‘Dit werd niet altijd positief ervaren in onze kring’

Hoewel er geen breed onderzoek naar is gedaan, blijkt in een oogopslag dat Surinaamse vrouwen van Hindostaanse afkomst in de loop der tijden niet massaal hebben meegedaan aan de sport in Suriname. Socioloog Kirtie Algoe beaamt tegenover de Ware Tijd dat er over dit onderwerp niet veel studies zijn.

Tekst Stan Herewood

Beeld Kirtie Algoe / Terence Oosterwolde

Zelf is zij een verwoede sporter die nu pencak silat doet en eerder is ingewijd in de geheimen van taekwondo. Algoe is als bestuurslid van het Surinaams Olympisch Comité voorzitter van de commissie Gender en Sport.

Ze weet wel dat Hindostaanse vrouwen redelijk bewegen binnen verschillende takken van sport, waaronder atletiek, zwemmen en martiale kunsten (klassieke dansen). Ze vallen wellicht niet op, maar zitten ook in besturen van bonden en clubs. Algoe bevestigt dat vanuit de conservatieve hoek van de Hindostaanse families scherp werd gelet op openbare ‘presentaties’ van meisjes, zoals sportactiviteiten.

‘Eervol gedrag’ meisjes

De krant confronteert haar met het voorbeeld van de oorspronkelijke wandelmars waarin ook Hindostaanse meisjes meeliepen. Maar toen de mars een culturele ombuiging onderging, met opzwepende muziek en andere culturele uitingen, verminderde de deelname van de Hindostaanse groepen.

Algoe: “Ik kom uit een relatief conservatief milieu en in onze kring bestond een beeld over ‘eervol gedrag voor meisjes’. Vroeger deed ik aan klassieke Indiase westerse dans met meisjes en vrouwen van de buurt. Dit werd niet altijd positief ervaren in onze kring, zeker niet de publieke optredens. Het was niet netjes om als meisje ‘overal’ te dansen. Mijn moeder kreeg vaak de klacht dat ik mij liet meeslepen in oneervol gedrag.”

“Er zijn nu veel meer Hindostaanse meisjes die doorgaan met school, meer van zich afbijten en blijven moderniseren”

Ze vertelt dat haar ouders dit beeld moesten overbruggen om haar danssport te faciliteren. Dansen in het openbaar, zoals bij Hindostaanse huwelijksfeesten, werd als ongepast aangemerkt. “Wij mochten alleen dansen bij de familie, maar ook dat kende grenzen. Zo mocht je niet met vreemde mannen dansen. Je bent verantwoordelijk voor het naleven van een aantal normen en die neem je uiteraard mee in de sport. Ook moest je op je kleding letten. Die mocht niet aanstootgevend zijn. Ik praat over mijn tienertijd. Het zal nu zeer waarschijnlijk anders zijn.”

Culturele obstakels

Algoe denkt dat de culturele obstakels een factor kunnen zijn in de sportparticipatie van Hindostaanse meisjes. Als meisje droeg je niet alleen de verantwoordelijkheid van je eigen familie, maar ook die van de toekomstige schoonfamilie. “De sociale cohesie en familierelaties hebben mede tot taak zich over je reputatie te ontfermen en in het verlengde hiervan letten op je vorming als meisje. Wanneer je in contact komt met je toekomstige schoonfamilie dan vraagt men ’wat voor een type is zij’. Families streven ernaar om dan een goed beeld te schetsen. Uiteraard is dit mijn tienerervaring, maar het geldt zeker niet voor alle groepen en zal nu zeker anders zijn.”

Volgens Algoe sprak de Hindostaanse gemeenschap zich uit over het gedrag en de gevolgen voor de toekomst van een Hindostaans meisje. De ouders hielden er daarom rekening mee dat ze zich hield aan normen en waarden zoals geaccepteerd door de (Hindostaanse) samenleving. “Je kunt verschillen hebben naar sociale klasse, opleiding, religie en geografisch gebied. Ik kan niet beweren dat mijn tienerervaring actueel is voor alle gebieden. Maar het zal wel eens voorkomen in de gebieden waar er nog sterke sociale controle is, familie cohesie en banden.”

Verandering

Algoe denkt dat bij de rijke Hindostanen er meer aan sport wordt gedaan. Ze stelt dat zij met een hoge opleiding een sportschool eerder bezoeken dan degenen die tot een andere sociale klasse behoren. Zij concludeert dat het ontbreken van massale deelname van de Hindostaanse vrouw aan sport kan worden gezocht in de culturele sfeer en de structuur. Maar in de loop der tijden lijkt het er volgens haar wel op dat ouders gevoeliger zijn om hun dochters te laten sporten. “Wellicht doordat sociale controle is gaan afnemen en er meer ruimte is voor individualisme.”

Verder stelt ze dat de rol van geestelijke voorgangers, onder wie priesters, nu ook is veranderd. Bovendien vindt Algoe dat door de steeds toenemende ontwikkelingen de culturele opvatting, met mooie en minder mooie kanten, onder druk komt te staan. “Er zijn veel meer Hindostaanse meisjes die doorgaan met school, meer van zich afbijten en blijven moderniseren.” Ze benadrukt dat het gesprek met de krant geen volledige analyse is. “Ik denk dat er over dit onderwerp meer studie moet volgen.”