Veel praten maar weinig zeggen, laat staan iets onthullen, is een kunst. Althans, over het hoofdthema waarover eigenlijk zou moeten worden gesproken. En als een man die kunst beheerst, is dat Desi wel. Ja, die Desi. De Desi van 8 december.
Wie op de middelbare school de geschiedenisles die handelde over de naoorlogse politieke en economische relatie tussen Suriname en Nederland had gemist, kon dat dinsdag in de rechtszaal goedmaken. In zijn laatste woord gaf Desi als een echte leraar geschiedenis. Hij citeerde zelfs uit een paar imposant klinkende titels als bewijs dat hij een beetje had gestudeerd.
“Dit is gewoon lariekoek. Hier hebben we helemaal niks aan”
Nabestaande Henk
Helaas, hij repte met geen woord over wat zich heeft afgespeeld op 7, 8 en 9 december 1982. Op geen enkele wijze heeft hij iets gezegd over zijn aandeel in de gruwelijke gebeurtenissen die zijn uitgemond in het bloeddorstig over de kling jagen van vijftien weerloze mannen.
Op geen enkel moment heeft Desi getracht de rechters ervan te overtuigen dat hem geen enkele blaam treft bij de moorden, door te vertellen wat hij wel of niet heeft gedaan. Bij een rechtszaak gaat het om waarheidsvinding op basis waarvan de rechters dan een oordeel kunnen vellen.
Ik kreeg de indruk dat de man ‘koet ke koet’ solliciteerde naar een getraliede logeerkamer in Santo Boma. De man deed geen enkele moeite om zichzelf te verdedigen. Het was Holland van voren en de ex-kolonisator van achteren, alsof het voormalige moederland in de beklaagdenbank stond en niet hij en zijn maatjes.
Desi reeg van alles aan elkaar en sleepte de slachtoffers van de Binnenlandse Oorlog er met de haren bij, terwijl die gevallen niets met de Decembermoorden hebben te maken. Bij vlagen was de geschiedenisles interessant, maar het was overwegend slaapverwekkend.
Na de oratie een kwartiertje te hebben aangehoord kon Henk het knikkebollen niet meer uithouden en vertrok hij zwaar teleurgesteld. “Dit is gewoon lariekoek. Hier hebben we helemaal niks aan. Laat hij komen vertellen wat er echt is gebeurd. Daarvoor zijn we gekomen, maar niet hiervoor. Dit is een geschiedenisles of zo.
Wij zijn hier gekomen voor het laatste woord van meneer Bouterse met de hoop – misschien een ijdele hoop – dat hij misschien iets zinnigs zou vertellen. Maar dit is nul komma nul. Hier hebben we geen tijd voor”, zei een teleurgestelde Henk aan journalisten toen hij het gerechtsgebouw verliet. Je kan de man geen ongelijk geven.
Waar Bouterse bijna twee uren lang had gesproken, hielden zijn medeverdachten het kort en zakelijk. Zo vertelde Ernst dat hij alleen Cyrill Daal had opgehaald, in Fort Zeelandia had afgeleverd en vervolgens direct was vertrokken naar de marinebasis. Ernst wist niet dat Daal zou worden doodgeschoten en hij heeft dat in ieder geval niet gedaan. Dus vroeg hij vrijspraak.
Stephanus kwam met oude paspoorten en een bewijs van de minister van Buitenlandse Zaken dat hij eind 1982 veelvuldig op dienstreis in het buitenland vertoefde en dus nimmer aanwezig kon zijn geweest bij beraadslagingen van de ‘Groep van zestien’, zoals het Openbaar Ministerie en sommige getuigen hebben beweerd. Toen de moorden werden gepleegd, vertoefde Stephanus naar eigen zeggen aan de Cotticarivier bij zijn vader waar hij een wasi was gaan doen. Dus vroeg ook hij vrijspraak.
Ook Iwan was kort en bondig. “Ik behoorde niet tot de ‘Groep van zestien’; ik heb nooit met ze vergaderd; ik heb geen strafbaar feit gepleegd; ik was gewoon de lijfwacht van Bouterse.” Daarom wil ook hij vrijspraak.
Benny, die ernstig ziek en moeilijk verstaanbaar is, liet zijn laatste woord voorlezen door zijn advocaat. In essentie komt het erop neer dat ook hij onterecht wordt vervolgd en daarom vrijspraak vraagt.
We zijn in ieder geval niet veel wijzer geworden dan na het laatste woord toen deze zaak bij de Krijgsraad lag. Het echte laatste woord zullen we dus mogelijk via een ander forum moeten zoeken.
Voordat de hamer voor de laatste keer valt in deze zaak heb ik daarom een advies aan Desi. Laat je memoires vastleggen voordat het te laat is. Want, zoals je zelf zegt, zal je er niet meer lijfelijk bij zijn wanneer Nederland de voor zestig jaar weggezette archieven over Suriname opent. Maar dan moet dat laatste woord een echt echt laatste woord zijn. Waarheid maakt vrij!.