Zelden hebben Surinamers hun president, Chandrikapersad Santokhi, zo zien glunderen op televisie als tijdens de verklaring die hij gaf ten overstaan van de CDS, nadat het Internationaal Monetair Fonds (IMF) had ingestemd met hervatting van overmaking van tranches van de miljoenenlening aan Suriname. Maar de problemen zijn nog lang niet opgelost en in werkelijkheid zal de samenleving nog jaren op een houtje moeten bijten.
Tekst Armand Snijders
Beeld CDS
Want de regering zal voorlopig de grootste moeite blijven houden om alle eindjes aan elkaar te knopen en zal het ene financiële gat na het andere creatief moeten opvullen, vooral om de buitensporige overheidsuitgaven te kunnen dekken.De jubelstemming bij de regering was wel een beetje te begrijpen.
Dat het IMF eindelijk over de streep is getrokken en akkoord is gegaan met de hernieuwde voorwaarden, waardoor Suriname aanspraak maakt op het restant van de eerder toegezegde lening, geeft enigszins lucht. Maar de wijze waarop de regeerders zichzelf op de borst slaan, is wel erg overdreven. Vooral minister Stanley Raghoebarsing van Financiën en Planning kwam superlatieven te kort om iedereen en alles te prijzen.
’s Lands penningmeester
Hij werd daarvoor in de gelegenheid gesteld door de Communicatiedienst Suriname (CDS), die als de volkomen kritiekloze propagandamachine van de regering alles klakkeloos opschrijft wat regeringsvertegenwoordigers zeggen. In maar liefst vier berichten mocht de door de CDS omgedoopte ‘’s lands penningmeester’ zijn enthousiasme over het bereikte hernieuwde resultaat met de samenleving delen.
‘De wijze waarop de regeerders zichzelf op de borst slaan, is wel erg overdreven’
Plus hij heeft dat in veelvuldig herhaalde overheidsprogramma’s nog eens dunnetjes mogen overdoen op de buis. De media stond hij echter niet te woord, waardoor de vrije pers geen kritische kanttekeningen bij zijn optimistische verhalen kon plaatsen. Zoals de meeste leden van deze regering wel vaker de media mijden, zeker als ze verwachten dat ze niet helemaal de waarheid vertellen.
De president en zijn minister verdrongen elkaar ondertussen wel bijna voor de microfoons en pennen van overijverige CDS-medewerkers om het volgens hen ‘geweldige moment’ te beschrijven.
“Als land en volk hebben we zware inspanningen gepleegd en offers gebracht om onze economie gezond te maken voor deze en de komende generatie. Met de IMF-financiering en onze eigen inspanningen en besparingen kunnen we meer verlichting brengen voor de samenleving”, aldus Santokhi. “Ik dank het volk voor de offers en het is tijd om terug te geven met meer koopkrachtversterking, werkgelegenheid, woningbouw, veiligheid, onderwijs en betaalbare gezondheidszorg.”
160 miljoen US dollar misgelopen
Daarmee doet Santokhi alsof in één klap alle problemen van het land nu zijn opgelost. Maar met de circa 53 miljoen US dollar die een dezer dagen uit Washington komt, is dat verre van waar. Daarvan is overigens 33 miljoen US dollar begrotingssteun, de rest gaat naar de internationale reserves. Dus daar merkt de gewone burger erg weinig van in zijn of haar portemonnee.
En dan moeten de komende anderhalf jaar nog zo’n zeven gelijke kwartaaltranches volgen, mits Suriname de tussentijdse evaluaties doorkomt, waarvan de eerstvolgende al over minder dan drie maanden plaatsvindt. Dat liep na de eerste oorspronkelijke overeenkomst met het IMF mis, waardoor het land inmiddels zo’n 160 miljoen US dollar is misgelopen.
‘Het IMF-programma is geen opgelegd programma, maar een eigen programma naar Suriname’s realiteit’
Minister Stanley Raghoebarsing van Financiën en Planning
Terwijl het IMF voorzichtig optimistisch is dat het economisch herstelprogramma weer op rails is gezet, zal de regering alles in het werk moeten stellen om ervoor zorg te dragen dat het daar ook op blijft en niet weer bruusk ontspoort.
Tegelijkertijd zal de begrotingsdiscipline moeten worden hersteld en zullen de sociale bijstandsprogramma’s moeten worden uitgebreid om de bevolking te beschermen, zo meent het IMF.
Wat in feite betekent dat de regering eindelijk eens serieus werk moet maken van het verlenen van de noodzakelijke steun die al drie jaar wordt beloofd, maar die zeer moeizaam op gang komt -of soms zelfs helemaal niet.
Achterhaalde begroting
Wat de begrotingsdiscipline betreft heeft de regering ook een zware klus, omdat de begroting van 2023 behoorlijk is achterhaald door de enorme inflatie en door de verdere waardevermindering van de Surinaamse munt. De uitgaven voor personeelskosten zijn daarnaast verder gestegen, alleen al doordat de zestigduizend ambtenaren hun eigen koopkrachtversterking van SRD 2.500 per maand krijgen.
En die honderden miljoenen SRD’s zijn nog niet in de begroting opgenomen. Daardoor is de vrees niet onterecht dat die 33 miljoen US dollar van het IMF aan begrotingssteun vooral aan de landsdienaren besteed zal worden. Ondanks alle kritische geluiden die te horen zijn, is Raghoebarsing super optimistisch over het behaalde ‘IMF-succes’ en spreekt vol lof over de internationale geldschieter.
Volgens de CDS beweert Raghoebarsing ook dat het IMF-programma ‘geen opgelegd programma’ is, maar ‘een eigen programma naar Suriname’s realiteit’. Dat is echter maar het halve verhaal: de maatregelen die moet worden genomen zijn inderdaad voorgesteld door Suriname maar vervolgens door het IMF omarmd en als verplichting vastgelegd voor het verkrijgen van de tranches van leningen. Dus uiteindelijk is dat programma wel opgelegd.
Dat was vorig jaar ook de reden dat Washington de stekker uit de samenwerking trok, omdat na betaling van de eerste tranche bleek dat Suriname de door haar zelf voorgestelde afspraken niet na kwam. Zoals de invoering van de Belasting Toegevoegde Waarde (BTW) per 1 januari 2022. Uiteindelijk kreeg de samenleving die alsnog op 1 januari van dit jaar door de strot geduwd.
Wat de nieuwe voorwaarden zijn die met het IMF zijn overeengekomen, is nog grotendeels onbekend. “Wij hebben het IMF gevraagd om ons programma te ondersteunen”, is alles dat de bewindsman daarover zei. “Vertel ons niet wat we moeten doen, maar ondersteun ons. En dat is ook gebeurd: wij hebben een programma gemaakt en zijn continue in overleg geweest met het IMF. In februari is het programma goedgekeurd in het hoogste college van Staat. Dat was de begroting van 2023. Het IMF steunt dus de begroting van Suriname.”
Snijden in eigen uitgaven
Maar wat de gevolgen zijn van dat programma, dat op verschillende manieren geïmplementeerd en uitgelegd kan worden, is nog een raadsel. Zeker zolang de regering (en in het verlengde daarvan de overheid) het vertikt om flink te snijden in de eigen uitgaven.
Dus doorgaat met het aannemen van nog meer ambtenaren, het instellen van vele commissies/platformen/werkgroepen en het subsidiëren van staatsbedrijven die al lang ten dode zijn opgeschreven. Dan gaat een steunpakket van het IMF echt niet helpen. En zal het zoeken blijven om de gaten in de begroting te kunnen vullen.