Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat Suriname jaarlijks aanzienlijke inkomsten misloopt, geschat op minstens US$ 800 miljoen, als gevolg van onbetaalde belastingen in de goud- en houtsector en door milieuvervuiling. Deze constatering roept de vraag op waarom een cruciale overheidsinstelling zoals de Belastingdienst niet de prioriteit krijgt die het verdient. In welvarende landen wereldwijd vormt de Belastingdienst namelijk het fundament voor de financiële ondersteuning en ontwikkeling van de gehele samenleving.

Deze bijdrage beoogt een gedetailleerd voorstel te presenteren voor de hervorming van het ministerie van Belastingzaken, Milieu en Grondbeleid in Suriname. Het is van essentieel belang om de economie van Suriname te herstellen door middel van een diepgaande hervorming van de Belastingdienst. Dit voorstel gaat verder dan alleen de Belastingdienst en omvat tevens de samenvoeging van meerdere aanverwante ministeries en de oprichting van een paramilitaire Fiscale Inlichtingen en Opsporingsdienst (FIOD).

Daarnaast dient het Openbaar Ministerie eveneens grondig te worden geëvalueerd om voorbereid te zijn op eventuele juridische gevolgen in de toekomst en het bevorderen van de rechtszekerheid in het land. Dit artikel benadrukt het cruciale belang van deze voorgestelde hervormingen en de potentie om de financiële grondslag van Suriname te versterken, wat op zijn beurt zal bijdragen aan de versterking van essentiële maatschappelijke behoeften zoals infrastructuurontwikkeling, gezondheidszorg, openbare veiligheid, goed functionerende overheidsinstellingen, sociale voorzieningen, onderwijs en meer.

Fusie van ministeries
Dit voorstel beveelt ook aan om meerdere ministeries, waaronder het ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen, Grondbeleid en Bosbeheer, Ruimtelijke Ordening en Milieuzaken samen te voegen tot één ministerie van Belastingzaken. Dit initiatief is gericht op het bevorderen van efficiëntie en coördinatie bij het beheer van natuurlijke hulpbronnen en grondbeleid.

Bovendien omvat het plan de oprichting van een afdeling van de Fiscale Inlichtingen en Opsporingsdienst (FIOD) binnen het ministerie van Belastingzaken, Milieu & Grondbeleid, met als doel grootschalige belastingontduiking en illegale financiële activiteiten nationaal aan te pakken. Een deel van deze FIOD-afdeling zal worden getraind als paramilitairen, met als doel het herstellen van de veiligheid in afgelegen gebieden en het waarborgen van de veiligheid van overheidsfunctionarissen.

Wat zijn de kerntaken van een Belastingdienst?
1. Het controleren, heffen en innen van alle belastingen in Suriname, inclusief bijdragen voor de ziektekostenverzekeringswet, premies voor volksverzekeringen en premies voor werknemersverzekeringen.
2. Het opsporen van belastingfraude en belastingontduiking, uitgevoerd door de Fiscale Inlichtingen en Opsporingsdienst (FIOD).
3. Het houden van toezicht op de invoer, uitvoer en doorvoer van goederen over het gehele grondgebied van Suriname.
4. Controleren of de wetgeving met betrekking tot economische ordening wordt nageleefd, met specifieke aandacht voor de sectoren goud, hout, aardolie en milieu.
5. Het toezicht houden op de naleving van fiscale wetten en regels.
6. Het implementeren van sociaalfiscaal beleid, met inbegrip van subsidies, toeslagen en programma’s voor armoedebestrijding.

Deze kerntaken van de Belastingdienst onderstrepen het cruciale belang van belastinghervormingen als essentiële stappen om de economie van Suriname te revitaliseren. Gedurende vele decennia zijn aanzienlijke bedragen aan ongeïnde belastingen verloren gegaan, en de oprichting van een FIOD-afdeling belooft niet alleen aanzienlijk hogere belastinginkomsten, maar ook een verbeterde algemene veiligheid in het hele land.

