Tekst en beeld Tasha Aveloo

PARAMARIBO — Emotioneel en vol eerbetoon was dinsdagavond de kranslegging bij het Javaans monument op het terrein van Sana Budaya. Er waren speeches door onder andere Elwin Atmodimedjo, voorzitter van de Vereniging Herdenking Javaanse Immigratie (VHJI) , de Indonesische ambassadeur Julang Pujianto, president Chadrikapersad Santokhi, en Henri Ori minister van Onderwijs, Wetenschap en Cultuur.

“In aanloop naar de herdenking van 133 jaar Jawa Suriname zijn er tal van intressante activiteiten geweest, discussies maar ook zelfzuchtig onbaatzuchtig helpen binnen de Javaanse gemeenschap”, stelde Atmodimedjo. 

“Een ding is duidelijk het bewustzijn van de Javaanse identitiet is niet verloren gegaan noch verwaterd.” Volgens de VHJI-voorzitter moet nu vooral nagedacht worden over hoe het Javaans bewustzijn, de normen en waarden en die hier zijn ontwikkeld verder in te zetten voor de ontwikkeling van Suriname.

In zijn speech stond hij stil bij de integratie van de Surinamer van Javaanse afkomst en hun impact op alle lagen in de maatschappij. Hij dankte het directoraat Cultuur en de regering van Indonesië voor de grant van ruim honderdduizend dollar waarmee enkele grote projecten zijn gedaan waaronder de opzet van het kenniscentrum en nu ook het boek ‘133 jaar Jawa in Suriname’, die aan al de hoogwaardigheidsbekleders en de schrijvers werd uitgereikt.

Ambassadeur Pujianto stelde dat de relatie tussen de beide landen alleen maar sterker kan worden. “Ik wil benadrukken dat de regering van Indonesië samen met u, makandra nanga Sranan kondre, middels gotong royong wil werken aan een betere toekomst voor beide naties.”

Minister Ori stelde terecht dat tijdens de herdenkingsdagen er meer gekeken moet worden naar samenwerking met andere groepen om zo natievorming te bevorderen. Hij noemde de Javanen een diepe verrijking van de nationale cultuur.

“De Javaanse Suinamer draagt bij aan de vormgeving van de natie zoals we die vandaag kennen. Maar we zien een nieuwe generatie Javanen zich aandienen met veel talent en klaar om de verantwoordelijkheid te nemen. En ze langzaam ook afstand nemen van de bekende Javaanse bescheidenheid”, stelde president Santokhi. “Deze nieuwe generatie toont durf en moed en eist hun leiderschapposities op in alle geledingen van het land.”

Archivaris Rita Tjon Fooh deed een uiteenzetting van het boekwerk ‘133 jaar Jawa Suriname’. Het waren zeven zware maanden zwaar schrijfwerk onder de bezielende leiding van schrijfster Rut San A Jong die belast was met de redactionele begeleiding van de schrijvers.

Claudette de Bruin was verantwoordelijk voor de mooie cover en de lay-out van het boek. Zij benadrukte wederom dat dit mooi project mede mogelijk is geweest door de grant van de Indonesische regering.

“Suriname en Indonesië zijn met elkaar verbonden in het verleden en in het heden. En de Indonesische regering laat duidelijk hun solidariteit zien met de Surinaamse samenleving en de Javanen in het bijzonder”, zei Tjin Fooh die het publiek herinnerde dat in 1995 de toenmalige president Suharto, de inauguratie had gedaan bij de opening van Sana Budaya.

Er werden ook diverse personen gehuldigd. De commissie erkenning en waardering is een werkarm van het hoofdbestuur  van de VHJI. Aan hen werd gevraagd om te zoeken naar markante personen die zich hebben ingezet voor de culturele beleving, behoud, conservering en overdracht naar de volgende generatie.

Na een zoektocht werden vijf vrouwen en een man geïdentificeerd die voldeden aan de gestelde criteria. Jetty Ronisetiko, Saridjen Salmo, Nursia Soenardi, Katidja Paimo, Sylvia Gooswit en ludrukspeler Eddy Sultan kregen elk een award uitgereikt door onder andere Robert Kasanawi, voorzitter van de werkgroep.

“Het is goed dat we de Javaanse cultuuruitingen goed kunnen conserveren en vertalen in documentatie. En dat we daarmee kunnen doen aan overdracht”, stelt Kasanawi. Van de vijf gedecoreerde vrouwen is ook een documentaire gemaakt door Grant Sylvani Munshi Kasanpawiro, die hen een grote inspiratiebron noemde.