Hoelang blijft de Surinaamse Luchtvaartmaatschappij (SLM) nog in de lucht? Dat is de vraag nadat zaterdag de geplande vlucht uit Amsterdam voor de tweede keer binnen een week vanwege ‘een technisch mankement’ forse vertraging had opgelopen. Daarvoor is het al vaker misgegaan. Bovendien neemt de onzekerheid toe, doordat de weinige financiële reserves van de maatschappij op beginnen te raken. Reizigers met een ticket vrezen dat ze binnenkort niet meer kunnen vliegen.
Tekst Armand Snijders
Beeld
Vlucht PY 993 van Amsterdam naar Paramaribo had zaterdag wederom vertraging. De geplande vertrektijd van tien voor half elf ’s morgens Nederlandse tijd kon niet worden gehaald vanwege een technisch mankement. Passagiers, die bij de gate stonden, kregen iets na half elf te horen dat instappen vanwege een technisch probleem nog niet mogelijk was. Wat er precies aan de hand was, werd niet gezegd.
Na iets meer dan een uur wachten werd de vertrekkende passagiers meegedeeld dat ze naar een andere gate moesten en dat het vliegtuig pas tegen half twee zou vertrekken omdat men in afwachting was van een specifiek onderdeel. Naar de Ware Tijd heeft vernomen, betrof het een cruciale filter.
De Airbus A340-313 werd naar een hangar gesleept om de reparatie uit te voeren. Maar het duurde allemaal veel langer, waardoor pas rond half zes aan de negen uur durende vlucht kon worden begonnen. Daardoor werd ook de vlucht van die avond naar Schiphol vertraagd.
Start afgebroken
Het SLM-toestel is een week daarvoor ook met uren vertraging vertrokken vanaf Schiphol in Nederland. Naar verluidt waren toen ook technische problemen de oorzaak van het forse oponthoud. Het vliegtuig zou ook om tien voor half elf ’s morgens Nederlandse tijd hebben moeten vertrekken vanuit Amsterdam.
Alles verliep in eerste instantie redelijk volgens schema, maar de start moest om onduidelijke redenen plotseling worden afgebroken, terwijl het toestel op de startbaan al een snelheid had bereikt van zo’n honderd kilometer per uur. Daarop keerde het vliegtuig, de Pride of Suriname, terug naar de gate. Vervolgens moesten alle passagiers in onzekerheid in het toestel blijven. Uiteindelijk zijn ze rond half vijf alsnog vertrokken.
Los van de vertraging omdat al die tijd heldere informatie van de zijde van de SLM uitbleef, bestond er ook ongerustheid, juist door het uitblijven van informatie. Daardoor bestaat bij veel passagiers het gevoel dat ze bij de SLM maar aanrommelen. “Zeker na een afgebroken start verwacht je een heldere tekst en uitleg. Het kan natuurlijk altijd gebeuren, maar dan wil je wel weten wat de oorzaak is”, zegt een passagier van deze vlucht. “Sommige mensen durfden niet meer mee te gaan.”
Gebrekkige communicatie
Het is niet de eerste keer dat passagiers van de SLM werden gedupeerd door technische problemen. Vorige maand strandden reizigers die naar Suriname wilden vliegen op Aruba en Curaçao en werd het vliegschema naar Miami in de war geschopt omdat de Boeing 737-800 een mankement had. De problemen konden pas dagen later worden verholpen, waardoor veel passagiers veel later dan gepland op hun bestemming arriveerden. Ook in dit geval liet de communicatie vanuit de SLM volgens reizigers veel te wensen over. Die was veel te gebrekkig. Deze frequente incidenten doen bij reizigers de vraag rijzen hoe betrouwbaar de maatschappij nog is.
Ook over de financiële bestaanszekerheid van SLM bestaan al heel lang twijfels, die er door de storingen en vertragingen niet beter op worden. Die vertragingen brengen extra kosten met zich mee, zeker als die langer duren. Zo moesten vorige maand bij de regionale perikelen honderden reizigers in hotels op onder meer – het niet goedkope – Aruba worden ondergebracht en hun maaltijden en transportkosten worden betaald.
Ongebruikelijke leaseovereenkomst
De wankele positie van het bedrijf – dat ook nog eens minimaal 75 miljoen US dollar aan onbetaalde buitenlandse schulden heeft – is de reden dat de leaseovereenkomst voor de A340-300 met V2 Aviation DMCC uit Dubai een geldigheidsduur van acht maanden is. Dat is ongebruikelijk kort in de luchtvaartwereld.
Naar verluidt eiste de leasemaatschappij bij het tekenen van de deal boter bij de vis. De SLM kon slechts voor acht maanden geld op tafel leggen. Dat geld was afkomstig uit de veertien tot vijftien miljoen US dollar die is verkregen uit de 10.767,946 troy ounce aan goud die Grassalco zou verkopen om het herstelplan van de SLM te financieren. De overige 3,5 miljoen US dollar die deze goudvoorraden zouden opleveren, mocht het eveneens noodlijdende Grassalco in het eigen herstelplan stoppen.
Er was vorig jaar veel kritiek op deze verkapte vorm van subsidieverstrekking. Echter, de regering probeerde die kritiek te smoren door Grassalco het geld te laten lenen aan de SLM. De miljoenen moeten binnen een periode van acht jaar en tegen een rente van ‘gemiddeld’ 4,8 procent worden terugbetaald. Maar weinigen hebben er vertrouwen in dat dit echt zal gebeuren.
Liquiditeitsproblemen
Het vermoeden bestaat dat het geld nu op is en dat de SLM in liquiditeitsproblemen begint te geraken. Net zoals vorig jaar augustus, toen alle vluchten naar Amsterdam moesten worden gecanceld en duizenden passagiers strandden. Een beroep op de overheid kan het bedrijf niet meer doen. Er mag geen cent meer aan de SLM worden geven omdat dit in strijd is met de IMF-voorwaarden voor financiële steun.
Dus los van het feit dat het geld vrijwel op is en de luchtvaarmaatschappij nog altijd met nagenoeg onoverkomelijke schulden kampt, bestaat de kans dat de A340-300 binnenkort moet worden teruggegeven aan leasebedrijf V2 Aviation DMCC, omdat het contract is vervallen. Wanneer dat moment precies is aangebroken, is nog onduidelijk. Volgens diverse bronnen ligt dat “tussen nu en een maand”.
Veel passagiers zijn zich bewust van die onzekere situatie. “Ik moet volgende week met mijn kinderen terug naar Suriname na een paar weken vakantie in Nederland. Maar wie garandeert mij dat de SLM dan nog vliegt? Die spanning verpest het laatste deel van onze vakantie een beetje. We wilden eigenlijk al niet met ze vliegen, maar de KLM had geen plek meer. Ik hoop niet dat ik daar spijt van krijg.”