Tekst en beeld Audry Wajwakana

PARAMARIBO — Meertaligheid leidt iemand naar diverse wegen. Daar is Charles Chang het levende bewijs van. Als journalist die acht talen vloeiend spreekt, kon hij ervaren hoe drempelverlagend het spreken van een andere taal is. “Er ontstaat ook wederzijds begrip. Als iemand iets nodig heeft komt hij naar je toe en dat ervaar ik ook”, zegt hij.

Tijdens de maandelijkse thema-avond van de Schrijversgroep ’77 (S’ 77) hield Chang, woensdag, een presentatie over het belang om een andere taal te leren. Omdat hij vloeiend Portugees en Hakka spreekt heeft hij de Braziliaanse en Chinese tour ontwikkeld, waarin hij deelnemers middels een rondleiding een inkijk geeft in de Braziliaanse en Chinese cultuur in Paramaribo.

Verbondenheid van taal en cultuur

Meertaligheid is al twee maanden onderwerp van gesprek bij de oudste Surinaamse schrijfvereniging. Vorige maand hield Ismene Krishnadath, erevoorzitter van S’77, een presentatie over meertaligheid in het onderwijs. Dit zal het komend schooljaar in het leerprogramma van de vijfde en zesde klas van de basisschool geïntroduceerd worden.

Er komen ook nieuwe boeken met acht domeinen, waarvan één is meertaligheid. Er is gefocust op tien talen: Sranantongo, Sarnami, Surinaams-Javaans, Saramaccaans, Aukaans, de vier inheemse talen (Karaib, Arowaks, Trio, Wayana) en Mandarijn die op verschillende manieren worden benaderd.

De werkwijze is volgens Krishnadath dat aan het begin van het schooljaar de leerlingen samen met de leerkracht klassikaal een taalprofiel maken, waarbij het kind aangeeft welke talen het spreekt. De meertaligheid binnen het onderwijssysteem introduceren heeft volgens Krishnadath verschillende doelen, zoals kinderen meer zelfvertrouwen geven.

“Dit is belangrijk voor de mate waarin ze deelnemen aan het leerproces. Wij willen dat kinderen zich veilig voelen in de school en dat ze moeten zien wat bij hun hoort, onder andere hun taal, en dat die geaccepteerd wordt.”

Ze noemt taal een onderdeel van cultuur. “Door de taal van een ander te leren maak je ook kennis met de cultuur van een ander”, zegt ze. In de lessen zal aandacht besteed worden aan leenwoorden en typische taalcombinaties. Alles wordt in het Nederlands verzorgd. “Het is niet de bedoeling dat leerlingen andere talen gaan leren om ze te kunnen spreken. Ze krijgen slechts een kleine woordenschat mee in een andere taal”, zegt Krishnadath.

Literatuurfestival

De presentaties van Chang en Krisnadath over het thema zijn voorloper op het Literatuurfestival dat S’ 77 in samenwerking met de Nationale Commissie Jubileumjaren uitvoert van 26 tot en met 28 juli in het IGSR-gebouw op het Universiteitscomplex.

Het thema van het evenement ‘Eenheid is kracht’ valt volgens Sylva Koemar, ondervoorzitter van S’77, goed samen met  het thema ‘meertaligheid’ van de schrijversgroep.  “Wij Surinamers zijn al gewend om een taal van een ander te leren. Dit maakt ons sterker. Meertaligheid heeft te maken met de diverse culturen. Als we mekaar verstaan en begrijpen komen we weer bij elkaar”, zegt Koemar.

Voor het festival is er zowel een ochtend- als avondprogramma. In de ochtend worden workshops gehouden. Schrijfster Hu-Ramdas bezoekt op 26 juli een basisschool, waar ze aan de hand van haar nieuwste tweetalig kinderboek Kamal ke phul/ De Lotusbloem vertelt.

Op de tweede festival dag verzorgt Robby ‘Rappa’ Parabirsing een workshop aan de hand van zijn boek ‘Een kleine politieke historie van Suriname’ en Charles Chang sluit de laatste dag af met een schrijfworkshop met het thema ‘Ontmoeting met onbekenden’.

De focus voor de workshops is voor iedereen toegankelijk, maar is in de eerste plaats voor scholieren. Registratie vooraf is verplicht. In het avondprogramma worden lezingen en discussiebijeenkomsten gehouden. Historicus Jerry Egger is inleider van de eerste lezing over verdeel- en heerspolitiek versus natievormende elementen in de Surinaamse literatuur. Krishnadath zal een lezing verzorgen over ‘Geschiedenis literair beschrijven. Objectief of niet?’

Er is ook een vertel- en poëzie  avond met optredens van onder andere Cynthia McLeod, Gerrit Barron, Jeffrey Quartier, Sombra, Stefanie Parisius-Sewotaroeno, Rajen Baldew, Gio Mapale, Diego Lapar, Layny Wirjotaroeno en het duo Doro. Bongo Charley zorgt op deze avond voor de percussiebegeleiding. Ook tijdens de lezing- en discussiebijeenkomsten zijn er poëzie voordrachten.