door Ivan Cairo

PARAMARIBO — Vanaf 2019 tot en met april dit jaar is meer dan 13.5 miljoen kilo cyanide legaal geïmporteerd. Het vermoeden is evenwel groot dat daarnaast ook grote hoeveelheden van dit uiterst gevaarlijk spul illegaal het land zijn binnengekomen. Wat die hoeveelheden zijn is echter onbekend.

Tegenover de Ware Tijd geeft minister Reshma Kuldipsingh van Economische Zaken aan dat import via de haven een aangelegenheid van de douane is. “De import van cyanide valt conform het Besluit Negatieve Lijst onder de groep vergunningplichtige goederen.

“Het onderzoek naar de illegale import van cyanide is nog gaande”

Reshma Kuldipsingh, minister van Economische Zaken

Goederen die op het Besluit Negatieve lijst voorkomen, dienen met een H-03 formulier ingeklaard te worden. Dit H-03 formulier wordt aangevraagd op het ministerie van EZ, bij de dienst Invoer, Uitvoer en Deviezencontrole, IUD”, zegt de minister.

Deze vergunning  wordt verstrekt na positief advies van het Nationaal Instituut voor Milieu en Ontwikkeling in Suriname (Nimos). De verscheping mag pas plaatsvinden nadat de importeur in het bezit is van een goedgekeurde H-03 formulier. Dat is de vergunning.

Vervolgens wordt de aanvraag via het Suriname Electronic Single Window-systeem gedaan, waarna deze, aldus de bewindsvrouw, na goedkeuring van IUD verder wordt afgehandeld door de douane. Op vragen van de krant geeft minister Kuldipsingh aan dat met een vergunning in de periode 2019 – april 2023  13.657.153,34 kilo sodium cyanide is geïmporteerd.

Hieronder vallen ook de hoeveelheden die door de twee grote goudmultinationals zijn ingevoerd. De minister zegt dat haar ministerie de controlewerkzaamheden en onderzoek op illegale waar en smokkelwaar doet. “Het onderzoek naar de illegale import van cyanide is nog gaande”, aldus Kuldipsingh.

Bezorgdheid

De afgelopen dagen is door burgers grote bezorgdheid geuit over gezondheidsrisico’s ten aanzien van gebruik van het water in het stuwmeer en omliggende stromen. Op de goudvelden in dat gebied wordt bij de extractie van het edelmetaal cyanide gebruikt. Ook zou een boot die een grote partij cyanide naar het Sarakreekgebied vervoerde zijn gekapseisd met als gevolg dat een aantal zakken cyanide in de diepte zijn verdwenen.

Woensdag heeft de regering besloten dat cyanidegebruik in de kleinschalige goudmijnbouw met onmiddellijke ingang wordt verboden. De directe aanleiding zijn de hoge cyanidewaarden die zijn aangetroffen in twee watermonsters genomen nabij de plek Tubuka Mauw op het stuwmeer. De geconstateerde ’total cyanide’ waarden zijn 1600 maal hoger dan de internationale toegestane normen voor drinkwater.

Tijdens de openbare vergadering van het parlement donderdag gaf vicepresident Ronnie Brunswijk aan dat ook de regering zich zorgen maakt over de cyanidekwestie. Reeds zijn werkarmen zoals het Nimos al op pad gestuurd om te onderzoeken wat er aan de hand is.

Laboratoriumonderzoek

Minister Marciano Dasai van Ruimtelijke Ordening en Milieu informeerde het parlement daarna dat vanaf de eerste meldingen binnen zijn gekomen via de Commissie Ordening Goudsector Suriname samples uit het stuwmeer zijn genomen voor onderzoek. De drie monsters zijn getrokken door Nimos nabij Ston Eiland. Het betrof een omgeving waar chemisch spul in het water zou zijn gedumpt.

