GANGA / Sharda Ganga

“Loop naar je grootje met je lootje”, zing ik al enkele dagen zachtjes, terwijl ik in mijn vijftien jaar oude Toyota Noah langs de gaten van Paramaribo slalom. Ik wenste dat ik kon zeggen dat ik van verbazing van mijn stoel viel toen ik begreep hoe de kapiteins van Apoera, Washabo en Section aan hun nieuwe auto’s zijn gekomen. Ik wenste dat ik kon zeggen dat ik kreten van afschuw heb geuit toen ik hoorde van de enveloppen met geld die door de vp aan dorpelingen werden uitgedeeld, zogenaamd via een loterij.

Ik wenste dat ik u kon melden dat mijn broek zakte toen ik het hele verhaal begreep, inclusief de meldingen van de goudvondsten in de omgeving van die dorpen, maar dat zou een leugen zijn. Mijn broek bleef op zijn plaats, er kwam geen geluid over mijn lippen en mijn stoel is niet gekanteld.

De vp verklaarde in zijn hoedanigheid van Gudu Pa dat hij auto’s verdelen heel normaal vind, kijk maar hoeveel hij in Marowijne heeft verdeeld. Brunswijk verklaarde in zijn hoedanigheid van goudmagnaat dat hij houdt van mensen dingen geven en volgens mij mompelde hij ook nog dat het niets met de ontdekking van goud in die omgeving te maken heeft, maar hou het mij ten goede.

Misschien heeft hij niets over het goud gezegd, misschien leg ik hem wel woorden in de mond, dus daarom zeg ik meteen sorry als hij het niet heeft gezegd. (U moet wel weten: ik ben geen onverdienstelijke gedachtelezer. Soms denk ik dat iemand iets heeft gezegd, maar dan heeft die persoon het alleen gedacht).

Wat mij wel verbaasde is dat wij ons nog verbazen. We meten gedrag af aan onze ethische waarden en normen. Maar heeft iemand als meneer Brunswijk daar een boodschap aan? Welnee. Wij praten ethiek, zij praten ‘is mijn geld’ of ‘ik heb gewonnen’. Wij praten waarden, zij praten borbori.

Het heeft absoluut geen zin om die meneer te confronteren met zijn gedrag, er valt niets te confronteren. In zijn wereld (en dan bedoel ik niet zijn cultuur, ik bedoel die wereld in zijn hoofd), die plek waar hij koning is en waarin hij in zijn royalty wordt bevestigd door de loyalty van mensen die daar dik voor worden betaald, hetzij in natura, hetzij in geld, hetzij in staatseigendom, maar altijd met ons bezit of ons recht of ons belastinggeld; in die wereld gelden andere regels. Wat fatsoen is in die wereld, is niet wat fatsoen is voor de rest.

Meneer Brunswijk is niet de enige bewoner van het land Schaamteloos, waar fatsoen een totaal andere betekenis heeft of helemaal geen betekenis heeft. Het frappante van het land Schaamteloos is dat mensen er visumvrij naartoe kunnen reizen. Ze  hoeven slechts een verkiezing te winnen en ze krijgen gratis een verblijfsvergunning voor de duur van vijf jaar. Verliezen ze vervolgens verkiezingen of worden ze tussentijds uit het land gezet, dan verliezen ze ook die blinde vlek en hervinden ze het woordenboek waar onder F niet langer ‘F… het volk’ staat, maar ‘Fatsoen’. En onder M niet langer ‘Money above all else’ maar ‘Moraal’.

Veel erger dan het gedrag van meneer Brunswijk is de gretigheid waarmee de kapiteins de auto’s hebben aanvaard. De doorzichtigheid van het ‘mijn lot heeft gewonnen, ik ben zo verrast’-sprookje is van zo een kinderachtigheid, ik ga me plaatsvervangend schamen. Dit is zo schrijnend, zo pijnlijk, het voelt als verraad naar allen die zich inzetten voor rechtvaardigheid. Immers, we weten allemaal dat dit slechts de proloog is van een tragedie. Dat weten we al minstens vijf eeuwen en drie decennia lang.

gangadwt@gmail.com