Tekst en beeld Tascha Aveloo

PARAMARIBO — “We herdenken dit jaar een aantal jubileum immigratiedagen. En deze contractarbeiders -Portugese immigranten- zijn daarin niet of nauwelijks meegenomen”, stelt Jack Uden, voorzitter van de Nationale Commissie Viering Jubileumjaren 2023, tijdens een persconferentie vrijdag in het Perscentrum. Er is informatie gegeven over het Fosten Kukru Festival en de eerste herdenking van de Portugese immigratie 170 jaar gelden.

 “We kunnen daarmee stellen dat Portugezen de eerste immigranten waren in 1843”, zegt Uden. John dos Ramos, een van de nazaten vertelde hoe de bal aan het rollen kwam. “In gesprek met Gerard den Dekker van de Rotary kwam ik het een en ander te weten. Namens de Rotary verzorgt hij een programma ‘Hoe wij hier ook samen kwamen’ en daarin sprak hij met Orlando dos Ramos”. Deze sprak uitgebreid over de verhalen die hij kent over Madeira en de Portugese immigratie naar Suriname.

Historische feiten
De dag na de uitzending stuurde Den Dekker onder andere krantenknipsels naar John dos Ramos waarbij duidelijk werd dat het schip op 15 augustus 1853 in de Surinaamse havens is aangemeerd. “Toen ging bij mij een lichtje branden van: ‘hey dan is het dit jaar 170 jaar geleden dat mijn voorouders hier voet aan wal zetten’”. John nam contact op met Uden en zo kwam de bal aan het rollen om ook stil te staan bij de eigen allereerste groep immigranten die in Suriname kwam. John vertelde over ‘vergeten en herontdekte’ geschiedenis.

Het schip ‘Maravilla’ met aan boord ruim 124 mensen kwam uit Madeira, een eiland in de Atlantische Oceaan in de buurt van Marokko, maar dat valt onder het beheer van Portugal. De mensen kwamen om te werken als contractarbeider op de diverse plantages. Ze zouden allen op 19 augustus 1853 een contract hebben gekregen en verdeeld zijn over de plantages Suzanna’s Daal, Katwijk en Boxel. Daarna volgden andere schepen tot en met 1864. “We zijn in samenwerking met de commissie Jubileumjaren en het Nationaal Archief Suriname bezig alle historische feiten na te gaan”. Ver voor de genoemde datum waren Joodse Portugezen naar Suriname gekomen, maar die hebben geen contractarbeid verricht en kregen hun eigen vestigingen toegewezen zoals te Joden Savanne.

Gele koorts epidemie
Niet het koloniale bestuur in Suriname had deze immigranten laten halen. Sedert 1835 was er al een regelmatige toestroom van immigranten uit Madeira, maar zij gingen naar Brits-Guyana ofwel Demerara, het huidige Guyana. “Het schip dat uiteindelijk hier belandde was uitgeweken omdat op dat moment, zoals blijkt uit historische informatie zoals krantenberichten, er een zware dodelijke gele koorts epidemie woedde in dat land”. Na een zware reis van één en veertig dagen op zee hadden de opvarende mensen niet de conditie om de epidemie te kunnen overleven en daarom werd besloten om uit te wijken naar Suriname. “Het koloniale bestuur toen heeft gretig gebruik gemaakt van de gelegenheid om hen te contracteren”.

Volgens onderzoek van historicus wijlen André Loor zijn in Suriname door de jaren heen ruim 480 Portugese immigranten naar Suriname gebracht. Namen als Gouveia, Dos Ramos, Vasconcellos, Miranda, Correia, Gonsalves, Teixeira, Rodrigues, Defaria, Figueira, De Gama, Balanco, Moniz zijn van oorsprong Portugees.

Herdenking
De herdenking van de immigratie zal worden gevierd met een dankdienst in de Kathedrale Basiliek op 14 augustus, waarbij pater Esteban Kross, zelf nazaat van Portugese immigranten uit Madeira, een korte uiteenzetting zal geven. Daarna is er een informeel samenzijn. Er wordt gewerkt aan een gedenkboek. Op 15 augustus wordt een gedenkplaat onthuld te Nieuw-Amsterdam. Ook zal worden meegedaan met het Fosten Kukru Festival op het Onafhankelijkheidsplein van 25 tot en met 27 augustus. Volgens John dos Ramos centreert de cultuur van Madeira zich heel erg om het Rooms-katholiek geloof. Een bekend product van Madeira is de rode zoete wijn. 

Directeur Roseline Daan van Cultuur ging uitvoerig in op het belang van het festival voor behoud van de culinaire cultuur, maar het kan ook dienen als vakantie event waar culturele groepen en lokale artiesten een podium krijgen. Er zullen meerdere stands zijn met een variëteit aan voeding. Veiligheid en hygiëne staan hoog in het vaandel.-.