Wereldwijd – ook in Suriname – wordt er jaarlijks in september extra aandacht geschonken aan (meer) bewustwording over kinderen met kanker. Stichting Kanker Diagnostiek en Preventie Suriname, opgericht in 2018, organiseert in dit verband samen met Cycle World Suriname op 23 september een fietstocht in twee etappes. Voor volwassenen is een route van vijftien kilometer uitgestippeld en voor kinderen vijf kilometer. De start en finish zijn op de parkeerplaats op de hoek Matzeligerstraat en Tweekinderenweg in Paramaribo-Noord.

Tekst Audry Wajwakana

Beeld dWT archief

Gehoopt wordt dat door meer bewustwording mensen geneigd zullen zijn geld te geven voor kankerpatiënten die de medische behandeling niet zelf (volledig) kunnen betalen. De verzekering dekt slechts drie chemotherapie behandelingen, terwijl het er vrijwel altijd meer zijn. “Voor de patiënt is dit frustrerend en hij of zij wordt nog zieker”, zegt Astrid van Eer, secretaris van de stichting.

Overlevingskans

De twee meest voorkomende kankersoorten bij kinderen zijn leukemie (kanker van de witte bloedcellen) en hersenkanker. Kanker bij kinderen is heel anders dan bij volwassenen. Als de ziekte tijdig wordt vastgesteld, is genezing mogelijk. Van Eer: “Bij  kinderen breken jonge cellen snel af, maar groeien weer snel aan. Dit maakt dat 80 procent van hen geneest. Het enige nadeel zijn de bijwerkingen. Bij chemotherapie kunnen hun organen beschadigd raken.”

Over het ontstaan van de ziekte bij kinderen is nog weinig bekend. “Het kan dat bij de samensmelting van de genen bij één van de ouders iets verkeerd is gegaan. Een ander mogelijkheid is dat de moeder tijdens haar zwangerschap in contact is gekomen met stoffen die niet goed zijn voor het ongeboren kind of ze woont in een omgeving waar er veel straling is. Gelukkig komt in Suriname bij maar twintig kinderen per jaar kanker voor.”

Als de diagnose tijdig wordt vastgesteld, wordt het kind zo snel mogelijk naar het buitenland gestuurd voor behandeling en komt genezen terug. De overlevingskans is de afgelopen decennia flink toegenomen. Deze verbetering komt door ontwikkelingen in de diagnose en aanpak, zoals het aanpassen van de behandeling op de soort en ernst van de tumor en betere herkenning van het ziektebeeld.

Dat kinderen in het buitenland moeten worden behandeld, legt een extra financiële druk op de ouders of verzorgers. Zodra nodig helpt de stichting. “We hebben al twee kinderen ondersteund die naar Colombia zijn gestuurd en genezen terug zijn gekomen. Zij zijn nu onze ervaringsdeskundigen, die bij lezingen of voorlichtingssessies over hun ervaring vertellen.”

Gezinsparticipatie

Het is de eerste keer dat de stichting een fietstocht organiseert met een bewustzijn karakter. De achterliggende gedachte is dat vanwege de vakantie in gezinsverband eraan zal worden deelgenomen en de mensen zo samen gezond bezig zijn. “Als ik naar de tot nog toe binnengekomen aanmeldingen kijk, zien we veel gezinnen”, vertelt de secretaris. De registratie kan bij de twee organisaties tot en met tot 21 september. De registratie is belangrijk voor de politie in verband met  de begeleiding.

Personen die geen eigen fiets hebben, kunnen er eentje huren bij Fietsplezier, in de directe omgeving van de parkeerplaats. De route gaat via de binnenstad van Paramaribo, langs het Onafhankelijkheidsplein, de Waterkant, Centrale Markt en terug naar de parkeerplaats. Aan het einde van de rit zal voorlichting en advies worden gegeven om de bewustwording te vergroten. “Als de mensen het leuk vinden en de vraag groot is, willen we de mogelijkheid bekijken om het een jaarlijks terugkerend evenement te maken.”

Lab voor Suriname

Van Eer, medisch analist gespecialiseerd in kanker, zet zich al langer dan tien jaar in om de diagnostiek, dat is het vaststellen van kanker, in Suriname te verbeteren. In 2020 debuteerde ze met het kinderboek ‘T van Takru Siki’.

Ze heeft 22 jaar bij kankerinstituten in Nederland gewerkt. Eerst bij Daniël den Hoed-kliniek in Rotterdam, daarna bij de Leidse Universiteit om vervolgens te eindigen in het intussen failliet verklaarde Slotervaartziekenhuis in Amsterdam dat pathologische onderzoeken deed voor het gespecialiseerde Nederlands kanker instituut Antoni van Leeuwenhoek in Amsterdam. “Daar heb ik heel wat ervaring opgedaan.” Het doet testen om vast te stellen in welk stadium de ziekte bij iemand is, om zo een gericht behandel plan op te stellen.

Van Eer en een ex-collega zetten zich gezamenlijk in om in Suriname een laboratorium  op te zetten voor specifiekere diagnose stelling en preventie testen. In de voorlichtingsactiviteiten van de stichting wordt ook verteld over dit plan. “In de hoop dat we iemand tegenkomen die zoveel geld heeft, niet weet wat ermee te doen en het aan ons wil doneren.” Zo een laboratorium kost één miljoen US dollar.