Tekst en Beeld Tascha Aveloo

PARAMARIBO — De sfeer is gemoedelijk en het is te merken dat de pas geslaagde eenentwintig rangers enthousiast zijn over en trots op wat ze hebben bereikt tijdens hun intensieve training van een week te Colakreek. Ze hebben basisvaardigheden van het ranger-zijn geleerd. Hun inzet is beloond met het krijgen van het certificaat van deelname.

 “Met twee collega’s ben ik al bezig als community ranger vanuit het Amazone Conservation Team (ACT). We hebben meer geleerd met deze training om ons werk beter te kunnen doen”, stelt Guillermo Emmanuel, van de Matawai gemeenschap aan de Saramaccarivier. De ‘dril’ sessie van de jachtopzieners van Natuurbeheer ervoer hij als een spannende uitdaging. Leren hoe alert te zijn op het veld. 

Het aanleren van gebruik van het kompas en de andere instrumenten waren in het begin best moeilijk, maar het werd goed uitgelegd waardoor zij het goed konden begrijpen. “Ik wil dit werk echt doen want ik zie wat ze doen bij ons met houtkap en illegale mijnbouw. Hoe het de natuur vernietigt, schoon water vervuilt, kwik in vissen en criminaliteit.”

Lach project
Carlo Korendijk, is de country-manager van ACT. Hij vertelt over het project Lach, (Local actors for change in hinterlands/ lokale actoren voor verandering in het binnenland) dat in samenwerking met Conservation International (CI) Suriname wordt uitgevoerd. “Het is een groot project waarvan het trainen van rangers een onderdeel is, waarmee ruim anderhalf jaar geleden is begonnen.” De participanten zijn geselecteerd in de regio waar zij te werk gesteld zullen worden, namelijk Brownsberg en omgeving en het Matawai gebied aan de Saramaccarivier. 

Vooraf zijn tijdens een krutu en een teach-in te Brownsweg de deelnemers geïnformeerd over de inhoud en doelstellingen van het project. “Het betrekken van de lokale bevolking en haar trainen in het beheer van hun bos zal resulteren in een beter behoud van het gebied. Zij kennen het gebied en kunnen het daarom het best monitoren”.

Eigen mensen essentieel
Een selectie van ongeveer twintig personen zal doorstromen naar de opleiding tot buitengewoon agent van politie aan de Politieacademie in Paramaribo om gecertificeerd ranger te worden. Het einddoel is om ze deel uit te laten maken van Stinasu en het Brownsberg Natuurpark. Diverse instructeurs waren bij de training betrokken. Zo hebben jachtopzieners gesproken over wetgeving die te maken heeft met natuurparken, bijvoorbeeld wat wel en niet mag. De trainees hebben geleerd bosbouw instrumenten te gebruiken voor het meten van bomen, maar ook hoe om te gaan met GPS en hoe de informatie te verwerken voor kaartering.  

“Primair zullen de rangers, oftewel busi skowtu, data verzamelen en monitoren. Zij zijn de ogen en oren van het traditioneel gezag  om aan de bel te trekken als er iets fout gaat”. In de volgende sessie zal kennis worden gemaakt met het werk van de Commissie Ordening Goudsector. “Hierdoor ervaren ze ook dat ze niet alleen staan in hun strijd.”

CI Suriname heeft via haar donor, de Europese Unie, het Lach-project kunnen laten financieren. Binnen de missie en visie van CI Suriname, is het betrekken van de lokale bevolking bij het beschermen van het bos essentieel. “ Je kan de politie of mensen uit de stad erop afsturen als er iets mis is. Maar wij zijn overtuigd dat zolang de lokale bevolking niet zelf het co-managen ter hand neemt, het nauwelijks zin heeft. Betrokkenheid en draagvlak zijn essentieel”, licht Loes Trusfull, lid van het managementteam van CI Suriname toe. Er is ook gezocht naar jonge mensen en vrouwen om deel uit te maken van het traject. Eerder zijn vrouwen niet echt betrokken in zulke projecten, maar nu zullen er dus ook uma busi skowtu zijn. “Er was een zeer gemotiveerde jonge moeder bij die een maand geleden is bevallen. En ze heeft met succes de training afgerond. Dat is toch geweldig”.

Verantwoordelijk beheer
Euredice Gaspar, is projectmanager bij Stinasu. “We hebben veel uitdagingen om de 212.200 hectare te beheren. Ten eerste de weg die in zeer deplorabele staat is en we hebben maar vijf mensen die te Brownsberg werken.” Stinasu streeft naar herstel en verantwoordelijk beheer waarbij er goed overzicht is binnen het park. Ook toerisme moet weer op gang komen omdat het geld daaruit gebruikt wordt om het personeel te betalen. 

Onderzoek en educatie zijn ook deel van het herstel. Vroeger waren er heel veel rangers, maar door de jaren heen heeft er geen verjonging plaatsgevonden door nieuwe training. “Rangers zijn nu vaak vijftig plussers met een gezin. En de Covid-19-periode heeft alles stilgelegd waardoor alles vervallen is geraakt en alle reserves zijn verdampt. Nu moeten we echt beginnen vanuit punt nul”. Met de oudere rangers is contact gezocht om te kijken waar ze ons kunnen helpen in het herstelproces.  

Volgens Gaspar is het mooie van de Brownsberg dat het voor families met een auto snel is te bereiken. “Het is een leuke roadtrip van twee uur maar nu is de weg in een zodanig slechte staat dat men er zonder auto met four wheeldrive en goede banden, niet komt.” Organisaties en de lokale gemeenschap hebben toegezegd om machines in te zetten voor het verbeteren van de weg als Stinasu zorgt voor bijvoorbeeld brandstof.  Een ander element is het trekken van onderzoekteams naar Brownsberg. “De berg is de enige plek zo dicht bij Paramaribo met een biodiversiteit die je eigenlijk alleen nog vindt in Sipaliwini. Dat weten onderzoekers. Ze zijn sinds de achttiende eeuw bezig met onderzoek in Suriname”. De uitdaging voor hen is ook de toegankelijkheid naar de berg.-.