Scripts gebundeld in boek

“We hopen dat deze bundel andere schrijvers en theatermakers inspireert om ook hun ideeën op papier te zetten”, zegt Maikel Austen van Art Laboratorium Suriname (ArtLab.sr). Zeven jaar geleden organiseerde ArtLab.sr in samenwerking met de Nederlandse organisatie Rightaboutnow Inc. in Amsterdam de eerste editie Nyun Sten. Het is een project dat is gericht op het ontwikkelen van nieuwe, eigentijdse Surinaamse theaterstukken.

Tekst Audry Wajwakana

Beeld Privécollectie

In bijzijn van enkele schrijvers, personen en organisaties die een bijdrage hebben geleverd tijdens het project, is het boek zaterdag in de ‘Werkplaats voor podiumkunsten’ gepresenteerd. Daarbij hebben enkele schrijvers een kort stuk van hun script voorgelezen.

“Met deze bloemlezing sluiten we de eerste editie van het project af. De bedoeling is dat we ermee doorgaan”, zegt Austen tegen de Ware Tijd. Met de partners in Nederland worden mogelijkheden bekeken voor een tweede editie.

Voor de initiatiefnemers Austen en Henk van der Laak is het belangrijk dat het project wordt gecontinueerd. Samen met hun Nederlandse partners Maarten van Hinte en Marjorie Boston van Rightaboutnow Inc. worden mogelijkheden  hiervoor bekeken.

“Theater is niet alleen entertainen, maar heeft ook een maatschappelijke functie”  

Ruth San A Jong

De Taalunie die de organisatie heeft ondersteund in het drukken van de boeken is al benaderd. “De bedoeling is dat we een heel nieuwe lichting krijgen. Bij het volgende Nyun Sten-project zou ik het liefst iets duurzaams willen opzetten, waardoor we zelf ermee door kunnen gaan”, zegt Austen.

Maatschappelijke functie

Er zijn driehonderd vijftig exemplaren gedrukt die zowel in Nederland als in Suriname zullen worden verdeeld. De bundel is volgens Van der Laak meer bedoeld voor scholen op middelbaar en HBO-niveau als aanvulling op het pakket in creatieve vormen. “Wij hopen dat het boek ook in het onderwijs gebruikt zal worden”, zegt Van der Laak, die hierin wordt ondersteund door Ruth San A Jong.

De directeur van de Schrijversvakschool Paramaribo heeft in het begin van de training de cursisten in het schrijfproces begeleid. “Ik hoop dat de gemeenschap de verhalen niet alleen leest, maar ook gebruikt. Theater is niet alleen entertainen, maar heeft ook een maatschappelijke functie en we hebben een dringende behoefte om dingen die in de samenleving spelen bespreekbaar te maken”, zegt ze.

Taboedoorbrekend

In 2016 hebben vijftien mannen en vrouwen in Paramaribo deelgenomen aan de training in het schrijven van een theaterscript, van wie elf een volledig script hebben afgeleverd. De groep was erg divers in ervaring, achtergrond, gender en leeftijd. Ook de scripts waren divers en vooral verrassend in stijl, vorm en inhoud. Zo schroomden de schrijvers niet om actuele thema’s en onderwerpen die niet zelden gevoelig en soms zelfs taboedoorbrekend zijn, te belichten.

Twee broers staan voor hun beoordeling over hun leven op aarde bij de hemelpoort. Tot hun grote verbazing wordt de ene die homoseksueel is tot de hemel toegelaten, terwijl de andere zijn lot daarbuiten moet afwachten. Dat is zo een beetje de strekking van het theaterscript ‘Baka Fotenti Yari’ van schrijver Diego Lapar.

Zijn script is samen met tien anderen van de schrijvers Anouska Blanca, Bryan Blinker, Cher Spalburg, Kevin Headley, Miguel Keerveld, Obed Kanape, Rowena Gilds, Shanine Hoost, Tanuya Manichand en Zulile Blinker gebundeld in de bloemlezing ‘Nyun Sten: Stemmen uit het nieuwe Suriname’ gebundeld.

Voor Lapar is het deelnemen aan het project en schrijven van zijn script de beste ervaring van zijn leven tot nu toe. “Het stuk is een paar keer opgevoerd en ook op televisie uitgezonden. Mijn thema is homoseksualiteit en ik heb mijn best gedaan om heel taboedoorbrekend te schrijven. Wat je allemaal hoort in de samenleving over gays. Ik heb gewoon alles verwoord”, zegt hij.

De kennis na de training heeft Lapar geen windeieren gelegd. Zo heeft hij in de afgelopen zes jaar meer theaterstukken geschreven en zelfs een jeugdboek uitgebracht. Sinds vorig jaar werkt hij bij schooltelevisie als scriptschrijver.

Lang traject

Het project heeft een lange weg afgelegd, mede door de coronapandemie. Vanaf het begin was bepaald dat behalve een training in scriptschrijven, de scripts ook volledig zouden worden uitgewerkt en tijdens het Nyun Sten Festival als dramatical reading aan publiek worden gepresenteerd. Dat was ook in 2016 gebeurd, waarbij het publiek middels een enquête de beste drie scripts mocht uitkiezen om als theaterstuk uitgewerkt te worden.

‘Baka Fotenti Yari’ werd als eerste in verband met de Internationale dag van de Rechten van de Mens, op 10 december 2016, in Theater Thalia opgevoerd. Bij het 180-jarig bestaan van Thalia werden de scripts ‘Pur Blaka’ van Keerveld en ‘Perfect’ van Gilds tot theaterstukken gemaakt en opgevoerd. Het laatste traject van de training was de scripts in een bloemlezing bundelen.