“Als we praten over Afro-Surinaamse dans dan denkt men over het algemeen vaak alleen aan kaseko, kawina en winti, maar er is veel meer aan”, vertelt Anthony Robinson, voorzitter van Naks Wan Rutu. Hij en Darrel Geldorp houden op 27, 28 en 29 oktober een dans congres.

Tekst Tascha Aveloo

Beeld Naks Wan Rutu

In 2019 hebben Robinson en Geldorp, de artistiek leider van de organisatie, in de Verenigde Staten meegedaan aan de Afro-dansconferentie ‘Black & Dance’. Ze hebben daar een masterclass over de Afro-Surinaamse dans en een lezing en demonstratie over de kanga verzorgd. “Teruggekomen wilden we ook een activiteit organiseren waar de Afro-Surinaamse dans centraal staat.” Ze hebben met andere belanghebbenden gesproken over een danscongres  dat er uiteindelijk volgende maand komt. Ze hadden het eerder gewild, maar vooral door Covid-19 kon dat niet.

Programma

Er zullen inleidingen met paneldiscussies, workshops en een dance work-out met culturele muziek worden gegeven. De openingslezing met als thema ‘Van de plantage naar het podium en verder’ wordt verzorgd door cultureel antropoloog Aminata Cairo. “Ze zal uitleggen hoe de dansstijlen op de plantages zijn ontstaan en welke taboes moesten worden doorbroken, zodat ze uiteindelijk op een podium konden worden uitgevoerd”, vertelt Geldorp.

Op 28 oktober zal Rosita Leeflang spreken over ‘Afro-Surinaamse muziek in historisch perspectief – het verhaal van de kaseko’. Otmar Watson, directeur en artistiek leider van theater- en kunstorganisatie Untold gaat op de laatste dag in op ‘De Afro-Surinaamse dans op internationale podia’. André Mosis, Ernie Wolf en Liesbeth Peroti zullen de muziek die is afgestemd op de thema’s verzorgen.

Geldorp: “We hebben ook korte lezingen en demonstraties op andere plekken waar we uitleg en demonstraties zullen geven over een bepaalde dans.” Tijdens dans workshops zullen deelnemers actief mogen meedoen.

Onderzoek

Volgens Robinson valt de activiteit van oktober goed omdat Naks Wan Rutu twintig jaar bestaat. Deze tak is in 2003 ontstaan vanuit het gebrek aan gedegen onderzoek over de Afro-Surinaamse dans en in het bijzonder de ‘stadscreolen’ en heette eerst ‘Sabi Diri’. Enkele jaren later werd de naam veranderd, maar het doel is ongewijzigd gebleven, namelijk het onderzoeken, vastleggen en presenteren van Surinaamse Afro-dansstijlen.

Robinson is dertien jaar lid van Naks Wan Rutu, waarvan de afgelopen vijf jaar voorzitter. “Onze focus ligt op de Afro-Surinaamse dans, maar we beperken ons niet daartoe. Zo hebben we hebben onze studenten ook met pencak silat, awasa, banamba, kathak en andere dansstijlen laten kennismaken.”

Hij legt uit dat kanga – spelletjes waarbij zang, dans en muziek bij elkaar komen – uit de slavernijperiode is. “Maar je leert ook vaardigheden om je voor te bereiden op het leven, zoals ‘pikin gotro’ waarin een verhaal is verweven dat de kinderen op stap gaan en over een goot met gevaarlijke dieren, zoals kaaimannen en slangen, moeten springen. Die gevaarlijke dieren zijn symbool voor de gevaren van het leven. Je moet elkaar helpen om over die goot te komen en dat leert de kinderen samenwerken. Het zal niet altijd een geëffende weg zijn en dan moet mensen elkaar helpen om over de problemen heen te komen.” Samen met Geldorp heeft hij in de Verenigde Staten een presentatie verzorgd over de kanga.

Robinson zegt dat wanneer er wordt gesproken over Afro-Surinaamse dans het gaat om alle stijlen. “Winti is er deel van. De stadscreolen en plantage mensen kenden onder meer de banya, susa, kanga, laku, setdans, koto dansi en drageman dansi. Kaseko en kawina zijn vooral bekend als muziekstijlen, maar worden ook op een speciale manier gedanst.” Dat zijn dingen die door de jaren heen zijn onderzocht. “Onze volgende stap is het vastleggen van deze kennis in boekvorm. We zorgen er ook voor dat onze activiteiten digitaal worden vastgelegd.”

Representatie

De voorzitter maakt duidelijk dat het grotere doel is dat men anders naar de Afro-dans gaat kijken. “Dat men de waarde en de diepgang ervan ziet en gewoon meer er over leert.”

Bij Afro-Surinaamse dans denken veel mensen aan swingen, kasekomuziek, mensen in koto en wat ‘hiep piep piep’-gejoel. “We zullen de stappen van de diverse dansen goed laten zien, maar ook waar op het podium rekening mee moet worden houden, zodat het een goede representatie is van het origineel.”

Geldorp zegt dat bewust is gekozen voor een Engelse titel voor de conferentie: ‘From the Edge of the Forest to the Center of the Stage’. “We focussen te vaak alleen op Nederland, maar willen ons ook richten op het Caribisch Gebied, om die regio in de toekomst te enthousiasmeren deel te nemen aan een volgende conferentie.”

Hij stelt dat Surinaamse muziek nog te onbekend is in regio, terwijl er in New York The Caribbean Music Award wordt gehouden. Daar zijn zouk, reggae en dancehall bekend. “Waarom zijn onze eigen swingende kaseko en kawina daar niet vertegenwoordigd?” vraagt Geldorp zich af.

Om jongeren te betrekken, zullen diverse dansscholen worden uitgenodigd om te participeren in de conferentie. “We willen ook graag jongeren die normaliter niet bij ons zouden komen, omdat veel dansers elementen van een Afro-Surinaamse dansstijl in hun dans hebben verwerkt.” Met hun deelname aan de conferentie krijgen ze meer achtergrondinformatie over Afro-Surinaamse dansstijlen.