Het is opmerkelijk dat de opening van het nieuwe zittingsjaar van de rechterlijke macht met zoveel poeha gepaard is gegaan, compleet met wegomleggingen en ongerief voor het publiek. We zien dat de rechterlijke macht steeds in het openbaar treedt en zich ook mengt in het maatschappelijk debat. Dat het Hof van Justitie zich dichter wil plaatsen bij de man van de straat is een nieuwe ontwikkeling, die niet noodzakelijkerwijs een goede is.
Eerder gingen wij ervan uit dat rechters functioneren op basis van hoge morele standaarden en onafhankelijk en immuun zijn tegen de publieke opinie. Om ook in de publiciteit te komen, moet de Hof-president bijvoorbeeld een speech afsteken. Het gevaar van het ook populair willen doen voor het Hof van Justitie is dat men dan allerlei zaken moet verklaren die niet relevant zijn of die niet actueel zijn. Het risico is dat men dan overbodige toespraken zal moeten houden. Men zal dan dingen moeten zoeken om een toespraak te kunnen houden. En daarvan leek wel sprake te zijn op vrijdag.
We waren benieuwd naar soortgelijke toespraken als onze president van het Hof van Justitie op vrijdag bij een opening van een zittingsjaar. Wanneer we zoeken met bijvoorbeeld ‘opening zittingsjaar Hoge Raad’ dan verschijnt er niet een artikel uit Nederland onder de zoekresultaten maar een artikel uit Suriname, van de president van het Hof van Justitie. De Hoge Raad der Nederlanden is de hoogste rechter in Nederland in civiele zaken, strafzaken en belastingzaken. De raad bestaat uit de president, vicepresidenten, raadsheren en raadsheren in buitengewone dienst. G. de Groot is president van de Hoge Raad. Ze heeft 3 titels: prof. mr. drs. en heeft ze ook een aantal nevenbetrekkingen waarvan een deel bezoldigd en een deel niet. Mevrouw De Groot is niet zo in het nieuws en in de Nederlandse dagbladen als onze president van het Hof van Justitie. Ze komt in de krant dankzij onze Hof-president en wel tijdens een bezoek van haar aan hem. De ingetogen levenswijze weg van de publiciteit en de spotlights is een leven zoals we ons dat voorstellen van rechters en Hof-presidenten. Dat is echter niet zo in Suriname wat betreft de hofpresident.
Het risico van de populariteit opzoeken is dat men dan niet de juiste dingen zegt, maar de zaken die mensen willen horen. En dan kan het zijn dat de hofpresident steeds meer op een politicus begint te lijken. En dan komt de algehele integriteit en onpartijdigheid van de rechterlijke macht om de hoek kijken. Zo lijkt het ons niet gepast dat het Hof van Justitie onderdelen van de regering bespreekt en daarop kritiek heeft. Wat we wel zien in de Nederlandse situatie en niet in Suriname is, dat er heldere jaarverslagen worden gepubliceerd. In de berichtgeving hebben we niets gelezen over het jaarverslag 2022. En raad u het eens…het jaarverslag 2022 van de Hoge Raad is vrij te downloaden.
De leiding van de rechterlijke macht roert dus minder in de mond tegenover het publiek en de pers en geeft juist veel aandacht aan de transparantie. Dat moet onze Hof van Justitie ook eens gaan leren. Het publiek heeft veel meer aan een jaarverslag dan aan populair gepraat van een hofpresident. Daarmee maken we ons zelf ook een beetje belachelijk. Met het jaarverslag legt de Hoge Raad publiekelijk verantwoording af over de verrichte werkzaamheden en de middelen die daarvoor zijn ingezet in het verslagjaar. De Hoge Raad bestaat uit drie onderdelen: het rechtscollege de Hoge Raad, het Parket van de procureur-generaal bij de Hoge Raad en de directie Bedrijfsvoering. Raken we aan het googlen en zoeken we ‘jaarverslag hof van justitie Suriname’ dan belanden we bij jaarverslagen buiten Suriname bijvoorbeeld het jaarverslag 2022 van het Gemeenschappelijk Hof van Justitie van Aruba, Curaçao,. Sint-Maarten, Bonaire etc… We zien ook jaarverslagen van Aruba. Alles is dus transparant en wordt correct gepubliceerd, maar niet in ons mooi land Suriname dus. Daar zal je alleen toespraken en een mooie foto van de hofpresident zien. Nergens een verslag om je in te bijten en de productie van de rechterlijke macht goed te bestuderen.
Daarmee is dan ook het verschil bloot gelegd tussen het voormalig moederland, de zustereilanden waarmee we ooit in het koninkrijksverband zaten en het land dat in 1975 uit het koninkrijksverband trad. In Suriname draait het bij de rechterlijke macht echt om de ‘macht’. Men voelt voor zichzelf geen verantwoordelijkheid voor verantwoording en transparantie.
We willen daarom vanuit deze plaats het Hof van Justitie oproepen om voortaan minder populistisch het nieuwe zittingsjaar te openen. Laat men heldere goed ingerichte jaarverslagen niet alleen produceren maar die ook publiceren, opdat ze gemakkelijk te raadplegen zijn zoals die van Nederland en van de Nederlandssprekende Caribische eilanden. Tot nu toe ontbreekt dus het goed bestuur bij het Hof door de geheimzinnigheid en gebrek aan transparantie. Overigens wensen we de president en zijn afdelingen ook veel succes mar bovenal wijsheid in het nieuwe jaar.