REFLECTIE / Iwan Brave

Onderwijs is de ‘sleutel tot ontwikkeling’ én tot ‘bewustwording’. Dat laatste is nooit genoeg. Zo besefte ik weer eens afgelopen week tijdens reportagewerkzaamheden op de voormalige slavenplantages Vierkinderen en Onverwagt.

Ik wist dat families van vrijgekomen tot slaaf gemaakten plantages in district Para hadden gekocht. Maar onvoldoende bleek ik ervan doordrongen dat hun nazaten ‘grootgrondbezitters’ zijn. Bij elkaar min of meer 150.000 hectare!

Lang was mijn beeld van ons slavernijverleden één van onderdrukte, weerloze slaven, die pas vrijkwamen toen hun blanke onderdrukkers het welletjes vonden. Niet bepaald een trotse erfenis. Totdat ik het boek ‘Wij slaven van Suriname’ van Anton de Kom las na mijn remigratie.

Ik kwam tot het aangename en schokkende besef dat ook verzetsstrijd was geleverd, door gevluchte slaven (‘marrons’) die vredestraktaten afgedwongen. Natuurlijk; waar er onderdrukking is, is er verzet. Vervuld van trots voelde ik me qua historisch besef stukken minder minderwaardig: ook onze voorouders hadden strijd geleverd!

Dit onderstreept dat niet kennen van de eigen geschiedenis kan bijdragen aan een gevoel van ‘minderwaardigheid’. In Nederland leerde je over‘dappere’ zeeadmiralen, die achteraf ordinaire zeerovers en mensenrovers waren.

Een andere minderwaardigheid die wij onszelf aanpraten, is dat Afrikaanse nazaten ‘bezitloze consumenten’ zijn.“Wij zijn grootgrondbezitters, maar het is stilstaand kapitaal omdat we nauwelijks iets ermee doen”, opende bestuurssecretaris Sherwin Piqué van Onverwagt mijn ogen. De plannen liggen er, maar het “ontbreekt aan financiële ondersteuning, onderwijs en bewustwording”.

Wat Vierkinderen, nu een populair recreatie- en vakantieoord, aan zelfredzaamheid toont, is zeer hoopgevend. Maar die ‘extra push’ voor de grote sprong voorwaarts ontbreekt. Daarom zijn Nederlandse ‘herstelbetalingen’ zeer welkom. “Maar we komen niet met lege handen bedelen”, benadrukt bestuursvoorzitter Michael Marengo.

Ik ben weer een stukje bewuster en trotser: geen ‘bezitloze consumenten’ maar ‘grootgrondbezitters’. Je geschiedenis kennen draagt danig bij aan je zelfwaarde. Een bezinningsvolle Manspasi!.