Live nieuws en radio streams uit Suriname!


Home » Surinaams nieuws » Import-inflatiespook zal Suriname blijven teisteren tot na 2025

Import-inflatiespook zal Suriname blijven teisteren tot na 2025

De laatste inflatiecijfers vertellen ons een overduidelijk verhaal! Deze regering is niet in control. Er is in de afgelopen drie jaar niets wezenlijks veranderd en dus zien we keurig een patroon van ongeveer 60 procent inflatie. Geaccumuleerd ongeveer 200 procent, beweert de Vereniging van Economisten in Suriname (VES). Ik denk dat de inflatie op jaarbasis 80-90 procent is en de accumulatie 300 procent of meer. Want nogmaals, Suriname moet je niet sturen en analyseren op basis van de formele economie. Je moet het analyseren op basis van de informele economie, waar alle economische wetten op steroïden zitten.

Recent heeft de heer Bilderdijk van de Associatie van Surinaamse Fabrikanten (ASFA) zich geuit in een collega-krant, waarbij hij concluderend aangeeft dat de productiesector met haar kleine winstmarges onder druk staat en gevaar loopt, en dat hij er niet zeker van is of de nieuwe tranches van het IMF verlichting gaan brengen. Een heldere, logische redenering van de heer Bilderdijk die aangeeft dat er “ongecontroleerd veel wordt geïmporteerd” en dit werkt kosten opdrijvend, push-inflatie. Immers, de prijzen blijven stijgen en de koopkracht blijft afnemen. Wederom staat een belangrijk productiesector onder druk. Ook de landbouwers in Nickerie hebben een pittige petitie aangeboden aan Potros Santokhi. Welk deel van de Surinaamse productiesectoren blijft na vijf jaar Santokhi nog een overeind?

Importinflatie is de boosdoener en de regering lijkt ook nu, na een mislukt OMO-beleid, geen plan te hebben om het inflatiespook te temmen. Een oplossing zou kunnen zijn het verhogen van importbelastingen op buitenlandse producten om zo de binnenlandse producenten een betere kans te geven. Maar hoe snel en daadkrachtig kan de regering dit concept bespreken, uitwerken en implementeren?

De vloek van het import-inflatiespook
De hele wereld heeft te kampen met inflatie. Centrale banken over de hele wereld doen hun best om de prijsstijgingen te bestrijden met hogere rentes enz. Maar Suriname lijkt viervoudig vervloekt.

Suriname heeft namelijk last van:
1. Push inflatie: inflatie veroorzaakt door import van dure spullen waar dan flink voor wordt gevraagd, de prijzen worden door hogere importkosten omhoog gepushed. Alles wordt in Suriname geïmporteerd! Zelfs basmati-rijst! Niet te vergeten de loonprijsspiraal. Bijvoorbeeld: onderwijzers willen meer verdienen dus de overheid betaalt meer, drukt meer geld bij en de koers van de SRD stijgt, de prijzen stijgen ook!

2. Pull inflatie: inflatie veroorzaakt door toename in vraag. Men wil gewoon liever en meer buitenlandse producten. Omdat men de kwaliteit van de eigen producten niet vertrouwd. De voedselveiligheid is een ramp. Men spuit van alles en nog wat op de groeten en fruit. Nierfalen is een epidemie, allergieën ook en hart- en vaatziekten nemen nog meer toe door veel suikerconsumptie en alcoholzuipgedrag!

3. Stagflatie, combinatie van stagnatie en inflatie. Suriname groeit allang niet meer terwijl de importinflatie killing is! Ok, correctie. Suriname groeit wel maar dan in de informele economie met de cocaïne export. Eigenlijk zou Suriname de export van cocaïne als eerste land officieel in de officiële GDP-groeicijfers van Suriname moeten opnemen. Als dit gebeurt dan is Suriname het eerste land dat een nieuwe economische wetmatigheid creëert en maakt kans op de nobelprijs.

4. Loonprijsspiraal: doordat de koopkracht afneemt als gevolg van falend monetair beleid, importinflatie en de andere drie bovenstaande punten, eist men hogere lonen en dat creëert weer hogere kosten en dus komt men in een loonprijsspiraal terecht. Suriname is nu een casestudie voor de nieuwsgierige economiestudent die het menselijk leed achter deze economische wetmatigheden niet moet willen zien. Het is triest!

Fiscaal beleid van de regering een korte en lange termijn ramp!
Het invoeren van btw is een farce gebleken. Dit is op korte termijn zo, maar vooral op lange termijn is het een goede grap. Dat IMF hierin trapt geeft aan dat deze Excel-spreadsheet deskundigen niet weten hoe de echte wereld in elkaar zit. Om belastingen te kunnen heffen moet je kunnen handhaven en dus controleren. Als een belastingcontroleur US$ 500 per maand verdient en een steekpenning/tyuku kan krijgen van US$ 1000, denkt u dat Suriname ooit belastinginkomsten gaat hebben? IMF je begrijpt er echt niets van.

Suriname kan alleen groeien als het kan concurreren met de omliggende landen, bijvoorbeeld de Antillen, waar dezelfde Nederlanders die Suriname nu adviseren om belastingen te heffen en te verhogen, een beleid voeren op Curaçao, Bonaire, Aruba en Sint-Maarten, van geen of hele lage belastingen! Waarom doen ze dit? Als Suriname aantrekkelijker wordt dan de Antillen heeft Nederland een probleem! Dus, Surinamers, wakker worden alstublieft. Laat duidelijk zijn, hoge belastingen gaan Suriname killen. Luilakken houden van belastingen. Ondernemers houden ervan om hun geld op hun eigen manier uit te geven. En de overheid van Suriname moet voortaan haar snoepreisje voor 50 procent zelf betalen. Dan zul je zien hoe snel Zoom en de telefoon een belangrijk communicatiemiddel kunnen worden!

