Unesco plaatst Jodensavanne op Werelderfgoedlijst

Tekst en beeld Audry Wajwakana

PARAMARIBO — “We hebben hard gewerkt naar dit moment toe. Er waren zoveel valkuilen en problemen, maar we zijn als team toch stug doorgegaan. Het is prettig om dan eindelijk dit blijde nieuws te horen.” Zo reageert Harrold Sijlbing, voorzitter van stichting Jodensavanne, gisteren tegenover de Ware Tijd op het besluit om de archeologische site Jodensavanne in district Para toe te voegen aan de Unesco Werelderfgoedlijst. Dat gebeurde unaniem tijdens de 45ste vergadering van de organisatie in Riyadh, Saudi-Arabië.

Voor Sijlbing was het moment van de bekendmaking “bijzonder en tegelijkertijd emotioneel”. De archeologische site beslaat onder meer de historische Joodse nederzetting met haar twee begraafplaatsen (de Beth Haim en de Creoolse), de ruïne van de Beraha VeSalom Synagoge (Zegen en Vrede), authentieke aanmeerplaatsen, bakstenen funderingen van woningen, restanten van een militaire post en het begin van het Kordonpad en de Cassipora begraafplaats aan de Surinamerivier, nabij de monding van de Cassiporakreek. Deze begraafplaats is de oudste authentieke en best geconserveerde Joodse begraafplaats van Suriname en de Amerika’s.

Hogerop brengen

De internationale erkenning is de derde voor Suriname. In 2000 werd het Centraal Suriname Natuurreservaat als eerste op de Werelderfgoedlijst geplaatst. In 2002 volgde de historische binnenstad van Paramaribo. Vijfentwintig jaar geleden werd Jodensavanne al op de tentatieve lijst van de Unesco geplaatst, nadat de plek door de Surinaamse regering was voorgedragen.

Diverse besturen van de stichting hebben sinds de oprichting in 1971, zowel nationaal als internationaal, doelgericht gewerkt aan de conservering en het beheer van en bekendheid geven aan Jodensavanne. Zo is onder aanvoering van Rini da Costa en Guido Robles  in 1997 het Jodensavanne-bestuur nieuw leven ingeblazen.

De lokale bevolking, met name de inheemse dorpen Redi Doti, Pierrekondre en Cassipora, is ook betrokken geweest om Jodensavanne op de nominatielijst te laten plaatsen. Sijlbing zegt dat naast deze drie woongebieden de dorpen Kopie en Powakka van deze erkenning zullen profiteren. “Redi Doti heeft wel de primeur, omdat dit dorp de co-manager is van Jodensavanne. De site ligt in zijn grondgebied, dat door de stichting wordt erkend. De mensen die we in dienst nemen zijn van de omliggende dorpen”, legt de voorzitter uit. Hij is ervan overtuigd dat door deze erkenning een nieuw tijdperk is aangebroken om Jodensavanne en de inheemse gemeenschappen in Para-Oost naar nieuwe hoogten te brengen.

Steun

Tegelijkertijd beseft Sijlbing dat niet iedereen begrijpt hoe bijzonder de plaatsing op de Werelderfgoedlijst is voor Suriname. De stichting zal daarom meer educatieve bewustwordingsprogramma’s ontwikkelen. “Sinds 2008 hebben we dit in ons managementplan opgenomen, maar we hebben geen geld om groots uit te pakken”, verklaart hij.

Nu de site mondiaal bekendheid zal genieten, hoopt hij dat er internationale steun zal komen om de geplande programma’s van de stichting te kunnen financieren. Behalve bewustwordingsprogramma’s en educatieve tochten denkt Sijlbing aan het trainen van gidsen. Maar ook de lokale gemeenschap in de omgeving moeten weer worden getraind. De plek moet verder goed worden onderhouden.

Begin september bezocht een delegatie van Israël Antiquities Authority Jodensavanne om zich te oriënteren en de mogelijkheid voor samenwerking na te gaan. “Ze waren erg onder de indruk van wat ze hebben gezien en hebben ons ook adviezen gegeven. Ze willen ons blijven ondersteunen in de onderzoeken die we nog steeds doen.” De afgelopen twee jaar heeft de stichting renovaties gepleegd om de site bezoekersvriendelijk te maken.

Pom

Momenteel zijn onderzoekers met behulp van studenten en vrijwilligers de ruïne van het huis van de familie De la Parra aan het opgraven. Bij het  keukengedeelte zijn er heel wat artefacten gevonden die de stichting ook aan bezoekers wil tentoonstellen. “Mensen onderschatten wat het betekent om deze soort onderzoekingen te doen. Zo wordt pom een Joods gerecht genoemd. Dat is niet waar. Het idee is Joods, maar het waren de creolen en inheemsen die in de keuken stonden om te koken en het gerecht hebben ontwikkeld”, zegt Sijlbing. Het zijn deze soort misconcepties die volgens hem door onderzoek uit de wereld kunnen worden geholpen.

Er is nog veel op de plek dat moet worden blootgelegd. In de voormalige Joodse nederzetting waren er ongeveer 150 huizen. Er was ook een militaire post waar het begin van het Kordonpad is aangelegd. Die wil de stichting ook blootleggen. “We zijn positief en optimistisch dat we nu meer internationaal steun zullen krijgen om meer te kunnen doen”, aldus Sijlbing.