De relatie tussen instituten in Suriname en Nederland, Surinamers, Nederlanders, dan wel Nederlandse-Surinamers heeft dit jaar een andere dimensie. We kijken elkaar in de ogen aan en bespreken de diepe wonden die het gedeelde slavernijverleden heeft geslagen in ons (onder)bewustzijn. Als journalist en student móést ik er deel van zijn, in beide landen. Dus mi go fu kon esi baka. Aflevering 5.

GO KON ESI BAKA / Euritha Tjan A Way

Ik ben gezegend. Echt! Ik heb ex-collega’s die vrienden zijn geworden voor het leven. Terwijl ik geniet van het uitzicht op een jachthaven (kleine) van het appartement van een van hen in Zaandam, bedenk ik me dat migratie complexe materie is. Het vertrekken naar Nederland vanuit Suriname is lange tijd een investering geweest vanuit verschillende families. Zo van: ‘wij sparen zodat jij kan gaan studeren of zodat jij daar kan gaan wonen.

En als je er woont en het gaat je goed, dan zorg je ervoor dat wij hier het ook beter hebben.’ Lange tijd is dit ook de strategie geweest om delen van het gezin naar Nederland te krijgen. Echter, de generatie waar dat er zo aan toe ging is aan het uitsterven in Nederland en Suriname. Intussen is het leven in beide landen veranderd. Dat families in Nederland het beter hebben dan in Suriname is geen wetmatigheid meer.

Ik spreek een andere oud-collega die enkele jaren terug met man en baby besloot om naar Nederland terug te keren. Zij Nederlandse-Surinamer, hij studerende en Surinamer. Als hij voet aan wal zet in Nederland gaat de familie ervanuit dat hij zal zorgen voor hen. Dat heeft voor veel ruzie gezorgd tussen hen. Als oudste van de familie durfde hij geen nee te zeggen, want in Suriname stond hij ook altijd klaar voor hen.

“Het is toch zo koloniaal om je hand op te blijven houden voor familie.” Ik kon niet anders dan het eens zijn met haar. Toch is goede communicatie zeer belangrijk. “Nee”, is misschien moeilijk, maar het had veel kunnen oplossen. Ik ken ook mensen die de familie in Suriname niet meer bezoeken: “want zodra ik er ben, heeft iedereen problemen en dan vooral geldproblemen”, klinkt het boos.

Aan de andere kant is het ook zo dat broers, zusters, neven, ooms en tantes zich in de steek gelaten voelen wanneer delen van de familie naar het ontwikkelde Nederland gaan en hun mensen in het minder ontwikkelde Suriname achterlaten. Zij vinden dat er een soort recht is op schuldvereffening. Getuige de vele overmakingen en postzendingen wordt die ‘schuld’ ook echt heftig vereffend.

Maar wat zal het worden in de toekomst? De derde generatie hier is Nederlandse-Surinamer en voelt weinig verbinding met Suriname zelf. Er vertrekt weliswaar veel kader naar Nederland nu, maar tegen de achtergrond van de meer dan 200.000 die er nu al hier wonen is het niet zoveel. Of die mensen op zo een grote schaal als voorheen geld en dozen zullen (kunnen) blijven sturen valt te bezien.

Dit soort onderwerpen bespreken we eigenlijk nooit. We houden in Suriname niet zo van de vinger op de zere plek leggen, maar draaien het liefst om de hete brij heen. Ja, er zijn mensen die naar Nederland vetrekken omdat ze een betere toekomst willen. En, ja er zijn mensen die in Suriname blijven omdat ze een betere toekomst willen.

Ook zijn er mensen die in beide landen vast zitten omdat ze niet weg kunnen. Laten we in onze harten, ons verstand en onze gesprekken elkaar proberen te begrijpen en onze band blijven koesteren. Maar laten we ook weten dat hoewel de band Reinforcement heeft gezongen dat ‘Holland a no paradijs’, ieder individu verantwoordelijk is voor het creëren van het eigen ‘paradijs’, hier of daar.