Nog vaak verschijnen naaktbeelden op pornosites zonder dat de mensen in beeld daarvoor toestemming hebben gegeven. Bij het Expertisecentrum Online Kindermisbruik (EOKM) in Nederland kwamen hierover vorig jaar ruim tweehonderd meldingen binnen. Dat is maar het topje van de ijsberg volgens deskundigen. En video’s offline halen is vaak moeilijk.
Deze week bepaalde een rechter dat pornosite xHamster alle video’s moet verwijderen waarvoor de site geen toestemming heeft van de mensen in beeld. “Ik ben blij dat de rechter opnieuw bevestigt dat dit soort amateurbeelden niet zomaar online geplaatst kan worden”, zegt EOKM-directeur Arda Gerkens.
Vorig jaar oordeelde de rechtbank op dezelfde manier in een soortgelijke zaak tegen pornowebsite Vagina.nl. Daar gaat het nu goed, zegt Gerkens. Dat bevestigt ook Willem van Lynden. Hij was bij die zaak betrokken met de organisatie Stop Online Shaming.
“De regels zijn nu twee keer door de rechter bevestigd”, zegt Van Lynden. “Toch zijn andere pornowebsites heel afwachtend met ingrijpen. Misschien zit er nog te weinig druk achter. We zijn bezig met maatregelen waardoor dit soort sites meer kunnen verliezen als ze niet handelen.”
Wat precies de plannen zijn, is nog niet bekend. Er zouden bijvoorbeeld andere partijen aangesproken kunnen worden. “Pornosites verdienen geen geld door simpelweg te bestaan, maar door samenwerkingen met adverteerders, hostingbedrijven en betaalproviders”, zegt hij. “Ook zij spelen hier een rol in.”
Meer slachtoffers dan er bekend zijn
De honderden meldingen die het EOKM in 2022 binnenkreeg, bewijzen dat er veel slachtoffers zijn. Maar waarschijnlijk zijn deze meldingen slechts een klein deel van het probleem. “Vaak weten slachtoffers niet eens dat ze op het internet staan”, zegt Gerkens.
Weten ze dat wel, dan durven ze vaak geen hulp te zoeken. “Veel mensen schamen zich”, zegt Van Lynden. Ook zijn de consequenties niet altijd te overzien. Door naar buiten te treden komen beelden bijvoorbeeld weer naar boven. Of slachtoffers krijgen van anonieme mensen op sociale media bagger over zich heen.
Dweilen met de kraan open
Otto Volgenant van Boekx Advocaten stond het EOKM bij in de zaak tegen xHamster. “Het is hoog tijd dat de pornoindustrie zelf maatregelen neemt en niet langer filmpjes zonder toestemming online zet”, zegt hij. “Daar zou eigenlijk geen kort geding voor nodig moeten zijn.”
Als naaktbeelden online komen, is het vaak lastig om ze helemaal weg te halen. Want de kans bestaat dat mensen ze downloaden en ergens anders weer uploaden.
“Daarom is het zo belangrijk dat pornosites goed controleren welke video’s ze aangeboden krijgen”, zegt Van Lynden. “Ze hebben een extreme verantwoordelijkheid. Als ik zonder toestemming seksvideo’s plaats op mijn website, valt iedereen terecht over me heen. Maar gek genoeg vinden sommige mensen het geen probleem als het om pornosites gaat.”
Het EOKM denkt na over vervolgstappen tegen andere sites die zich niet aan de regels houden.
Maar die sites zijn niet altijd bereikbaar. Soms is volstrekt onduidelijk wie erachter zitten. Organisaties kloppen daarom ook bij zoekmachines zoals Google aan om de video’s uit de zoekresultaten te houden. “Dan zijn ze niet verdwenen, maar wel praktisch onvindbaar”, zegt Van Lynden. “Toch is het dweilen met de kraan open zolang pornosites niets doen.”