Good governance, in het Nederlands goed bestuur, verwijst naar politieke en institutionele processen en praktijken die nodig zijn om vooraf gestelde doelen te bereiken. Onder goed bestuur wordt ook verstaan dat het intern en extern toezicht en de verantwoording en medezeggenschap inzichtelijk zijn geregeld en verzekerd. Goed bestuur betreft beslissingen die verwachtingen bepalen, macht verlenen of prestaties kunnen controleren. Meer nog dan een set van spelregels, is goed bestuur een cultuur van met elkaar omgaan in ondernemingen en organisaties, en ook in de overheid.
Ook de overheid is gehouden aan goed bestuur, government governance. Onder government governance verstaan we de verantwoording van en het toezicht op de besturing en beheersing van overheidsorganisaties en door de overheid opgerichte en beheerde entiteiten, zoals bijvoorbeeld zorgorganisaties. Anders dan een onderneming is de overheid met de levering van haar diensten aan burgers in principe niet gericht op winst, maar moet ze erop toezien dat haar diensten doelmatig, verantwoord, controleerbaar en veilig zijn, en het belang van de bevolking als geheel ten goede komen. De overheid is er niet voor zichzelf of voor partijpolitieke belangen, maar voor de bevolking.
Te vaak leeft de Surinaamse overheid de principes van goed bestuur niet na. Dit verzuim leidt tot situaties die voor Surinamers nadelig en soms zelfs onveilig zijn. Neem nu dit besluit van de minister van Volksgezondheid. Onvoorstelbaar dat het besluit is genomen en aangekondigd zonder merkbaar protest vanuit DNA die een commissie Volksgezondheid heeft; interne toezichthouders en directies van zorgorganisaties; de verschillende beroepsverenigingen in de gezondheidszorg, en verenigingen van patiënten-belangen.
Met dit besluit – dat indruist tegen goed overheidsbestuur voor de gezondheidszorg (health care governance) – institutionaliseert de minister van Volksgezondheid onveiligheid in het totale volksgezondheidssysteem. Een systeem waar checks and balances op alle niveaus cruciaal is voor de veiligheid in zorgorganisaties en voor de naleving van de rechten van patiënten. Patiënten-rechten zijn mensenrechten.
De directeur van Volksgezondheid, die notabene ook Inspecteur-Generaal (IG) Volksgezondheid is, is de slager die zijn eigen vlees keurt en wie klaagt over het vlees moet bij hem zijn. Dat deze functionaris meewerkt aan de oplossing van de minister, toont aan dat de bestuurlijke top van het ministerie van Volksgezondheid zijn functie niet begrijpt en daarom een bedreiging is voor de Volksgezondheid van Suriname. Dat het besluit een tijdelijk karakter heeft maakt deze bestuurlijke blunder van formaat – want dat is het – niet minder erg.
De directeur Volksgezondheid is geen psychater en net als de minister basisarts. Dat zij – als de politieke en bestuurlijke top van het ministerie geen van de in het PCS praktiserende artsen, al dan niet psychiater, bereid vonden het medisch directeurschap van PCS tijdelijk op zich te nemen, is een signaal dat door de samenleving niet licht begrepen mag worden.
Met deze minister en zijn directeur is de volksgezondheid van Suriname bestuurlijk in verkeerde handen. Dat is voor de sector als geheel een grotere bedreiging dan de wankele staat waarin de sector verkeert.
Filia Kramp