In een wereld waar overheden en grote transnationale organisaties en netwerken hun informatie niet wensen te delen met journalisten zijn (internationale) netwerken een must. De hedendaagse journalist die de intentie heeft het dagelijkse nieuws te ontstijgen en het verhaal achter het nieuws zoekt, heeft een duwtje in de rug nodig. De Global Investigative Journalism Conference in Göteborg geeft daartoe mogelijkheden en skills. Van 19 tot en met 22 september schreef Euritha Tjan A Way daar iedere dag over. Vandaag het laatste deel.
Journalistiek onderzoekscentrum
Lekker is maar één vinger lang, a keba, it’s a wrap! Vrijdag was de laatste dag van de Global Investigative Journalism Conference in Göteborg. Het was een extra spannende dag, want na de afsluiting nam ik de juiste tram, maar dan één die de verkeerde richting opging. Bij de ‘eindhalte’ raakte ik een beetje in paniek toen ik de chauffeur sprak die kennelijk de enige in Göteborg is, die geen woord Engels praat.
Gelukkig lijkt het Zweeds een beetje op het Nederlands en een kwartier en veel zweet en frustrerende blikken van die chauffeur later, leek het me te dagen wat ik moest doen. Gelukkig kwam ik bij het juiste station aan. Voordeel: ik heb wat meer van de stad gezien dan tussen hotel en de conferentie venue.
“Als een groot deel van de Surinamers het niet leest of de gevolgen niet begrijpt, was alle moeite voor niets. Toch moet het zaadje consequent worden geplant”
De laatste dag van de conferentie was ook spannend en net als een kind in het Disneyland van onderzoeksjournalistiek, nam ik de ene achtbaan na de andere. Ik keek vandaag mee naar datajournalistiek en Artificial Intelligence (AI). Ik moet zeggen dat ik me wel eens af heb gevraagd of AI een bedreiging vormt voor de journalistiek. Dat werd tijdens deze sessie fijntjes ontkracht.
AI kan een tool zijn om naar bronnen te zoeken die de journalist niet kent. Maar de informatie is niet per se betrouwbaar en daar gaat het in de journalistiek juist wel om. De onderzoeker zal dus de feiten moeten natrekken, want AI kan (nog) geen juiste en onjuiste bronnen van elkaar onderscheiden.
Ik koos verder voor de sessie die ging over het spreiden van je verhaal en het actueel houden daarvan. Als je weken en maanden aan een stuk hebt gewerkt dan hoop je op een impact. Dat deden enkele experts die de sessie gaven door met radiopresentatoren te linken, die het onderwerp dan toch wat uitgebreider brachten en daarbij verwezen naar het gepubliceerde artikel.
In Suriname wordt zoveel gekopieerd zonder enige bronvermelding dat we daar een voorbeeld aan kunnen nemen. Bovendien zijn niet alle radiostations politiek neutraal. Een verhaal dat in het nadeel werkt van deze regering, maar in het voordeel van de vorige zal door bepaalde radiostations nimmer worden opgepakt. Zie te spreiden in zo een ‘omgeving’.
Maar het allerbelangrijkste dat ik haalde uit deze laatste dag is toch wel dat onderzoeksjournalistiek vruchtbare bodem nodig heeft om werkelijk impact te hebben. De publieke opinie is een belangrijke factor voor het wel of geen impact hebben van je verhaal. Of is bepalend voor de mate waarin het als onthullend wordt ervaren. Als een groot deel van de Surinamers het niet leest of de gevolgen niet begrijpt, was alle moeite voor niets. Toch moet het zaadje consequent worden geplant.
Ik droom daarom van een journalistiek onderzoekscentrum. Steve Harvey zei eens: ‘If your dreams do not scare you, they are not big enough.’ Deze droom maakt mij doodsbang! Het was me een genoegen!
Deze column is mede tot stand gekomen met de hulp van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten