INGEZONDEN
De ontwikkelingen voor het eerste vredesverdrag van 10 oktober 1760 met de Aucaanse stam dateren uit drie jaar vóór het akkoord. Er ontstond een opstand in 1757 met de heer Adyáko Benti Basiton (een gedeporteerde geletterde slaaf uit Jamaica) in de voorlinie. De toen fungerende gouveneur-generaal Wigbold Crommelin had er na drie jaar genoeg van en concipieerde het vredesverdrag.
Het conceptverdrag bestond toen uit zeven punten. Adyáko Benti Basiton plaatste kanttekeningen bij zes van de artikelen en verruimde het verdrag van zeven naar negen artikelen. Beide groepen bereikten daarna een overeenkomst en 10 oktober 1760 werd een feit. De groep verwierf zo de vrijheid en territoriale autonomie. Na het vredesverdrag met de Aucaners, kwam na twee jaar dat van de Saamaka en later dat van de Matuariërs (bron: Wikipedia).
Het is bekend dat zelfs vóór het eerste vredesverdrag in 1760 groepen pogingen waagden om vrede te bewerkstelligen tussen hen en de kolonisator. Wie waren deze dappere strijders. Bootsen wij die immateriële waarden, die zij als erfgoed hebben achtergelaten, na door hun idealen en legacy te entameren als voorbeeld voor onze generatie? Of zijn die waarden een vergeten blauwdruk?
In dit artikel zal ik slechts één voor het voetlicht plaatsen en die is Adyáko Benti Basiton. Heeft zijn leiderschapsstijl ons niet geïnspireerd om steeds op te komen voor het belang van de Fiiman als groep. Inspiratie komt doordat er genoeg gemediteerd is over zaken.
Anno 2023 (drie eeuwen verder) kunnen we stellen dat sommige leiders in de politieke top afkomstig uit de nazaten, in mindere mate hebben nagedacht over Adyáko Benti Basiton. Het is duidelijk vanwege de verloedering, de uitzichtloosheid en de depressie onder grote delen van de nazaten van heldhaftige slaven ten tijde van het marronage.
- Binnenlandbewoners worden gepest hun woongebieden te verlaten. Denk aan Pikin Saron.
- De grondenrechten worden maar niet erkend.
- Brokopondo werd anderhalf jaar terug door mismanagement van Staatsolie verzopen, de beloofde herstelvergoedingen blijven maar uit.
- Duurzame ontwikkelingsprojecten worden maar in een vertraagd tempo uitgevoerd.
De vrijheid die Adyáko Benti Basiton met zijn groep teweegbracht is tot heden te merken, maar de ongelijkheid (sociale onrechtvaardigheid) lijkt nog steeds post te vatten. Echter, ik beaam dat er in onze samenleving wel mensen zijn geweest van marronafkomst die – na een gedegen studie – zichzelf hebben kunnen ontwikkelen. De ontwikkeling in collectief verband blijft maar uit.
In mijn systematisch onderzoek het probleem te identificeren, stuitte ik op het volgende. De politiek draagt na 1963 primair niet meer de schuld van de stiefmoederlijke behandeling van het binnenland omdat er na dat jaar enkele marronleiders de politiek ingingen. Na het jaar 2000 merken we dat marron combinaties of als partijcombinatie zelfs de absolute politieke top hebben bereikt. Tot tweemaal toe. Wat hebben ze teweeg kunnen brengen tijdens hun regeerperiode voor het binnenland? U mag daar zelf antwoord op geven.
Terwijl ik mijn hand in eigen boezem steek, roep ik de van marron afkomstige leiders op om uit een ander vat te tappen door in de geest van Adyáko Benti Basiton en andere helden niet meer de persoonlijke belangen voorop te stellen maar dat van ons als Fiiman groep.
Als het individuele belang ondergeschikt wordt gesteld aan het collectieve zal het proces naar waardering van de fiiman heritage automatisch starten. Laten wij die er bewust van zijn de trekkersrol vervullen door grootheden en klinkende namen in de Fiiman-historie te erkennen, na te volgen en in het uiterste geval te laten vereeuwigen.
Fijne Dag der Marrons.
Sinclair Westenburg
De redactie van de Ware Tijd stelt lezers in de gelegenheid stukken in te zenden ter publicatie. In principe worden alle ingezonden artikelen opgenomen, tenzij de inhoud schadelijk, kwetsend of beledigend is voor derden. Stukken die worden geplaatst komen niet noodzakelijkerwijs overeen met de mening van de Ware Tijd. De redactie behoudt zich het recht voor om stukken niet te plaatsen, of in te korten of te redigeren zonder dat die uit hun context worden gehaald.