NU NEDERLAND ZELFS op het hoogste (politieke) niveau excuses heeft gemaakt voor zijn rol als voormalige kolonisator, wordt de veel besproken ‘komma’ van premier Mark Rutte echt belangrijk. Immers, binnen afzienbare tijd zal het vervolgtraject moeten worden ingezet, waarbij herstelbetaling een belangrijke rol zal spelen.
Dat het ernst is hoe de huidige Nederlandse machthebbers denken over het slavernijverleden is nu meer dan duidelijk. Nadat Rutte op 19 december vorig jaar publiekelijk excuses had gemaakt voor de rol van Nederland in de slavernijperiode, heeft op 1 juli koning Willem-Alexander dat herhaald. Hiermee is hij tegemoet gekomen aan de wens van personen en groepen vanuit voornamelijk de ‘Surinaamse’ gemeenschap in Nederland, dat de koning als hoogste ‘instituut’ in Nederland excuses moest maken.
De Nationale Reparatie Commissie Suriname wil dat Suriname een dikke vinger in de pap heeft bij de besluitvorming
Rutte had bij het uitspreken van excuses gezegd dat hiermee geen punt wordt gezet achter wat is gebeurd, maar een komma. Daarmee gaf hij aan dat er een vervolg komt. Nederland had aanvankelijk tweehonderd miljoen euro toegezegd, maar heeft dat bedrag intussen verdubbeld. Ook De Nederlandsche Bank, die een slavernijverleden heeft, heeft geld toegezegd.
Hoe het vervolgtraject – besteding van het beloofde geld – eruit zal zien, kan op dit moment niet worden gezegd. Echter, de Nationale Reparatie Commissie Suriname wil dat Suriname een dikke vinger in de pap heeft bij de besluitvorming en trekt de lijn zelfs door naar een besluit op Caribisch niveau. Hierin kan de ‘komma van Rutte’ een belangrijke rol spelen.
Wopke Hoekstra, de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken tevens vicepremier, die zijn land vertegenwoordigde bij de herdenking/viering van Ketikoti in Suriname heeft verklaard dat alles achter de komma, met de grootst mogelijke zorgvuldigheid moet worden uitgewerkt.
Over het uiteindelijke bedrag dat Nederland zou moeten of willen geven voor herstelbetaling moet nog worden gesproken. Het bedrag dat nu op tafel ligt lijkt veel, maar het is niet alleen voor Suriname, ook voor de vroegere Nederlandse Antillen.
Intussen is binnen de Surinaamse gemeenschap in Nederland gevraagd dat 1 juli een nationale vrije dag wordt, maar zowel op lager als het hoogste politieke niveau, de Tweede Kamer – ofwel het parlement – zijn de meningen verdeeld en is er op dit moment geen meerderheid daar voor. Nederland is zuinig met nationale dagen en vooral het idee om 1 juli te ruilen voor een christelijke feestdag heeft de wenkbrauwen doen fronsen.
Een eis vanuit Suriname – niet de overheid – is dat zaken die Nederland heeft beloofd wettelijk moeten worden vastgesteld om te voorkomen dat wanneer een andere regering aantreedt afspraken worden teruggedraaid of niet worden nagekomen. Maar de Nederlandse politiek ligt zo te zien niet wakker van deze eis.
De gevraagde excuses zijn zowel op lager politiek niveau – te beginnen bij de burgemeester van Amsterdam – tot aan het hoogste gezag in Nederland, de koning, gemaakt. Reikhalzend wordt uitgekeken naar hoe andere zaken, in het kader van het vervolgtraject, zullen worden aangepakt.