Oranje paleisrevolutie in de maak

Het rommelt binnen de VHP. Een deel van de bestuursleden keert zich steeds meer tegen voorzitter Chandrikapersad Santokhi, die in hun ogen als president de naam van de partij te grabbel gooit. Maar openlijk kritiek uiten is binnen de zeer traditionele oranje partij een doodzonde: men wil als een eenheid naar buiten treden. Inmiddels is echter een paleisrevolutie in de maak die ertoe zou kunnen leiden dat de partij ervoor kiest de onaantastbaar geachte Santokhi niet meer naar voren te schuiven voor een nieuw presidentschap.

Tekst Armand Snijders
Beeld dWT Archief‘

Voor de grootste coalitiepartner VHP lijkt er op weg naar 2025 geen vuiltje aan de lucht’, schreef deze krant enkele maanden na de verkiezingsoverwinning van 2020. Als grootste partij had de VHP zo’n geweldig vertrouwen van veel Surinamers gekregen, dat die bewering gerechtvaardigd leek. En met VHP-voorman Santokhi die de economie er wel even bovenop zou helpen, leek alles in kannen en kruiken om het land voor langere tijd te leiden. De oranje revolutie was aangebroken, zo viel in kringen van de VHP met enige trots te beluisteren.

Maar bijna drie jaar later is er van al die optimistische verhalen en positiviteit weinig meer over. En klopte dus ook de voorspelling destijds van deze krant niet. Er is sindsdien heel veel veranderd. Niet alleen is het vertrouwen dat de kiezers massaal in de VHP en Santokhi hadden gesteld als sneeuw voor de zon verdwenen, ook het geloof binnen de partij zelf is bij veel (bestuurs)leden tot onder het vriespunt gedaald. Dit leidt ook tot spanningen, zoals tussen Mahinder Jogi en Asis Gajadien. Deze twee vooraanstaande assembleeleden vliegen elkaar in de haren over uitlatingen van Gajadien dat “Jogi sterk is in gronden inpikken”. Gajadien zei dit tijdens een interview met Radio ABC.

Vuile was

Jogi staat bij iedereen in Suriname bekend als grootgrondbezitter die dankzij zijn politieke functies aan vele percelen is gekomen. Dat nu een partijgenoot een deel van die vuile was buiten hangt, is echter ongekend. Want die was wordt altijd in de partijdiscipline keurig binnengehouden. Gajadien heeft die ongeschreven regel doorbroken. Tot woede van Jogi, die zijn partijgenoot per deurwaardersexploot heeft gesommeerd om binnen 24 uur publiekelijk zijn verontschuldigingen aan te bieden.

“Met Santokhi gaat vrijwel iedereen in armoede sterven, dus ik keer de VHP de rug toe”

Taxichauffeur Romy Mohan

Het is tekenend voor de huidige sfeer binnen de VHP, die flink verziekt is. Niemand wil daar openlijk iets over kwijt, maar wie in de wandelgangen goed luistert, komt al snel tot de ontdekking dat er inmiddels twee kampen zijn ontstaan: eentje pro-Santokhi – waartoe Jogi behoort – en één (waar Gajadien deel van uitmaakt), die het helemaal heeft gehad met de partijvoorzitter/president “Omdat Santokhi de weg volledig kwijt is en de VHP meesleurt in zijn afgrond”, zo verwoordt een van de hoofdbestuursleden, die tot de laatste groep behoort, de stemming.

Aanzwellende kritiek

Typerend is dat het hoofdbestuur veel minder dan voorheen vergadert met Santokhi. Vooral de aanzwellende kritiek op het beleid van de regering stoort de president. “Hij heeft geen zin om dat aan te horen want hij vindt dat hij goed bezig is. Dat is ook wat hij het volk steeds vertelt. Maar ondertussen zien we de samenleving steeds meer lijden en zich verzetten. Dit kan zo niet langer”, vervolgt de VHP’er. “Er is al zo vaak gezegd dat het roer om moet. En vooral ook dat ministers vervangen moeten worden. Want mede door de wanprestaties van veel van hem, wordt de partij in een kwaad daglicht gesteld. Maar Santokhi luistert niet en neemt ook geen verantwoordelijkheid.”

Niet alleen binnen het hoofdbestuur neemt de onenigheid toe, ook bij de kiezers is het geloof volledig weg. “Santokhi en de VHP hebben het volk gigantisch in de maling genomen”, vindt de 54-jarige taxichauffeur Romy Mohan. “Ze hebben niets waargemaakt van wat ze hebben beloofd. Wij kiezers zijn er alleen maar slechter van geworden. Terwijl zij zich verrijken, proberen ze ons te verleiden met een pakketje. Daar kan ik hooguit een dag van eten. Zorg dat de koers weer zakt en de benzineprijzen op een aanvaardbaar niveau komen. Ja toch?”

