reuma krijgt men vaak in de gewrichten en spieren, maar kan in principe in alle lichaamsdelen ontstaan, zoals het hart en de huid. Het is nog onduidelijk hoe mensen reuma, een ‘ziekte’ die niet is te genezen, krijgen. “Reuma wordt vaak geassocieerd met oudere mensen, maar reumatische ziekten ontstaan vaak juist op jongere leeftijd”, vervolgt Haverkort.
Binnen de opleiding van de interne geneeskunde zit er volgens haar weinig reumatologie. “Als je geen reumatoloog hebt in je zorgsysteem mis je iemand die de kennis en kunde heeft van een groot aantal aandoeningen.”
Behandeling
De meest voorkomende vorm van gewrichtsreuma is artrose, waarbij de kwaliteit van het kraakbeen in het gewricht minder wordt en men last kan krijgen van pijn, stijfheid en moeite met bewegen. Bij artrose helpen medicijnen niet, maar de behandeling is gericht op pijnstillen, leefstijladvies en beweging.
Er zijn vormen van ontstekingsreuma die vaker voorkomen, zoals reumatoïde artritis en jicht. Bij jicht kan men een heel pijnlijke vurige ontsteking krijgen. Haverkort adviseert om bij hoge koorts en zichtbare zwellingen van gewrichten meteen naar de huisarts te gaan. Nadat de patiënt door de huisarts is verwezen kan het zijn dat er enkele praktische handelingen worden gedaan bij de reumatoloog.
Haverkort: “Ik heb zelf een apparaat om tijdens het consult een echo te maken en heb een polarisatiemicroscoop waarmee de diagnose jicht kan worden vastgesteld. Ook is er de nagelriemmiscroscoop die kan worden ingezet bij patiënten die verkleuringen aan de vingers hebben als reactie op kou.”
Als een patiënt een injectie moet krijgen met steroïden dan kan dat ook tijdens het consult. De reumatoloog benadrukt het belang van verwijzing door de huisarts. “De test reuma-factor wordt vaak uitgevoerd door de huisarts als mensen gewrichtsklachten hebben, maar het is geen specifieke test voor reuma. Een patiënt kan bij twijfel over de diagnose beter worden verwezen.”
Uitdagingen
Het is haar opgevallen dat Suriname voor enkele uitdagingen staat, zeker op het gebied van gezondheidszorg. “Ik merk dat ook in mijn dagelijkse praktijk. Je krijgt te maken met uitdagingen in wat je als arts kunt geven in therapie of als medicijn. Gelukkig valt de behandeling bij de reumatoloog grotendeels onder de basiszorgverzekering”, verklaart ze. Er zijn wel enkele bloedtesten waarvoor de patiënt zelf moet betalen.
Wat haar ook is opgevallen is dat verschillende laboratoria testen op verschillende aandoeningen waardoor één patiënt soms lab briefjes krijgt voor drie laboratoria. Haverkort constateert ook dat in Suriname biologische medicijnen zeer beperkt beschikbaar zijn. Die zijn nog specifieker bij het remmen van het afweersysteem en worden in Nederland breed ingezet bij de behandeling van verschillende reumatische ziekten. De arts zegt zich ondanks de uitdagingen te blijven inzetten voor de samenleving.
