Moksi- alesi Suriname, hoe wij hier ook samen kwamen, onze kleine verenigde natie, kan zichzelf maar niet vinden. Crisis op crisis, financieel economisch en maatschappelijk. Maar de grondslag hiervan is te herleiden naar de grootste crisis, waar ons land mee worstelt al sinds vóór de onafhankelijkheid in 1975. Wat we de afgelopen weken hebben moeten doorstaan, met handelingen en uitspraken van personen die zich politieke leiders wanen en hoe is omgesprongen met zowel grondwettelijke rechten en vrijheden, als waarden en ambities die elke samenleving nastreeft, is weer eens een dieptepunt bereikt.

door Wilfred Leeuwin

Beeld dWT archief

Het al kwakkelende politiek leiderschap begint in de jaren tachtig, met name in moreel ethisch opzicht het ene na het andere dieptepunt te bereiken. Simpele burgers die door de politiek macht verwerven, beginnen zonder zich rekenschap te geven wat macht inhoudt, op basis van slecht voorbeeld en een verkeerde perceptie, zich ermee te vereenzelvigen.

Deze vorm van machtswellust vertaalt zich in negatieve zin, wordt leidend, allesbepalend tot dictatoriaal. Er is weinig tot geen respect voor democratische grondbeginselen en zelfs constitutionele grondvesten worden met de voeten getreden.

“Terwijl ze allemaal uit puur zelfbehoud zorgen voor deze chaotische situatie, roepen zij in één adem de samenleving op tot kalmte, begrip en vertrouwen in de coalitie”

Met het antwoord op de vraag waarom Suriname een arm land blijft, “omdat onze politieke leiders, lijden aan een ongekende, maatschappelijke, economische, politieke en geestelijke armoede”, slaat de socioloog Jack Mencke de spijker op de kop. Noem het maar gerust de ziekte van misselijkmakende politici. Een ziekte waar de lijder zelf immuun voor is, maar die een alles verlammend effect heeft op de samenleving.

Het biedt geen ontwikkelingsperspectief, geen zekerheid en standvastigheid. De symptomen presenteren zich met meer dan de regelmaat van de klok: armoede, angst, misleiding, intimidatie, onveiligheid, gangsterisme, dictatuur, nepotisme, mismanagement van beleid, ethisch en moreel verval, partijpolitieke intriges en onkunde. Het rijtje kan naar believen aangevuld worden.

Waarom alleen Bronto ontboden?

Het klinkt bijna als liederlijke taal, wanneer vicepresident Ronnie Brunswijk oproept tot rust in de samenleving en als laster wanneer president Chandrikapersad Santokhi keer op keer verbetering belooft, oproept tot nationale dialoog en rust en vertrouwen in het beleid.

De publieke en chaotische onenigheid tussen de twee wordt gecompleteerd door de rest van de coalitieleiders:  vader Paul Somohardjo, met in zijn kielzog zoon Bronto, de minister van Binnenlandse Zaken, met hun etnisch verdeelde filosofie van Jawa-politiek. Terwijl ze allemaal uit puur zelfbehoud zorgen voor deze chaotische situatie, roepen zij in één adem de samenleving op tot kalmte, begrip en vertrouwen in de coalitie.

De NPS heeft bijtijds ingezien dat ronddolen in deze politiek bestuurlijke chaos, de partij geen voordeel zal opleveren. En het is altijd weer de schuld van personen en groepen in de samenleving, of politieke opponenten, ook al wordt samengewerkt in een coalitie en in het geval van Brunswijk heet het dat niemand hem begrijpt en dat zijn uitspraken en handelingen verkeerd worden begrepen.

President Santokhi geeft een verkeerd signaal van zwakte en slecht politiek leiderschap wanneer hij alleen minister Somohardjo ontbiedt en hem de les leest, nadat hij op ongekende wijze op podia en via de media zijn ware aard heeft getoond, met kritiek op onafhankelijke media. Dat is ook te merken in zijn verontschuldiging naar de samenleving en de media, waarin hij weer zijn ego vooraan plaatst.

De over het paard getilde zoon heeft in zijn drang naar politieke macht, er niet voor teruggedeinsd, zijn eigen etnische groep voor het karretje te spannen, nadat hij herhaaldelijk het ambt van minister te schande heeft gezet voor zijn persoonlijk en politiek belang.

Dat Brunswijk die keer op keer het ambt van vicepresident te schande maakt niet ook door de president wordt ontboden zegt alles van de verhoudingen binnen de coalitie en hoe fragiel het politieke leiderschap is. De samenleving moet de ernstige staatsgevaarlijke uitspraken van de man die het ambt van vicepresident bekleedt maar voor lief nemen.

