door Wilfred Leeuwin

PARAMARIBO — De rechterlijke macht zou als onafhankelijk rechtsprekend instituut een actievere tot preventieve rol moeten innemen als het gaat om het toekennen van gelijke mensenrechten aan minderheidsgroepen, zoals de LGBTQ-gemeenschap. Binnen de Caribische en Zuid-Amerikaanse regio wordt nu al, bij gebrek aan wetgeving, in vonnissen en uitspraken gezorgd voor jurisprudentie.

De uitspraak van het Constitutioneel Hof eind januari om geen gelijke mensenrechten toe te kennen aan een getrouwd paar van het mannelijke geslacht, is voer voor stichting Projekta en Parea om het er niet bij te laten. Deze twee maatschappelijke organisaties zijn bezig met het uitvoeren van het driejarige programma ‘Stand with Us’ om een breder draagvlak te creëren voor gelijke mensenrechten voor de LGBTQ- gemeenschap. “Het beste is om dat middels de wetenschap – dus onderzoek – te doen”, zegt Projekta-medewerker Rayah Bhattacharji.

Concept wetgeving

Volgens haar geven de onderbouwing van de uitspraak van het Constitutioneel Hof en andere gevallen handvaten voor het bepalen van een verdere strategie voor meer draagvlak. Een onderdeel van het ‘Stand with Us’-programma zal zich dan ook focussen op hoe de samenleving kijkt naar soortgelijke minderheidsgroepen als de LGBTQ-gemeenschap.

Met andere maatschappelijke organisaties zal in een online enquête hierover verder gesproken en informatie verzameld en gedeeld worden. Er zal een serie dialogen op gang worden gezet. Deze  participatiegesprekken moeten leiden tot concept wetgeving voor gelijke rechten voor LGBT-personen in Suriname.

Daarnaast zal onderzoek worden gedaan naar discriminerende en ondersteunende wetgeving in Suriname. Dit alles zal in een rapport samen worden gevat dat als aanbeveling aan de wetgevende  macht (De Nationale Assemblee) en uitvoerende macht (regering) zal worden aangeboden.

Inleiding

Gastdocent Roberta Clarke heeft op 17 mei, de Internationale dag tegen homofobie en transfobie, een inleiding verzorgd over de rol van justitiële autoriteiten bij het waarborgen van de mensenrechten van LGBTQ-personen. Ze deed dit in samenwerking met de Faculteit der Juridische Wetenschappen van de Anton de Kom Universiteit van Suriname, Projekta en Parea.

In de aula van het Institute voor Graduate Studies and Research besprak Clarke gevallen in de regio en hoe samenlevingen en overheden omgaan met dit vraagstuk. Het opbouwen van jurisprudentie is daarbij een belangrijke factor om op terug te kunnen vallen, omdat vaak politieke overheden of de wetgevende macht achterlopen. De docente besteedde ook aandacht aan bepalingen van het Inter-Amerikaans Hof voor de Rechten van de Mens.

Naar de rechter

Tijdens het gastcollege is het geval van de twee LGBTQ-mannen die opteerden voor gelijke mensenrechten maar geen ondersteuning vonden bij het Constitutioneel Hof geanalyseerd door hun advocaten Milton Castelen en Sharda Sietaram. De opbouw van die uitspraak is reden voor de juristen deze zaak niet te laten voor wat het is. Zij zullen het geval voorleggen aan de gewone rechter en ook internationaal draagvlak zoeken.

De beide mannen die niet in Suriname konden trouwen zijn in Argentinië in het huwelijk getreden. Bij terugkeer wilden zij hun huwelijk registreren bij het Centraal Bureau voor Burgerzaken (CBB). Daaraan gekoppeld willen zij aanspraak maken op gelijke mensenrechten die gelden voor hetero-gehuwde stellen. Echter, het CBB weigerde dit, waarna zij het Constitutioneel Hof vroegen artikel 80 uit het Burgerlijk Wetboek, dat door het CBB werd aangedragen voor de weigering, te toetsen op discriminatie. Echter, de uitspraak van het Constitutioneel Hof was niet wat zij hadden verwacht.

Bhattacharji: “LGBTQ-personen zijn mensen net als alle anderen. De rechten die zij vragen zijn geen rechten die andere mensen niet krijgen. Een LGBTQ-echtpaar wil dezelfde rechten die getrouwde hetero stellen hebben. Die rechten zijn onder andere het veilig stellen van pensioen bij het overlijden van één van de partners, maar ook willen ze vrij zijn van discriminerende regelgeving.” Projekta zal daarom volgens haar, net als bij de arbeidswetgeving die is aangepast en aangenomen, lobbyen bij maatschappelijke groepen en het parlement voor aangepaste wetgeving voor de LGBTQ-gemeenschap.