‘Als een nieuwe wedstrijd wordt uitgeschreven, moeten we ons daarin berusten’
Het nationaal comité Herdenking slavernijverleden is aan zet als het gaat om vervolgstappen voorde realisatie van het nationaal slavernijmonument. Dit zegt Angela Salmo, coördinator van de ontwerpcompetitie voor een nationaal slavernijmonument, namens de Federatie van Beeldende Kunstenaars in Suriname (FVAS). Zij heeft verslag uitgebracht over het proces van de ontwerpwedstrijd.
Tekst en beeld Audry Wajwakana
Kort na de uitslag van de competitie op 3 januari ontstond er commotie – eerst op social media – rond het winnende ontwerp van de groep, die bestaat uit Johnny Belfor, George Struikelblok, Marianne Hiralal en het echtpaar Hans en Truus van Coevorden-Simons. De beroering werd versterkt door de publicatie van een open brief op 11 januari door de kunstenaars John Djojo en Reinier Asmoredjo in de Ware Tijd en Dagblad Suriname. Mede door de opschudding is het proces voor de realisatie van het monument, dat op 1 juli zou worden onthuld, stopgezet.
“Je kan niet iedereen tevredenstellen, dat is onmogelijk,maar er mag niet teveel tegenwicht zijn”
Beeldhouwer Udenhout
Belangenverstrengeling
Het kunstenaars duo Asmoredjo/Djojo uitte zijn ontevredenheid over de gang van zaken rond de jurering en uitte zelfs beschuldigingen van plagiaat. Het tweetal dat vóór de finaleronde van de wedstrijd met zijn ontwerp ‘Fri Katibo’ hoog bij de jury scoorde, vindt het vreemd dat zijn ontwerp in de finale is weggestemd.
De twee kunstenaars vonden gehoor bij Iwan Wijngaarde van de Feydrasi fu Afrikan Srananman. Op een door hem gehouden persconferentie vertelden kunstenaars dat ze niet op de hoogte waren van de nationale ontwerpwedstrijd.
Er werden beschuldigingen geuit over belangenverstrengeling van Struikelblok en Salmo als FVAS-bestuursleden en het atelier G-Artblok van Struikelblok waar de ontwerpen moesten worden ingediend. “Die beschuldigingen waren een zware klap voor alle betrokkenen, wiens naam werd genoemd”, zegt Salmo.
Beschadigd
Enkele kunstenaars eisten een nieuwe ontwerpwedstrijd. Salmo: “Waar wij meezaten, is dat er vanaf het begin geen rekening is gehouden met de feitelijkheden, die hebben plaatsgevonden rond het proces van de ontwerpwedstrijd.”
Ze heeft geprobeerd om uit de patstelling te komen door alsnog aan de groep protesterende mensen onder leiding van Wijngaarde op 2 februari informatie te geven in het ClaudettaToney Multifunctioneel Centrum, maar deze bijeenkomst leverde niets op. De gemoederen waren volgens haar erg verhit en de ontevreden groep bleef bij haar standpunt.
Salmo geeft aan dat zij, Struikelblok, FVAS en de commissieleden, die in de open brief werden beschuldigd, niet anders konden doen dan een advocaat in de arm nemen om Asmoredjo en Djojo te dwingen hun uitlatingen te corrigeren. Eind april trok het duo zijn brief in. “Dat betekent dat wat er allemaal daarvoor werd verkondigd niet waar is”, meent Salmo.
Behalve de stopzetting van de realisatie van het monument heeft de Surinaamse kunstwereld een deuk gekregen en is immateriële schade aangericht aan individuele personen. “Zeker de onderlinge spanning tussen de kunstenaars is moeilijk te verwoorden. We betreuren het gebeuren zeer en hopen dat dit nooit meer gebeurt”, aldus Salmo.
De commotie rond het winnende ontwerp heeft tot animositeit tussen kunstenaars geleid. Ook Jhunry Udenhout, eveneens lid van de FVAS, voelt die onderlinge vijandigheid. “Ik vind dat we die moeten neutraliseren en verder gaan. Per slot van rekening gaat het niet om ons als individu, want we zijn er straks niet meer.”
Onvoldoende publiciteit
Tijdens de bijeenkomst vorige week gaf Salmo in een powerpointpresentatie de chronologische volgorde van het proces van de ontwerpwedstrijd. Hoewel het nationaal comité onder leiding van Johan Roozer ook voor de persconferentie was uitgenodigd, was er geen vertegenwoordiger aanwezig.
Volgens Salmo is het comité in overleg, wat de volgende stappen zijn, nu er een rectificatie van de kunstenaars is gekomen. Bij het persmoment waren ook enkele kunstenaars aanwezig, die vonden dat de bekendmaking van de wedstrijd via social media en nieuwsartikelen in de kranten niet voldoende waren, aangezien veel kunstenaars niet op de hoogte zouden zijn geweest.
Salmo geeft aan dat de FVAS geen blaam treft. “We waren slechts aangetrokken om de wedstrijd te organiseren op basis van criteria van het nationale comité. Als wordt besloten dat er een nieuwe wedstrijd moet worden uitgeschreven, moeten we ons daarin berusten, want het comité is de opdrachtgever.”
Het ontwerp van beeldhouwer Udenhout, dat hij samen met Anand Binda heeft gemaakt, werd geselecteerd in de top vijf. Ook hij protesteerde over de gang van zaken. “Het enige dat ik wil weten zijn de vervolgstappen, de realisatie van het werkstuk. Als ik hoor dat het geld nog niet beschikbaar en de locatie nog niet bepaald is, dan is er gewoon nog niets”, concludeerde hij.
Udenhout is het met de andere kunstenaars eens dat er een betere spreiding van de kunstwedstrijd moet komen voor een groter draagvlak om het monument te rechtvaardigen.“Je kan niet iedereen tevredenstellen, dat is onmogelijk,maar er mag niet teveel tegenwicht zijn. Er moet enigszins balans zijn om het gekozen ontwerp te rechtvaardigen.”.