Twee van de samples waren positief, de derde negatief. Het laboratoriumonderzoek wees uit dat het water vervuild is door cyanide. Een van de monsters toonde een hoeveelheid van 334 milligram per liter water en bij de tweede een waarde van 421.42 milligram per liter. Ook op andere plekken wordt onderzoek gedaan maar de resultaten zijn nog niet bekend. Wat al is aangetoond is voor het ministerie, aldus Dasai, voldoende om aan te geven dat er sprake is van vervuiling.

“Wat de mensen willen weten is of ze nog gebruik kunnen maken van het water of als ze bij gebruik kans lopen om dood te gaan”

Daarom geldt sinds woensdag een verbod op cyanide en cyanide houdende producten die zonder de juiste protocollen worden gebruikt. De zaak wordt verder onderzocht maar intussen wordt eraan gewerkt om andere winningsmethoden en systemen in de kleinschalige goudsector ingang te doen vinden zodat cyanide en kwik niet meer gebruikt hoeven te worden. Ook zal meer aandacht komen voor awareness zodat de gouddelvers bewust zijn van het gevaar en de gezondheidsrisico’s van de producten waarmee ze werken.

Sommige assembleeleden waren niet tevreden met de door de regering gepresenteerde informatie. Aangegeven werd dat de bewoners van het stuwmeergebied geen boodschap hebben aan technische informatie zoals door minister Dasai naar voren was gebracht. Wat de mensen volgens hun willen weten is of ze nog gebruik kunnen maken van het water of als ze bij gebruik kans lopen om dood te gaan.

De spits werd reeds bij aanvang van de vergadering afgebeten door NDP-fractieleider Rabin Parmessar. Hij vroeg zich af waarom de regering schermt met onderzoek terwijl bekend is wie de importeur van de grote hoeveelheden cyanide die onlangs in Brokopondo zijn aangetroffen, wie de transporteur is en waar het spul naartoe gebracht zou worden.

Doofpot

Parmessar wilde weten hoe het komt dat er nog geen aanhoudingen zijn verricht terwijl in andere gevallen met veel minder informatie justitie al tot aanhouding verricht. De fractieleider zegt de indruk te hebben dat niet wordt opgetreden en dat er zodanig door de autoriteiten wordt gehandeld dat deze kwestie in de doofpot belandt.

Surjani Mingoen van de VHP vindt dat het de hoogste tijd is dat de autoriteiten optreden. Geluiden over de cyanidekwestie circuleren al enige tijd maar nog steeds zijn er geen personen of organisaties die betrokken zijn ter verantwoording geroepen, stelde ze. “Economische activiteiten moeten niet leiden tot vernietiging van het milieu en eiwitbronnen”, aldus Mingoen.

Opsporing

NDP-fractielid Wilsientje van Emden uitte haar bezorgdheid onverbloemd. Zij hield regering voor dat de bewoners niets hebben aan de technische informatie van de minister. Men wil slechts weten hoe schadelijk wat zich nu in het water bevindt voor hun gezondheid is. Ze kreeg daarin bijval van coalitielid Edgar Sampie (Abop). Ook hij merkte op dat de bewoners willen weten of ze het water wel of niet kunnen drinken.

Evenals Parmessar voerde Bep-fractieleider Ronny Asabina aan dat cyanide in beslag is genomen op het terrein van een ondernemer. Hij vindt het dan ook onbegrijpelijk dat de autoriteiten stellen dat aan de opsporing van betrokkenen wordt gewerkt. Hij verwacht dat precies hoe kordaat wordt opgetreden bij ongeregeldheden op de concessies van Rosebel Gold Mines waar overtreders worden aangehouden en beboet, ook kordaat moet worden gehandeld in de cyanidekwestie.

De regering moet in tweede ronde nog ingaan op de opmerkingen van de parlementariërs. De vergadering werd na enige rumoer op instigate van VHP-fractieleider Asiskumar Gajadien abrupt verdaagd door Harriët Ramdien die op dat moment de vergadering leidde.