“Als kind wilde ik weten hoe het kwam dat er Chinezen in Suriname zijn. Maar daar kreeg ik op school geen antwoord op. Op de middelbare school werd er bij het vak sociologie gezegd dat de Chinezen naar Suriname kwamen voor de handel. Daarmee was mijn vraag op dat moment beantwoord”, verteld Ingrid Chen Poun Joe. Ze is in Suriname geboren, heeft economie gestudeerd in Nederland en werkzaam in een bank in Utrecht en schrijft sedert 2011 historische romans. “Toen ik toevallig in de archieven een stuk las over Chinezen die als contractarbeiders naar Suriname gingen, werd ik bewogen om iets meer te doen met deze verhalen over mijn voorouders”.

Tekst Tascha Aveloo

Beeld Privécollectie

Chen Poen Joe vertelt dat in Nederland mensen op basis van haar uiterlijk zeggen dat zij ‘anders’ is. “Wat daarna komt, is dat ze vragen waar ik vandaan kom, en die vraag geeft direct aan dat ik anders ben dan zij. Het is niet goed of slecht, maar het zou beter zijn als ik uit mezelf over mijn achtergrond zou vertellen”.

Ondanks dat ze al vele jaren in Nederland woont moet ze als Surinaamse er nog steeds aan wennen dat iemand haar bij de eerste ontmoeting al zo’n vraag stelt. “Vragen over je afkomst beantwoorden zijn voor mij heel persoonlijk, dat is iets wat ik deel met mensen die ik al langer en beter ken. Normaal zou ik hebben gezegd: ‘Doe niet zo vrijpostig!. 

Behalve het in aanraking komen met archieven van haar Chinese voorouders was het vooral het overlijden van haar moeder in 2016 dat haar op het nadenken bracht. “Ik ben gaan nadenken over haar leven, over hoe ze als Chinese in Suriname heeft geleefd. Via haar oom Afoeng Chiu Hung kwam ze naar Suriname. Ik begon mij hun verhaal voor te stellen en het leven van al haar voorgangers”.  

Onderzoek

Van huis uit heeft Chen Poun Joe wat meegekregen over de Chinese cultuur. Maar om dieper daarin te gaan heeft ze veel literatuuronderzoek gedaan onder andere in archieven in Nederland en zelfs onderzoek in musea in Hong Kong. “Voor het gedeelte over de Surinaamse plantages heb ik hulp gehad van Cynthia McLeod”.

Het onderzoek heeft drie jaar geduurd en het schrijven ook drie jaar.  Het uitgeven van een boek is een mooi idee maar het kost uiteraard ook wel wat geld zeker als je het boek in eigen beheer wil uitgeven. Het gaat over nazaten van de Hakka Chinezen en de nazaten die niet alleen wonen in Suriname, maar ook in Nederland en zelfs in Amerika.

De Chinezen van het eerste uur zijn opgegaan in de westerse samenleving. Een deel van hen is vermengd met andere bevolkingsgroepen. Hun verhaal dreigt verloren te gaan. “Met dit boek wil ik hun verhaal in stand houden, voor nu en in de toekomst; ik wil laten zien hoe het was en is om anders te zijn.

Als kind kreeg ik weinig te horen over de Chinezen, terwijl ze wel deel uitmaken van de Surinaamse, Nederlandse en zelfs Amerikaanse samenleving”. Ze hoopt dat het boek vooral op middelbare scholen gelezen zal worden, zodat leerlingen een bredere kijk krijgen op de koloniale geschiedenis en al vroeg iets leren over het ontstaan van de multiculturele samenleving.

Financiering

Chen Poun Joe heeft een uitgeverij gevonden die haar begeleidt en een sponsor die een deel van de kosten betaalt. Om het resterende deel van de kosten te kunnen financieren, heeft zij hulp nodig. Het boek heet ‘De zon in andermans land’. De rode draad van het verhaal is, dat wanneer we anderen met een open geest benaderen, we samen een vredige samenleving kunnen creëren.

Het boek wordt ongeveer 280 pagina’s dik. Volgens de schrijfster zijn de Chinezen in haar omgeving nu al enthousiast dat ze straks een roman kunnen lezen over hun roots en voorouders. “En ik denk dat dit ook wel geldt voor alle mensen met Chinees bloed.”