Of is het angst om een zelf gekroonde koning die steeds benadrukt onaantastbaar te zijn tot de orde te roepen? Overigens is de president sinds het aantreden van deze regeercoalitie er niet in geslaagd inhoud te geven aan zijn zo plechtig uitgesproken eenheid tussen de coalitiepartners.

Dubbele agenda

Terwijl president Santokhi hoog van de daken schreeuwt dat, na een teleurstellende eerste helft van zijn regering, er een betere tweede helft komt, blijkt hij een totaal andere agenda te hebben. De president, tevens voorzitter van de VHP is bezig met het afwerken van zijn persoonlijke en partijpolitieke agenda.

Met quasi constitutionele en grondwettelijke foefjes trekt het staatshoofd alle macht naar zich toe. Niet de benoeming van Garcia Paragsingh tot procureur-generaal is het probleem, maar de manier waarop dat is gebeurd en de perikelen waarvoor hij gezorgd heeft met een staatsbesluit en het uitschakelen van de raad van ministers.

Eerder paste hij hetzelfde foefje toe als voorzitter van de Staatsraad en met het uitschakelen van de Sociaal Economische Raad, om daarna te roepen dat de politiek zich niet met de benoeming moet bemoeien. De reisgrage president liet zelfs een uitermate belangrijke presidentiële top in Brazilië schieten kennelijk om inhoud te geven aan zijn agenda.

De Vereniging van Economisten in Suriname en Stichting Projecta, hebben het waarschijnlijk zien aankomen. Want nu blijkt dat Santokhi geld, tijd en alles wat hem ter beschikking staat gebruikt heeft om de samenleving te misleiden met een ‘voorronde van nationale dialoog’, die volgde op de maatschappelijke onrust waarvoor hij en zijn regering verantwoordelijk zijn.

Het heette toen dat de problemen van de samenleving alleen via een dialoog opgelost kunnen worden. Met nog twee jaar te gaan waarvan 2024 het campagnejaar is, ziet het er niet naar uit dat van een werkelijke dialoog en de uitvoering van een actieplan nog iets terecht zal komen. De president vraagt echter wel om rust in de samenleving en vertrouwen in zijn beleid.

Terwijl de wereld aan ons voorbij gaat en belangrijke ontwikkelingen, zowel regionaal als op het internationale vlak zich voordoen die van invloed zijn op onze toekomstige ontwikkeling, wordt de samenleving steeds weer afgeleid met verfoeilijke entertainment van politieke leiders. Zij tonen hiermee geen greintje gevoel en oog te hebben voor de steeds strakker wordende buikriem van de samenleving die allang niet meer te zien is.

Politieke macht veiligstellen

De werkelijkheid in het optreden van minister Somohardjo, op het Onafhankelijkheidsplein en tijdens de viering van  de Javaanse immigratie in Commewijne, is dat hij geen greintje respect heeft voor de democratie, de vrije meningsuiting en democratische instituten zoals de onafhankelijke media.

Terwijl zij de etnische snaar bespelen voor eigen politiek gewin realiseren deze leiders zich niet dat dit zal leiden tot verdere etnische opdeling in de samenleving. Het kan ook niet anders, omdat het motief om de opgeworpen achterstand van de Javaanse gemeenschap te bestrijden, slechts voortkomt uit het brein van politieke machtswellustelingen om de eigen positie veilig te stellen.

Na keer op keer gefaald te hebben om op eigen kracht en met nationale motieven voldoende parlementaire zetels en politieke macht te verwerven, rest niets anders over dan terug te vallen op etnische politiek voering en de eigen achterban te misbruiken.

Doorgewinterd en sluw als een vos, maar niet minder onwijs heeft vader Paul Somohardjo net als bij de verkiezingen in 2015, weer een rekensom  gemaakt. Nu over het aantal kiesgerechtigde Javanen die hem net als toen een redelijk aantal zetels moet opleveren in het parlement en daarmee, in combinatie met Abop,  zijn politieke macht moet veilig stellen,.

Je kan niet meer spreken van domme handelingen van politici, omdat die handelingen geen incidenten zijn maar structureel voortkomen uit het moreel ethisch armoedige brein van politici, die slechts als oogmerk hebben, het vergaren van politieke macht. Het is zoals Hans Breeveld zegt in zijn column bij Starnieuws: het gaat niet meer om de aspiraties van de samenleving maar om gekrenkte ego’s.

Maar terwijl de aanklacht tegen onze politieke leiders aanzwelt, realiseer ik mij dat wij als samenleving, weliswaar met verkeerde motieven, zelf voor dit soort leiders hebben gekozen. Je durft niet meer te hopen op verbetering, maar dat de klok, richting 25 mei 2025, sneller gaat tikken en een ontwaakt en bezonnen Suriname schoon schip maakt met deze politiek chaotische toestand.