door Wilfred Leeuwin
PARAMARIBO — Het wordt een klaagzang die elk jaar luider en indringender wordt. De derde poot van de trias politica – de rechterlijke macht – kan organisatorisch moeilijk functioneren, omdat vanuit de centrale overheid het al laag opgedragen budget niet volledig en niet bijtijds wordt overgedragen aan het justitiële apparaat.
Hofpresident Iwan Rasoelbaks liet vrijdag aan het begin van zijn jaarrede meteen al de twee andere staatsmachten – de regering en het parlement, die werden vertegenwoordigd door waarnemend president Ronnie Brunswijk en assembleevoorzitter Marinus Bee – weten dat er zal moeten worden gesproken over deze kwestie. Hij bleef in detail stilstaan bij de onhoudbare financiële situatie van de rechterlijke macht.
Tijdens de bijzondere openbare bijeenkomst werd in het gebouw van het Hof van Justitie het nieuwe zittingsjaar van het justitiële apparaat aangekondigd. “Het was geen sinecuur om de rechtspraak in 2023 gaande te houden”, zei de hofpresident. Rasoelbaks benadrukte dat die gepaard gaat met een enorme organisatie en kondigde aan dat in het nieuwe zittingsjaar het hof zich vooral zal richten op verzelfstandiging.
‘Paleis van justitie’ van de baan
Hij merkte op dat de bouw van een paleis van justitie van de baan schijnt te zijn, omdat de regering andere prioriteiten heeft met een lening van de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank daarvoor. Ook wordt door de overheid geen geschikt terrein beschikbaar gesteld voor dit gebouw. De rechterlijke macht is thans ondergebracht in vijf afzonderlijke gebouwen in de binnenstad, waarbij de kosten voor onderhoud en in stand houding van de panden een enorme druk leggen op de begroting van het hof en er enorme parkeerproblemen zijn voor gebruikers en bezoekers.
Rasoelbaks vindt dat er eindelijk verandering moet komen in de rechtspositie van de rechterlijke macht. Hij noemde het, het wel bekende – en vanaf 1975 verwacht – ‘kayana granman’ sinds de organieke wet hiervoor bij het parlement is ingediend. President Chandrikapersad Santokhi heeft op 29 september bij het uitspreken van zijn jaarrede aangekondigd dat daaraan aandacht zal worden besteed. Het HvJ kijkt daar reikhalzend naar uit.
Onafhankelijkheid in geding
De hofpresident merkte op dat de begroting van Justitie over dit jaar SRD 129,4 miljoen bedraagt. Dat is nog niet eens een kwart van de totale overheidsbegroting. Dan nog wordt door het ministerie van Financiën en Planning slechts een bedrag van iets meer dan SRD 96 miljoen goedgekeurd. Dit bedrag is inclusief lonen, salarissen en sociale lasten. Van dit bedrag is tot op heden SRD 78,8 miljoen beschikbaar gesteld aan het HvJ.
Rasoelbaks hekelde dat de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht in geding komt, omdat die schulden heeft bij dienstverleners. Zich rechtsreeks wendend tot waarnemend president Brunswijk en DNA-voorzitter Bee zei hij begrip te hebben voor de financieel-economische situatie van het land. “Doch ik ben genoodzaakt te vermelden dat het voor het hof niet past dat bedrijven en personen, die goederen en diensten hebben verleend aan de rechterlijke macht, niet prompt kunnen worden betaald conform afspraak en dus de rechterlijke macht voorschieten. Dat past niet. Sommige van die dienstverleners hebben ook als persoon rechtszaken bij ons lopen”, merkte hij veelzeggend op.