“U ontbeert de bevoegdheid om op te treden namens de centrale overheid in het district Brokopondo, aangezien het Saramaccaanse grondgebied niet valt onder de jurisdictie van Paramaribo.” Dit heeft Frank King, openbaar aanklager bij het Volkstribunaal Tribale Volken Suriname aan districtscommissaris (dc) Ludwig Mendelzoon van Brokopondo geschreven.

door Samuel Wens

In reactie daarop zegt de burgervader tegen de Ware Tijd geen boodschap te hebben aan dit schrijven en alle geplande activiteiten en werkzaamheden gewoon uit te voeren. Hij zegt daarom gewoon te hebben vergaderd op 15 mei, ondanks de dreiging van King.

Mendelzoon verklaart dat eerder al was geprobeerd om onder “dezelfde valse voorwendselen, zoals van het tribunaal” hem te vertellen dat hij onbevoegd is in het district hoorzittingen te houden. “De inwoners van het district werden door middel van spraakberichten door Regita Edenburg, bekend als Asawini, behorend tot het tribunaal, opgeroepen weg te blijven van de zittingen”, onthult de dc tegenover de krant.

“Zolang u geen toestemming van de granman hebt verkregen, worden uw activiteiten als illegaal en onrechtmatig aangemerkt”

Frank King

Toestemming Aboikoni

De brief van King volgde op 9 mei in reactie op een schriftelijke uitnodiging aan hoofdkapitein Henkie Finisie om als vertegenwoordiger van granman Albert Aboikoni der Saramaccaners aanwezig te zijn op een vergadering op het districtscommissariaat op 15 mei.

In het schrijven kondigde de aanklager aan “hard te zullen optreden” tegen personen die in strijd handelen met het Saamaka-vonnis van 28 november 2017, het Asidonhopo-statuut van 28 november 2022 en het Handvest van de Verenigde Naties van 1945, waarin het zelfbeschikkingsrecht van volkenrechtelijk etniciteit is gewaarborgd.

King noemde in zijn brief de vergadering van 15 mei tussen Mendelzoon en diverse personen, onder wie dignitarissen, ondernemers, ressort- en districtsraadsleden over de situatie in het district “illegaal”. “

Het Saramaccaanse grondgebied heeft een opperhoofd, Albert Aboikoni, en hij heeft de bevoegdheid om op te treden op het Saramaccaanse grondgebied. Zolang u geen toestemming van hem hebt verkregen om in het district Brokopondo op te treden, worden uw activiteiten als illegaal en onrechtmatig aangemerkt. Derhalve overweeg ik u bij de president van het volkstribunaal Suriname aan te klagen wegens schending van het Asidonhopo-statuut.”

In de brief, die in het bezit is van de krant, is verder opgetekend dat in het Saamaka-vonnis staat dat de Saramaccaners een tribaal volk zijn, wiens mensenrechten zijn gewaarborgd. Daarnaast heeft het Inter- Amerikaanse Hof voor de Rechten van de Mens geoordeeld dat de Saramaccaanse gemeenschap de wettige eigenaar is van haar woon- en leefgebied.

Politiek

Dignitarissen die de Ware Tijd heeft gesproken willen niet praten over Edenburg, maar zeggen wel dat ze de ontwikkelingen rondom haar nauwlettend volgen. Aangegeven is dat hoewel Edenburg geen dignitaris is, ze had geëist om namens diverse basya en kapiteins van verschillende dorpen in het district te mogen handelen.

Na een mislukte poging van Abop-minister Kenneth Amoksi van Justitie en Politie om Edenburg via Frans-Guyana het land uit te zetten, besloot de mensenrechtenactivist ‘vrijwillig’ Suriname te verlaten. De Nederlandse staatsburger met Surinaamse roots keerde terug naar Nederland. Tegenover de krant onthult Mendelzoon dat het districtscommissariaat eerder een dossier over de activiteiten van Edenburg in Brokopondo had doen toekomen aan diverse plaatselijke instanties.

Volgens Ronnie Asabina, assembleelid tevens kapitein van Alasabaka, wordt met deze zaak partijpolitiek bedreven. Er waren, zegt hij, bewegingen uit een partijpolitieke hoek om Aboikoni naar Paramaribo te roepen om zich met de zaak-Asawini te bemoeien. Asabini vindt dat de personen die het grootopperhoofd in de hoofdstad wilden niet bekend zijn met de zeden en gewoonten van de Saamaka.

De voorzitter van BEP zegt niet in te zien waarom zijn fractie in De Nationale Assemblee een interpellatie over Edenburg zou moeten ondersteunen. “Het is genoegzaam bekend dat er fouten zijn gemaakt met de uitzetting.”

Demarcatie

Op de vele vragen over de uitzetting van Edenburg wil Hugo Jabini, adviseur van de Vereniging van Saramaccaanse Gezagdragers (VSG) niet inhoudelijk ingaan. “Een mensenrechtenactivist moet bekend zijn met de nationale en internationale rechtsregels en ermee weten om te gaan”, wil hij wel kwijt. “Het binnenland is ons gebied, maar er zijn ook regels.”

Op de vraag waarom VSG geen bord heeft geplaatst om het Saamakagebied te markeren net zoals Asawini heeft gedaan, reageert Jabini door te stellen dat VSG handelt volgens de letter en geest van het Saamaka-vonnis. “Demarcatie en deliminatie van het Saamaka-territoir betekent niet dat er bord moet zijn, maar dat het totale gebied dat is omschreven in kaart moet worden gebracht.”

Jabini benadrukt ten overvloede dat de VSG niet tegen een toevallige regering, personen of autoriteiten is. Volgens hem voert de VSG als mensenrechtenorganisatie daarom strijd binnen de regels van de rechtstaat om de rechten van de inheemsen en tribale volken opgenomen te krijgen in de nationale wetgeving.

De adviseur is er niet over te spreken dat dat nog steeds niet is gebeurd, terwijl het land dat internationaal is overeengekomen. “Suriname heeft verdragen getekend en zich internationaal gecommitteerd om de rechten van deze volken in zijn nationale wetgeving op te nemen”, luidt zijn kritiek.

“Wij zullen de overheid blijven dwingen om haar internationale verplichtingen na te komen.” Wanneer de rechten eenmaal zijn opgenomen, zal VSG erop blijven toezien dat de wetten worden nageleefd. De lokale gemeenschappen zullen worden onderwezen wat de wetten inhouden en hoe zij moeten handelen wanneer deze niet worden nageleefd door de overheid en bedrijven