Sociaalfiscaal beleid
Veel mensen ervaren angstgevoelens wanneer het gespreksonderwerp de Belastingdienst betreft. Echter, deze zorgen zijn ongegrond, aangezien de Belastingdienst tevens een belangrijke sociale functie vervult waarvan iedere burger in het land profiteert. Daarom zal vanaf de geboorte elke Surinamer een uniek sociaalfiscaal-nummer worden toegekend, met als doel maatwerk te bieden bij het verstrekken van diensten en het controleren van fiscale verplichtingen.

De belastinginkomsten dienen te worden aangewend om armoede te bestrijden, kleine ondernemers te ondersteunen en een transparant sociaalfiscaal beleid te implementeren, zodat de toewijzing van belastingmiddelen helder en inzichtelijk is voor alle belanghebbenden. Hierdoor wordt de Belastingdienst niet alleen beschouwd als een financiële instelling, maar ook als een instrument voor sociaal welzijn en economische ontwikkeling in Suriname.

Het strategische plan benadrukt de hout- en goudsector, inclusief de betrokkenheid van buitenlandse multinationals, als voorkeursgebieden voor Fiscale Inlichtingen en Opsporingsdienst (FIOD) onderzoek. Deze focus heeft tot doel de belastinginkomsten te verhogen en de goudreserves van Suriname te vergroten.

Het belastingstelsel in Suriname kenmerkt zich door een relatief lage belastingdruk, gemeten als het percentage belastinginkomsten ten opzichte van het bruto binnenlands product (bbp). In vergelijking met landen die lid zijn van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO), blijft Suriname achter (zie bijgevoegde grafiek). In deze context bevindt Suriname zich samen met Mexico in de categorie met de laagste belastingdruk in vergelijking met andere landen in de regio. Alleen Guatemala (12 procent) en de Dominicaanse Republiek (14 procent) laten een nog lagere belastingdruk zien dan Suriname. Het is echter belangrijk op te merken dat deze landen niet beschikken over de omvangrijke natuurlijke hulpbronnen waarover Suriname wel beschikt.

Verwachte inkomsten
Het voorstel voorspelt aanzienlijke extra inkomsten voor de Belastingdienst, beginnend met US$ 75 miljoen in het eerste jaar bij oprichting en inzet van de nieuwe FIOD en oplopend tot US$ 190 miljoen in het tweede jaar als de FIOD al enigszins operationeel wordt. Het doel is om jaarlijks minstens een half miljard Amerikaanse dollar aan belastinginkomsten te genereren als de Belastingdienst de belastingcapaciteit (de belastingcapaciteit geeft aan hoeveel belasting de overheid jaarlijks kan innen) heeft kunnen vergroten en het belastinggebied (het geheel aan mogelijkheden van de overheid om belastingen te heffen) op een acceptabel niveau weet te brengen. Het is uitermate belangrijk gebruik van belastinginkomsten om milieuvervuiling te bestrijden door middel van een milieuheffing die wordt gehandhaafd door de FIOD.

Conclusie Dit voorstel stelt ingrijpende hervormingen voor om de economie van Suriname te versterken door middel van belastinghervormingen, de oprichting van een paramilitaire FIOD met een mankracht van 5000 man, fusie van ministeries en maatregelen voor milieucontrole. Hoewel het plan ambitieus is en potentieel aanzienlijke voordelen kan opleveren, zullen er ongetwijfeld veel vragen en uitdagingen zijn bij de uitvoering ervan, zoals financiële middelen, wettelijke kaders en operationele efficiëntie. Het succes ervan zal afhangen van gedegen planning, uitvoering, continue monitoring, maar bovenal rechtschapenheid en onbaatzuchtigheid.

Financiële verantwoording paramilitaire FIOD-plan

Peter M. Wolff
petermartinwolff@outlook.com