Militaire periode

“Ik heb mijn hele leven al op de VHP gestemd en daar tot voor kort nooit spijt van gehad”, vervolgt Mohan. “Vooral onder voorzitter Lachmon hadden we het goed. Maar met Santokhi gaat vrijwel iedereen in armoede sterven dus daarom keer ik de VHP de rug toe. Ik zal in 2025 niet meer stemmen. Want ik heb het geloof in onze politici verloren. Niet alleen Santokhi geeft ons schande, ook al die andere jokers in het parlement gooien er met de pet naar.”

Het onderlinge gekissebis tussen Jogi en Gajadien is slechts het befaamde topje van de ijsberg van wat momenteel gaande is binnen de VHP. In het parlement heeft laatstgenoemde de laatste weken zelfs openlijk Santokhi fel bekritiseerd. Met name tijdens het debat over de koersontwikkeling nam Gajadien zijn eigen president behoorlijk onder vuur door te stellen dat de besluiten en maatregelen voor de valutawet, niet passen binnen de VHP-filosofie. Hij ziet zelfs overeenkomsten met de militaire periode.

“Ook Dew Sharman zou een redelijke kans maken om Santokhi te vervangen, hij zou beter liggen bij de ‘gewone’ achterban van de partij”

Deze woorden zijn naar verluidt hard aangekomen bij Santokhi, die niet op Gajadiens verwijten inging. Dat de president het debat later stagneerde door halsoverkop voor medisch onderzoek naar Nederland af te reizen, heeft daar alles mee te maken, zo valt binnen de VHP te horen. Maar Santokhi op zijn beurt krijgt steeds vaker het verwijt als een dictator zijn partij aan te sturen en totaal niet te willen luisteren naar mensen die kritiek hebben.

Vuist op tafel

Dat was na de verkiezingen al zo, toen hij zonder duidelijke afspraken te maken met de Abop van Ronnie Brunswijk in zee ging. Hij moest natuurlijk wel om een meerderheid te smeden, maar hij had vanaf het begin als grootste coalitiepartner het heft in eigen hand moeten nemen en met de vuist op tafel moeten slaan. In plaats daarvan liet hij Brunswijk de kaas van zijn brood te eten.

Maar ook het feit dat Santokhi het nepotisme in de breedste zin van het woord toepast en weigerde samen te werken met deskundigen van wie hij maar het vermoeden had dat ze onder de vorige regering hadden gewerkt, zorgde voor veel ontevredenheid. En daar kwamen tientallen schandalen bovenop die vrijwel allemaal door de president in de doofpot werden gestopt. Ook bij bestuursvergaderingen weigert hij op vragen daarover in te gaan.

Alternatieve lijst

De verwachting is dat in aanloop naar de verkiezingen de openlijke aanvallen op Santokhi vanuit zijn eigen kringen zullen toenemen. Er zijn naar verluidt minimaal vier VHP-ministers die het niet meer zien zitten en die serieus overwegen hun portefeuille binnenkort in te leveren. Er gaan ook stemmen op om bij de volgende bestuursverkiezingen van de partij met een alternatieve lijst te komen. Gajadien wordt zelfs getipt om Santokhi in die functie op te volgen.

Ook Dew Sharman zou een redelijke kans maken; hij zou beter liggen bij de ‘gewone’ achterban van de partij om Santokhi te vervangen, terwijl Gajadien meer op steun van de kapitaalkrachtigen mag rekenen. Een nieuwe voorzitter zou ook de weg vrijmaken om voor de algemene verkiezingen van mei 2025 Santokhi niet meer naar voren te schuiven als presidentskandidaat. “Alles is beter dan dat, dat heeft de partij nog kans om te overleven”, zegt het bestuurslid.

“Er is geen interne strijd in de VHP fractie”, beweert assembleelid Jogi daarentegen, waarschijnlijk tegen beter weten in. “Het gaat om de vrijheid die er is in de VHP fractie om een mening te mogen hebben en die uit te spreken, binnen ieders verantwoordelijkheid.” De komende tijd moet blijken wie gelijk heeft en of het volk mogelijk toeschouwer wordt van een oranje paleisrevolutie, waarbij over en weer flink met vuil zal worden gesmeten. En wie daar als uiteindelijke winnaar bij uit de bus zal komen.