“Ik maakte ooit kunst, maar omdat het werk als arts veel tijd vergt, deed ik het zeer sporadisch. Door Covid-19 had ik meer vrije tijd, waardoor ik kunst weer oppakte. Ik ben van de Filippijnen, maar woon nu al negen jaar hier en doe mijn best om Surinaamse elementen op te nemen in mijn werken. Ik heb geprobeerd me aan te passen en kijk: nu exposeer ik zelf.” Dit zegt Miquel Rogali, die samen met zijn landgenoten Maria van Dijk (getrouwd met een Surinamer) en Melanie Ocasia tot en met 1 oktober exposeert in Gallery Egi Du in het gebouw van de SMS Pier. De expo heet ‘Triadic Harmony’.

Tekst en beeld Tascha Aveloo

Rogali werkt sinds zijn aankomst in Suriname als arts, waarvan de eerste twee jaar in het binnenland. Hij laat zijn drie dimensionale pop-up kunstwerken zien. Ze lijken op kaarten en als die worden opengeklapt ‘springen’ de ingewikkelde patronen op en ziet men allerlei taferelen. Ze doen denken aan ‘pop up’-kerst- en verjaardagskaarten, maar met veel meer details en ingewikkelde patronen. “Het is als een sculptuur, maar dan van gevouwen papier”, vertelt de arts-kunstenaar.

“Ik neem deel als vertegenwoordiger van Suriname, dat geeft bekendheid aan het land en de schoonheid van onze natuur”

Maria van Dijk

Andere werken – met een verborgen boodschap – zijn getekend met pen en inkt. Zijn andere schilderijen zijn realistische stillevens en kenmerken zich door helder, scherp kleurgebruik dat maakt dat de geschilderde beelden bijna levensecht lijken. “Voor mij is het gebruik van het juiste kleurenspectrum en het leggen van de juiste accenten, zoals de manier waarop licht en schaduw vallen, belangrijk om het juiste effect te sorteren.”

Suriname smeltkroes

Een andere kunstuiting die hij graag gebruikt is fotografie. Hij print zijn foto’s zelf. Terwijl hij er enkele toont zegt hij: “Deze heb ik ontwikkeld, maar de inkt was op. Daardoor hebben ze een beetje sepia vintage-achtige uitstraling, alsof ze heel oud zijn. Dat is een onverwacht mooi effect.”

Hij schrijft ook gedichten in grote letters op stukken papier waarmee hij een installatie heeft gemaakt. Voor Rogali is Suriname een smeltkroes van culturen en dat vindt hij fascinerend en ook het grootste verschil met zijn geboorteland.

Animatie

Van Dijk woont elf jaar in Suriname. Ze studeerde fijne kunsten in de Filippijnen, maar was een ‘animator’ voor een Japans animatiebedrijf en heeft meegewerkt aan grote anime projecten, zoals ‘Dragonball Z’ en ‘One Piece’. “Dat zijn internationale anime films die ook in Suriname vrij goed bekend zijn.”

De kunstenares vertelt dat het een uitdagende baan was waarbij het niet ongewoon was om dagen aaneen aan het werk te blijven en niet naar huis te gaan, alleen om deadlines te halen. Ze zou bij genoeg animo graag een workshop over animatie willen geven.

Dat staat allemaal in schril contrast bij wat ze nu doet. Van Dijk is voltijds moeder en huisvrouw en woont met haar gezin op plantage Rust en Werk. “Het is daar zo stil. Ik geniet ervan.” En dat heeft ook invloed op haar producties. Zo heeft ze werken waarin de dauw hangt over de plantage, maar ook dieren die ze daar tegenkomt, zoals de jaguar en de bana beki.

Waterverf

De kunstenares werkt met waterverf. Voor haar is dat ideaal materiaal. “Ik kan namelijk een werkstuk binnen een paar uren af hebben.” Ze legt uit dat er diverse technieken zijn die kunnen worden toegepast bij het gebruiken van waterverf. Er is de ‘nat op nat’-techniek, waarbij er meer water wordt gebruikt, waardoor de kleuren heel licht worden. Ook de ‘nat op droog’-methode en de combinatie methode gebruikt ze. De gecombineerde vorm zorgt voor heldere kleuren en het zichtbaar maken van fijne details.

Van Dijk is voorzitter van de Surinaamse afdeling van de International Watercolor Society. Ze heeft met haar werken deelgenomen aan diverse internationale waterverf contesten en heeft daarmee prijzen gewonnen. “Ik neem deel als vertegenwoordiger van Suriname, dat geeft bekendheid aan het land en de schoonheid van onze natuur.”

Zij zal in de nabije toekomst ook workshops waterverf houden, zodat meer Surinamers kunnen meedoen met wedstrijden. Van Dijk vertelt dat er internationale uitwisselingswedstrijden zijn. “Het is een soort kunsttoerisme.”

Gevoelen en ideeën vorm geven

De kunstwerken van Melanie Ocasia zijn ook in waterverf en heel veel reis fotografie. Ocasia woont al ruim negen jaar in Suriname en werkt bij een accountancy bureau. Opmerkelijk is dat zij zichzelf vaak gebruikt als model in haar schilderijen. Dat ze graag reist is te zien in haar werken.

“Ze zegt dat kunst voor haar een expressie is in beelden. Omdat zij zelf nogal introvert is, is dat een ideale manier voor haar om haar gevoelens en ideeën vorm te geven door kunst, zang of muziek”, vertellen Rogali en Van Dijk over de kunstfilosofie van Ocasia, die bij het gesprek met de krant niet aanwezig kon zijn.

De arts-kunstenaar zegt dat vanwege de economische situatie in Suriname veel van zijn landgenoten die er werkten alweer zijn vertrokken. “Maar ik ervaar een bijzonder band met Suriname”, zegt hij lachend.

Bezoekers die bij binnenkomst van de expo het gastenboek tekenen maken kans op een kunstwerk.