Wat kan deze regering doen?
Eigenlijk niets. En dat hebben ze ook drie jaar lang gedaan, niets! De Centrale Bank van Suriname is niet in control. De Centrale Bank heeft tot taak inflatie in toom houden en prijzen te stabiliseren. En op beide punten krijgt de Centrale Bank een dikke 1. En maar doorblijven OMO-en want meer kun je niet doen als de een de kraan openzet en de andere moet blijven dweilen. De Centrale Bank is verworden tot een dweil. En heeft zich laten prostitueren tot een onkundige faciliteerder en financierder van een dysfunctionele overheid en regering.

Ook deze regering is niet in control, want in drie jaar heeft men niets gedaan aan de uitgavenkant. In plaats van verstandig uitgeven heeft de regering juist spilzuchtig geld uitgegeven aan bedelreizen en onnodig aanstellerij van voorzitterschappen van waardeloze internationale organisaties die krioelen met bureaucraten die nooit een kippenhok hebben gebouwd. Men heeft uiteraard niets gedaan aan het genereren inkomsten. En de inkomsten die er wel zijn die worden snel verspild aan een van de asemas, bloedzuigers van het land, de SLM.

Men praat wel over een waterhoofd, spookambtenaren die niet meer mogen spoken, maar wat moeten die mensen allemaal doen als ze geen inkomen hebben, als de overheid ze ontslaat? Dus er is geen structurele oplossing, maar men praat alsof alle ambtenaren naar huis gestuurd zijn. Het waterhoofd blijft rustig groeien en de ambtenaar blijft spoken. Met andere woorden de kostenkant van de begroting blijft groot zonder fundamentele toegevoegde waarde. Suriname is nog steeds een heel onvriendelijk land om te investeren. Personeel wil niet werken, steelt en klaagt, kortom is gedemotiveerd. Leiders deugen niet want ze hebben geen overzicht en zijn niet creatief, hebben geen inzicht in de complexe materie.

Wil men enige verandering en de binnenlandse producenten tegemoet komen, dan zal men binnenlandse productie een eerlijke kans moeten geven door import te ontmoedigen. De importbelastingen op bepaalde producten die in Suriname ook geproduceerd kunnen worden moet omhoog.

En men moet formeel en dus wettelijk een meervoudig muntenstelsel introduceren. Verder dollariseren en euroriseren zou wettelijk nu geregeld moeten worden en men zou wettelijk de vrijheid moeten hebben om in SRD, EUR of USD te verdienen en te betalen. Dit gebeurt al decennialang op de Antillen, terwijl de Antillen officieel Nederlands zijn en dus euro’s zouden moeten gelden. De Centrale Bank van Suriname moet men opdoeken of tot een directoraat moeten maken van het ministerie van Financiën. Samenvoegen met de Deviezencommissie, is ook een idee. Want meer dan een van de vele commissies van deze regering is de CBvS niet.

Het is op zich ook een goed moment om de CBvS op te doeken want de drie directeuren, Roemer en zijn twee directeuren, moeten spoedig met pensioen. Potros Santokhi en vp Brunswijk, alstublieft: de contracten niet verlengen, u bent een gewaarschuwd mens. Alle ellende start al 47 jaar bij de Centrale Bank van Suriname en eindigt nooit, en daarom is dit instituut het eerste waar de bezem grondig doorheen gehaald moet worden!

Monetaire autoriteiten gevangen in oud denken
We hebben andersdenkenden nodig. Mensen die anders naar dezelfde zaak en cijfers kunnen kijken en realistisch beleid kunnen formuleren door de Surinaamse economie met een Surinaamse bril van lage belastingen en een sociale verzorgingsstaat kunnnen organiseren. Suriname heeft geen lokale, doorgewinterde monetaire experts, die moeten weer worden ingevlogen en dan zijn de locals weer jaloers; “den man fu buitenland kon mek wan njang”.

Beste Surinamers, Suriname stroomt leegt, brain drain, jullie hebben geen keus. De beste mensen, en ik voorspel, vele jongeren gaan het land bij bosjes verlaten als dezelfde mensen weer gekozen worden in 2025. Corruptie is fors toegenomen bij een koers van SRD 40 voor de US-dollar, onderwijs en gezondheidszorg zijn zodanig verwaarloosd. Prostitutie, vooral kinderprostitutie, is toegenomen, gokverslaving is slopend voor de samenleving, drankmisbruik, gezinnen breken op door echtelijke problemen als gevolg van koopkrachtverloedering, roofkapitalisme regeert, kortom de hele samenleving is totaal ontwricht allemaal omdat het monetair beleid faliekant is mislukt en niemand is verantwoordelijk.

Suriname verliest weer een generatie Surinamers, die nu vertrekken. Medische zorg en onderwijs, daar is geen geld voor want de SLM moet met een paar honderd mensen personeel met honderden miljoenen dollars gered worden en blijven vliegen zodat het als private jet klaarstaat voor snoepreisjes.

Dit heet op z’n Surinaams: “Las pasi-beleid door pkinso ferstan!”

Dr. Ashwin Ramcharan RO